از ظرفیت فرهنگستان علوم در حکمرانی کشور به خوبی استفاده نشده است

 محمدرضا مخبر دزفولی رئیس فرهنگستان علوم، در جلسه مجمع عمومی این فرهنگستان که با حضور مسعود پزشکیان رئیس جمهور امروز پنجشنبه (۲۰ دی ماه) در محل این فرهنگستان برگزار شد، با اشاره به استقبال رئیس‌جمهور از حضور در جلسات نخبگانی و فرهنگستان‌ها، گفت: رئیس جمهور از همان روز‌های اول مسئولیت، برای حضور در این جلسات ابراز تمایل کردند و تاکنون در دو جلسه مجمع شهرستان علوم پزشکی شرکت کرده‌اند. خود من نیز آمادگی خود را برای حضور در جلسه مجمع عمومی فرهنگستان علوم اعلام کرده‌ام.

وی ضمن گرامیداشت یاد شریعتمداری رئیس اسبق فرهنگستان علوم، و آرزوی سلامتی برای داوری اردکانی رئیس پیشین فرهنگستان، با اشاره به سابقه بیش از سه دهه فعالیت فرهنگستان علوم، گفت: با وجود و حضور دانشمندان و فرهیختگان برجسته در این نهاد، از ظرفیت آن به خوبی در حکمرانی کشور استفاده نشده است.

رئیس فرهنگستان علوم ادامه داد: دو جهت‌گیری مشترک در کارکرد فرهنگستان‌ها در سطح جهانی و ایران وجود دارد که از زمان شکل‌گیری فرهنگستان‌ها مورد توجه بوده‌اند، اما به طور مستمر و قاعده‌مند پیگیری نشده‌اند. اولین جهت‌گیری، ارائه نظرات پیشنهادی و گره‌گشایی از مسائل کشور است. فرهنگستان‌ها می‌توانند نظرات کارشناسی خود را به نهاد‌های تصمیم‌گیر ارائه دهند. دومین جهت‌گیری، تمرکز بر مسائل علم، فناوری، نوآوری و تحولات مربوط به آن، از آموزش‌وپرورش گرفته تا دانشگاه‌ها، است.

مخبردزفولی با بیان اینکه تجلی این نقش‌آفرینی را می‌توان در گزارش‌های راهبردی، پیشنهاد‌های سیاستی و نظرات کارشناسی فرهنگستان‌ها مشاهده کرد، گفت: متاسفانه این رویکرد تاکنون عملیاتی و اجرایی نشده و امیدواریم در دوره جدید، این مسیر هموارتر شود. رئیس جمهور در جلسات مهم کشوری همواره بر نقش فرهنگستان‌ها تاکید دارند و خواستار ارتباط دو جانبه هستند.

وی با اشاره به همکاری حدود ۴۰۰ استاد و دانشمند برجسته با فرهنگستان علوم، گفت: در حال حاضر اتاق‌های فکر فرهنگستان در زمینه‌های آب، اقلیم، محیط زیست، انرژی، امنیت غذایی و سایر موضوعات مهم کشور با رویکرد حل مسئله فعال هستند و گروه‌هایی نیز به بررسی تحولات علم و فناوری در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی می‌پردازند. به نظر می‌رسد برای کارآمدتر و اثربخش‌تر کردن فرهنگستان‌ها، دولت و نظام تصمیم‌گیری باید فرهنگستان‌ها را به‌عنوان اتاق‌های فکر جدی بپذیرند و جلسات آنها از حالت تشریفاتی خارج و به جلسات کارشناسی تخصصی تبدیل شود. این نقش‌آفرینی نباید مقطعی باشد، بلکه باید به صورت یک فرایند مستمر در نظام تصمیم‌گیری کشور جایگاه خود را پیدا کند.

رئیس فرهنگستان علوم با اشاره به آسیب‌های موجود در نظام آموزش‌وپرورش، به‌ویژه در حوزه مهارت‌آموزی، سبک زندگی و علوم پایه مانند ریاضی و علوم زیستی، خواستار رفع این مشکلات با اصلاح نظام محتوایی، روش‌های تدریس و استفاده از فناوری‌های پیشرفته شد.

مخبر دزفولی با اشاره به دیپلماسی علم و فناوری گفت: در این زمینه فرهنگستان‌ها می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند و دولت باید از ظرفیت دانشمندان کشور برای گسترش ارتباطات علمی با سایر کشور‌ها استفاده کند. در حال حاضر، ایران عضو آکادمی‌های جهانی و آسیایی و همچنین نایب‌رئیس انجمن آکادمی‌های علوم آسیایی است. اخیراً نیز تفاهم‌نامه‌هایی با آکادمی‌های کشور‌های بریکس منعقد شده که امیدواریم با حمایت دولت گسترش یابد.

وی در پایان، با اشاره به مسئولیت‌های اخیر فرهنگستان علوم، از جمله به‌روزرسانی نقشه جامع علمی کشور، الگوی حکمرانی علم و فناوری، کرسی‌های نظریه‌پردازی، تدوین پیش‌نویس سیاست‌های کلی علم و فناوری و چشم‌انداز و همچنین بررسی موضوع نخبگان و مهاجرت، گفت: برای ارتباط مؤثر با دولت، علاوه بر علاقه رئیس‌جمهور، باید تدبیری اندیشیده شود تا اعضای دولت نیز به فرهنگستان‌ها و ظرفیت‌های آنها باور داشته باشند.

منبع: فرهنگستان علوم