قدیمی ترین جنگنده های برتری هوایی

در هر نیروی هوایی، احتمالاً ده ها نوع مختلف هواپیما از جمله هواپیماهای پشتیبانی لجستیکی، هواپیماهای ترابری، جت های شناسایی و آموزشی وجود دارد. با این حال، مهم‌ترین و قابل تشخیص‌ترین هواپیماها در هر ارتش، بدون تعجب، هواپیماهایی هستند که در رزم شرکت خواهند کرد، و این ها هواپیماها آنهایی هستند که معمولاً قدرت و قابلیت‌های یک نیروی هوایی جهانی را تعریف می‌کنند.

در حالی که سازمان‌های بزرگ‌تری مانند نیروی هوایی ایالات متحده (USAF) به دلیل بهره‌برداری از ده‌ها هواپیمای جنگی مختلف مشهور هستند، اکثر نیروهای هوایی فقط یک یا دو نوع هواپیمای جنگی خواهند داشت. متداول ترین هواپیماهایی که توسط نیروی هوایی جهانی استفاده می شود، جت های جنگنده چند منظوره و هواپیماهای حمله زمینی هستند که نمونه هایی از این نوع هواپیماها F-35 Lightning II ساخت لاکهید مارتین و A-10 Thunderbolt ساخت Fairchild Republic هستند که هر دوی آنها توسط ایالات متحده (و F-35 توسط چندین متحد ایالات متحده) اداره می شوند.

نوع مهم دیگری از هواپیماهای جنگی که از نظر تاریخی نقش مهم تری نسبت به اکنون در جنگ ها داشته است، بمب افکن استراتژیک است. در طول جنگ جهانی دوم و دهه‌های جنگ سرد پس از آن، نیروهای هوایی در سرتاسر جهان از بمب‌افکن‌های استراتژیک بزرگی استفاده می‌کردند که قرار بود از کارزارهای بمباران دوربرد پشتیبانی کنند. با این حال، با گذشت زمان، ظهور هواپیماهای تهاجم زمینی پیشرفته‌تر و موشک‌های کروز دوربرد قاره‌پیما و تاکتیکی اساساً این پلتفرم ها را منسوخ کرد و امروزه فقط روسیه، ایالات متحده و چین بمب‌افکن‌های استراتژیک را استفاده می کنند.

جنگنده برتری هوایی چیست؟

با این حال، یک نوع منحصر به فرد از هواپیما هنوز در این دسته بندی ها ذکر نشده است. جنگنده‌های برتری هوایی هسته هر نیروی هوایی در جهان را تشکیل می‌دهند، و زمانی که یک هواپیمای جنگنده کلاسیک را تصور می کنید، این جنگنده ها همان چیزی هستند که عمدتاً به آن فکر خواهید کرد. در حالی که جنگنده های چند منظوره چندین نوع ماموریت از جمله عملیات حمله زمینی، شناسایی، رهگیری هواپیما و غیره را انجام می دهند، جنگنده های برتری هوایی با هدف انحصاری ایجاد برتری هوایی در یک محیط متخاصم در سریع ترین زمان ممکن طراحی شده اند.

این هواپیماها به گونه ای طراحی شده اند که تواناترین هواپیمای جنگنده در آسمان باشند، هواپیماهایی که می توانند وارد نبرد مستقیم با هر جنگنده دشمن شده، برتری هوایی را برای یک کشور در جنگ بدست آورده و امکان انجام عملیات زمینی و دریایی را نیز فراهم کنند. در نتیجه، جنگنده های برتری هوایی برخی از پیشرفته ترین و تواناترین هواپیماهایی هستند که تاکنون به پرواز درآمده و نقش آنها در جنگ همچنان حیاتی است.

با این وجود، برخی از جنگنده های برتری هوایی با طراحی قدیمی وجود دارند که در طول زمان کارآیی خارق العاده خود را تثبیت کرده یا جایگزینی آن‌ها به حدی دشوار بوده است که هنوز پس از دهه‌ها سرویس فعال، بازنشسته نشده‌اند. در این مقاله، نگاهی عمیق‌تر به پنج مورد از برجسته‌ترین جنگنده‌های برتری هوایی خواهیم انداخت که همچنان در سرویس هستند، جنگنده هایی که بیش از سایرین در خدمت نظامی عملیاتی باقی مانده‌اند.

McDonnell Douglas F-15 Eagle

ورود به سرویس: ۹ ژانویه، ۱۹۷۶

F-15 Eagle ساخت مک دانل داگلاس اولین بار بیش از پنجاه سال پیش در ۲۷ ژوئیه ۱۹۷۲ به پرواز درآمد و تنها چهار سال بعد در سال ۱۹۷۶ وارد خدمت نظامی شد. این جنگنده، ابتدا توسط مک دانل داگلاس ساخته شد، اما نسخه های بعدی، پس از ادغام این کمپانی در شرکت بوئینگ، توسط بوئینگ و در سیاتل ساخته می شد.

این هواپیما به گونه ای طراحی شده بود که توانمندترین جنگنده برتری هوایی باشد که تا به آن زمان ساخته شده بود، و استدلال محکمی وجود دارد که با وجود پیشرفت های گسترده در فناوری نظامی، ممکن است هنوز هم تواناترین جنگنده در آسمان باشد. برای شروع، این هواپیما سریع‌ترین جت جنگنده‌ای است که تاکنون توسط ایالات متحده به خدمت گرفته شده و یکی از سریع‌ترین جنگنده‌های برتری خالص هوایی است که تاکنون ساخته شده است. برخی از هواپیماهای جنگی شوروی مانند Mikoyan-Gurevich MiG-25 Foxbat سریعتر از این جنگنده بودند، اما آنها عمدتاً رهگیرهای ارتفاع بالا بودند. علاوه بر این، به ادعای EurAsian Times.، جنگنده F-15 دارای رکورد بی نقص نبرد ۱۰۴ پیروزی در برابر ۰ شکست است.

در سال‌های پس از پایان جنگ جهانی دوم، نیروهای هوایی جهانی شروع به معرفی جنگنده‌های نسل اول کردند و در نقاط داغ جنگ سرد، از جمله در کره، هواپیماهای جنگنده ساخت ایالات متحده در مقابل جت‌های ساخت شوروی قرار گرفتند. هنگامی که جنگنده های نسل دوم در سال های منتهی به جنگ ویتنام وارد بازار شدند، هواپیماها برای جنگیدن فراتر از برد بصری طراحی شده و با موشک های دوربرد به یکدیگر حمله می کردند.

با این حال، هواپیماهایی مانند F-4 Phantom آمریکایی، بر فراز آسمان ویتنام با دردسر مواجه شده و در میان ازدحام گسترده فضای هوایی، مجبور می شدند برای تأیید اهداف خود در فاصله نزدیک‌تری از هواپیماهای دشمن قرار گیرند. با نیاز به یک هواپیمای جنگنده جدید با قدرت مانور بسیار بالا، نیروی هوایی ایالات متحده تصمیم گرفت تا چیزی را توسعه دهد که در نهایت به F-15 Eagle تبدیل شد.

Mitsubishi F-15J

ورد به سرویس: ۷ دسامبر، ۱۹۸۱

Mitsubishi F-15J نسخه‌ای از F-15J ساخت مک دانل داگلاس بود که ۲۱۳ فروند از آن توسط صنایع سنگین میتسوبیشی در دهه ۱۹۸۰ برای نیروی دفاع هوایی ژاپن ساخته شد. این هواپیماها به دلیل اینکه تنها جت های F-15 تولید شده در خارج از ایالات متحده هستند، قابل توجه بوده و تفاوت های جزئی با انواع F-15 ساخت ایالات متحده دارند.

این هواپیما در سال ۱۹۷۵ توسط آژانس دفاعی ژاپن (که از آن زمان به وزارت دفاع تغییر نام داده است) برای جایگزینی جنگنده های قدیمی F-104 Starfighter و F-4 Phantom II انتخاب شد. دو فروند F-15 توسط یک هیئت ژاپنی در پایگاه نیروی هوایی ادواردز در دسامبر ۱۹۷۵ ارزیابی شده، و توافقنامه ای در پایان همان سال برای تولید تحت لیسانسژاپنی آن توسط یک سازنده ژاپنی اعلام شد. اندکی بعد، در آوریل ۱۹۷۸، صنایع سنگین میتسوبیشی قرارداد ساخت این هواپیما را منعقد کرد.

Mikoyan MiG-29

ورود به سرویس: آگوست ۱۹۸۳

سه هواپیمای آخر این فهرست همگی در اتحاد جماهیر شوروی ساخته شدند (با نسخه های جدیدتر که همگی در روسیه ساخته شدند) و اولین آن ها هواپیمای چابک و بسیار توانمند MiG-29 است. این جنگنده برتری هوایی مناسب همه شرایط آب و هوایی توسط دفتر طراحی میکویان در طول دهه ۱۹۷۰ توسعه یافت و برای مقابله با هواپیماهای جنگنده جدید ساخت ایالات متحده از جمله F-15 Eagle و General Dynamics F-16 Fighting Falcon طراحی شده بود.

این هواپیما امروزه در خدمت نیروهای هوافضای روسیه، نیروی هوایی هند، نیروهای هوایی و دفاع هوایی ازبکستان و نیروی هوایی اوکراین است و بیش از ۱۶۰۰ فروند از این نوع تولید شده است. این جنگنده دارای یک صفت بسیار خاص است: قدیمی ترین جنگنده برتری هوایی که در حال تولید باقی مانده است. طبق گزارش فلایت گلوبال، امروزه بیش از ۸۰۰ فروند جنگنده MiG-29 در سراسر جهان در خدمت هستند که آن را به پنجمین هواپیمای جنگنده محبوب مورد استفاده نیروهای هوایی جهان تبدیل می کنند.

Sukhoi Su-27

ورود به سرویس: ۲۲ ژوئن ۱۹۸۵

جنگنده Sukhoi Su-27 ساخت شوروی در دهه ۱۹۸۰ وارد خدمت شد و به عنوان یک جنگنده دو موتوره با قدرت مانور فوق العاده طراحی شد که مستقیماً با جنگنده های نسل چهارم مانند F-15 و Grumman F-14 Tomcat مبارزه می کند. اگرچه Su-27 به طور قابل توجهی بزرگتر بود، اما در کنار MiG-29 طراحی شد، با این هدف که هواپیما دارای قابلیت حمل مهمات بیشتر و دارای آویونیک پیشرفته نسل جدید باشد.

بیش از ۶۸۰ فروند Su-27 طی یک دوره ۲۸ ساله بین سال‌های ۱۹۸۲ و ۲۰۱۰ تولید شد که عمدتاً در نیروی هوافضای روسیه وارد خدمت شدند، اما برخی از انواع آن امروزه در نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق چین و نیروی هوایی و دفاع هوایی ازبکستان در خدمت هستند. Su-27 به تعدادی جنگنده مختلف مشتق شد، از جمله Su-37 با قابلیت جهت دهی رانش.

Sukhoi Su-33

ورود به سرویس: ۳۱ آگوست ۱۹۹۸

جنگنده Sukhoi Su-33، یک جنگنده برتری هوایی ساخت روسیه مناسب تمام شرایط آب و هوایی، تنها هواپیمای با قابلیت ناونشینی است که به این فهرست راه پیدا کرده است. این هواپیما به طور رسمی در سال ۱۹۹۸ وارد خدمت شد، اگرچه اولین عملیات های رسمی آن تا سال ۱۹۹۵ انجام نشد، زمانی که این جت به جنگنده اصلی ناو هواپیمابر Admiral Kuznetsov تبدیل شد. تنها ۲۴ فروند از این جنگنده تولید شد و نسخه های تحت لیسانس آن بعداً در چین با نام Shenyang J-15 تولید گردید.