برترین دستاوردهای پزشکی و سلامت در سال ۲۰۲۴

سال ۲۰۲۴ شاهد تحولات بزرگی در دنیای بهداشت و پزشکی بود. پیشرفت‌های چشمگیر در نحوه درمان بیماری‌ها و همچنین شکست‌های قابل توجه در تلاش‌ها برای پیشگیری از آن‌ها، این سال را به یکی از سال‌های تاثیرگذار در حوزه سلامت تبدیل کرد.

از جمله تحولات مهم می‌توان به معرفی داروی جدید ضد HIV به نام لنکاپاویر (lenacapavir) اشاره کرد که در تلاش برای پیشگیری از این بیماری تهدیدکننده جان انسان‌ها، تحولی بزرگ به شمار می‌رود. در همین حال، با معرفی داروهای کاهش وزن و واکسن‌های ضد سرطان، امیدها به آینده درمان‌های نوین افزایش یافته است. اما در عین حال، شیوع بیماری‌های کودکان و افزایش موارد ابتلا به سرطان در افراد زیر ۵۰ سال، نشان‌دهنده چالش‌هایی جدی در این مسیر است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین تحولات بهداشتی سال ۲۰۲۴ پرداخته می‌شود.

داروهای تزریقی کاهش وزن

در سال ۲۰۲۴، داروهای کاهش وزن نظیر Ozempic و Wegovy به محبوبیتی بی‌سابقه دست یافتند. این داروها به دلیل توانایی شگفت‌انگیز خود در کاهش چربی بدن، با تقلید از هورمونی که باعث احساس سیری می‌شود، توجه جهانیان را جلب کردند.

نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این داروها علاوه بر درمان دیابت نوع ۲، می‌توانند در کاهش خطر حمله قلبی، سکته مغزی، زوال عقل، بیماری‌های کلیوی و حتی اعتیاد به مواد مخدر یا الکل نیز موثر باشند.

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف این داروها حتی در افرادی که کاهش وزن ندارند، می‌تواند به کاهش خطر مشکلات قلبی کمک کند.

واکسن‌های ضد سرطان

انگلیس با پیشگامی در استفاده از واکسن‌های ضد سرطان مبتنی بر فناوری mRNA، مشابه واکسن‌های کووید-۱۹، به یکی از پیشگامان این درمان‌ها تبدیل شده است. این واکسن‌ها با هدف شناسایی سلول‌های سرطانی و تولید آنتی‌بادی‌های ویژه برای مقابله با آن‌ها طراحی شده‌اند. تاکنون، بیش از ۱۰,۰۰۰ بیمار در برنامه‌های آزمایشی این واکسن‌ها شرکت کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ این واکسن‌ها به طور گسترده در دسترس قرار گیرند.

داروهای جدید برای زوال عقل

در سال ۲۰۲۴، برای اولین بار در انگلستان، دو دارو برای درمان زوال عقل تأیید شد که می‌توانند روند بیماری آلزایمر را کند کرده و در مواردی حتی متوقف کنند. این داروها که به نام‌های Lecanemab و donanemab شناخته می‌شوند، قادر به حذف پروتئین‌های سمی از مغز هستند که به پیشرفت بیماری آلزایمر کمک می‌کنند. اگرچه این داروها دیر به دست بیماران مبتلا به زوال عقل رسیدند، اما نویدبخش پیشرفت‌های بیشتر در این زمینه در آینده‌اند.

پیوند اعضای خوک به انسان

یکی از بزرگ‌ترین پیشرفت‌های علمی در سال ۲۰۲۴، پیوند کلیه‌های اصلاح‌شده ژنتیکی از خوک به انسان بود. این پیوند که برای اولین بار در مارس ۲۰۲۴ انجام شد، گام بزرگی در تلاش‌های جهانی برای رفع مشکل کمبود اهداکنندگان انسانی است. اگر این تکنیک به درستی توسعه یابد، می‌تواند مدت زمان انتظار برای دریافت اعضای پیوندی را به شدت کاهش دهد و نیاز به اهداکنندگان انسانی را به حداقل برساند.

مقابله با سیگارهای الکترونیکی

استفاده از سیگارهای الکترونیکی یا ویپینگ در سال ۲۰۲۴ افزایش چشمگیری داشته است و برخی از مطالعات نشان داده‌اند که این دستگاه‌ها نیز خطراتی مشابه سیگار کشیدن برای سلامت قلب دارند. در واکنش به این نگرانی‌ها، قوانین جدیدی برای مقابله با ویپینگ در دست اجرا است که شامل ممنوعیت فروش ویپ‌های یکبار مصرف و همچنین بسته‌بندی‌های جذاب و طعم‌های شیرین است که بیشتر برای کودکان طراحی شده‌اند. این قوانین در سال ۲۰۲۵ اجرایی خواهد شد.

چالش‌ها و عقب‌نشینی‌ها؛ افزایش موارد سرطان و بیماری‌های کودکان

در کنار این پیشرفت‌ها، سال ۲۰۲۴ شاهد افزایش قابل توجهی در تعداد مبتلایان به سرطان در افراد زیر ۵۰ سال بود. علاوه بر این، شیوع بیماری‌های عفونی در کودکان نیز نگرانی‌های بسیاری را در پی داشته است. این چالش‌ها نشان می‌دهند که هنوز مسیر پیشگیری و کنترل بسیاری از بیماری‌ها در جهان با مشکلات جدی روبه‌رو است.