۱۸ آپارتمان لوکس بشار اسد در مسکو

با سقوط بشار اسد، بیش از ۵۰ سال حکومت خاندان اسد بر سوریه پایان یافت. پیش از اینکه بشار در سال ۲۰۰۰ به قدرت برسد، پدرش، حافظ اسد، به مدت سه دهه رئیس‌جمهور بود.

اکنون با تشکیل دولت انتقالی توسط شورشیان به رهبری گروه اسلام‌گرای هیئت تحریرالشام (HTS)، آینده رئیس‌جمهور برکنار شده، همسر و سه فرزندشان نامعلوم است.

آن‌ها در حال حاضر در روسیه هستند، جایی که به آن‌ها پناهندگی داده شده است، اما آینده چه چیزی برایشان به همراه خواهد داشت؟

چرا اسد به روسیه گریخت؟

بی بی سی در این باره می نویسد: روسیه در طول جنگ داخلی سوریه از متحدان اصلی اسد بود و دو پایگاه نظامی کلیدی در این کشور دارد. در سال ۲۰۱۵، روسیه با آغاز حملات هوایی به حمایت از اسد، در برگرداندن ورق جنگ را به نفع دولت او بسیار موثر بود.

یک گروه ناظر مستقر در بریتانیا گزارش داده است که طی این عملیات نظامی روسیه در طول ۹ سال بعد، بیش از ۲۱,۰۰۰ نفر، از جمله ۸,۷۰۰ غیرنظامی، کشته شدند.

اما با درگیری روسیه در جنگ اوکراین، این کشور یا تمایلی نداشت یا قادر به جلوگیری از حمله سریع شورشیان به دمشق پس از آغاز آن در اواخر نوامبر نبود.

چند ساعت پس از اینکه نیروهای شورشی کنترل دمشق را به دست گرفتند، رسانه‌های دولتی روسیه گزارش دادند که اسد و خانواده‌اش به مسکو رسیده‌اند و به آن‌ها به دلایل “انسان‌دوستانه” پناهندگی داده خواهد شد.

خانواده اسد

با این حال، وقتی سخنگوی کرملین، دیمیتری پسکوف، در روز دوشنبه درباره محل اقامت اسد و درخواست پناهندگی او توسط خبرنگاران سؤال شد، گفت: “در حال حاضر چیزی برای گفتن ندارم. البته چنین تصمیمی نمی‌تواند بدون نظر رئیس‌جمهور گرفته شود. این تصمیم او است.”

تحقیقات روزنامه فایننشال تایمز در سال ۲۰۱۹ نشان داد که خانواده گسترده اسد دست‌کم ۱۸ آپارتمان لوکس در مسکو خریداری کرده‌اند تا میلیون‌ها دلار از سرمایه خود را در طول جنگ داخلی سوریه به خارج منتقل کنند.

در همین حال، پسر بزرگ اسد، حافظ، دانشجوی دکترای فلسفه در مسکو است و یک روزنامه محلی هفته گذشته گزارشی درباره رساله دکتری این جوان ۲۲ ساله منتشر کرد.

در تیر ماه ۱۴۰۲ خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه نوشت که پسر اسد در رشته ریاضیات محض و در مقطع کارشناسی ارشد، از دانشگاه دولتی مسکو МГУ لومونوسوف، با معدل ممتاز فارغ التحصیل شد.در آن زمان، اسما اسد برای شرکت در جشن فارغ التحصیلی پسرش به روسیه رفت.

همسر و فرزندان اسد چه کسانی هستند؟

اسد با اسماء، یک شهروند دوگانه بریتانیایی-سوری، ازدواج کرده است که در غرب لندن از والدین سوری به دنیا آمده و بزرگ شده است.

 اسما در خانواده‌ای سنی‌مذهب اهل حُمص در لندن به دنیا آمد. پدرش فواز الاخرس پزشک متخصص قلب و مادرش از کارمندان عالی‌رتبهٔ سفارت سوریه در لندن بود.  او در خانواده‌ای مرفه بزرگ شد و در در دانشگاه کینگز کالج در رشتهٔ کامپیوتر و نیز سرمایه‌گذاری بانکی با تخصص سرمایه‌گذاری در داروهای بیوتکنولوژیک و بانکداری بین‌المللی تحصیل کرد و به عنوان نمایندهٔ دویچه بانک در لندن و سپس در کمپانی جی‌پی مورگان چیس مشغول به کار شد.

اسما و بشار اسد در لندن با هم آشنا شدند. اسد آن زمان در انگلیس، چشم پزشکی می خواند. در سال ۱۹۹۶ آشنایی اسما و بشار جدی‌تر شد. اسما که مرتب از محل کارش غیبت می‌کرد در نهایت استعفا داد و در ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۰۰ به حافظ اسد معرفی شد و در همان سال اسما و اسد ازدواج کردند. اما اعلام رسمی این ازدواج در ژانویهٔ ۲۰۰۱ صورت گرفت و هیچ عکسی از مراسم در روزنامه‌ها به چاپ نرسید.

خبرگزاری سوریه (سانا)در اوت ۲۰۱۸ به نقل از دفتر ریاست جمهوری سوریه اعلام کرد که اسما اسد به سرطان سینه مبتلا شد و بک سال بعد او اعلام کرد که درمان شده است.

دکتر نسرین الرفاعی، پژوهشگر دانشگاه اقتصاد و علوم سیاسی لندن (LSE)، به بی‌بی‌سی گفت که اسماء “گذرنامه بریتانیایی دارد و می‌تواند به بریتانیا بازگردد” اما به دلیل تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا علیه پدرش، دکتر فواز الاخرس، که ظاهراً او نیز در روسیه است، ممکن است بخواهد فعلاً در مسکو بماند.

اسد و همسرش سه فرزند دارند: حافظ (۲۰۰۱)، زین (۲۰۰۳) و کریم (۲۰۰۴).

آیا اسد ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار گیرد؟

عفو بین‌الملل اعلام کرده است که طی حکومت خاندان اسد، سوری‌ها قربانی “فهرستی هولناک از نقض حقوق بشر” شده‌اند که شامل “حملات شیمیایی، بمب‌های بشکه‌ای، و جنایات جنگی دیگر” بوده و به جرایمی چون “قتل، شکنجه و ناپدیدشدگی اجباری” می‌انجامد که معادل جنایات علیه بشریت است.

علاوه بر این، در فرانسه قضات تحقیقاتی درخواست بازداشت اسد را به دلیل دست داشتن در جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی مرتبط با یک حمله شیمیایی مرگبار در سال ۲۰۱۳ صادر کرده‌اند.

با این حال احتمال کمی وجود دارد که اسد روسیه را ترک کند و به کشوری برود که ممکن است او را به سوریه یا کشور دیگری تحویل دهد که او را به جنایت متهم کند. البته تحلیلگران این احتمال را منتفی نمی دانند که روسیه بعدها در ازای گرفتن امتیازاتی از دولت جدید سوریه، از جمله استمرار فعالیت پایگاه های نظامی اش در این کشور، اسد را تحویل دهد. 

عصرایران