تیروئید چیست و چه علائمی دارد؟ / جدول های کامل درباره پرکاری و کم کاری تیروئید

به گزارش زیرنویس، غده تیروئید نقش بسیار مهمی در تنظیم بسیاری از فرآیندهای بدن ایفا می‌کند. تیروئید هورمون‌هایی به نام تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) تولید می‌کند که این هورمون‌ها مسئول تنظیم متابولیسم، رشد و توسعه بدن، دمای بدن و بسیاری از عملکردهای دیگر هستند.

اختلالات تیروئید

اختلالات تیروئید معمولاً به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

    پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism)

    کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism)

۱٫ پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism)

در این حالت، غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید تولید می‌کند که می‌تواند منجر به تسریع فعالیت‌های بدن شود.

علائم پرکاری تیروئید

    افزایش ضربان قلب و یا ضربان قلب نامنظم

    کاهش وزن بدون دلیل واضح

    تعریق زیاد

    حساسیت زیاد به گرما

    بی‌قراری، اضطراب یا تحریک‌پذیری

    لرزش دست‌ها

    مشکلات خواب

    افزایش اشتها

    ضعف عضلانی و خستگی

    اسهال یا مدفوع شل

    تغییرات در قاعدگی (معمولاً کاهش حجم خون)

    چشم‌های بیرون زده یا خشک (در برخی موارد خاص مانند بیماری گریوز)

۲٫ کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism)

در این حالت، غده تیروئید هورمون‌های کافی تولید نمی‌کند، که باعث کاهش فعالیت‌های بدن می‌شود.

علائم کم‌کاری تیروئید

    خستگی مزمن

    افزایش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی

    حساسیت به سرما

    یبوست

    پوست خشک و ضخیم

    رشد کند مو و ریزش مو

    پف‌کردگی صورت

    افسردگی

    کاهش ضربان قلب

    اختلالات حافظه و تمرکز

    درد مفاصل و عضلات

    کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های فیزیکی

    دوره‌های قاعدگی سنگین‌تر از حد معمول

علل اختلالات تیروئید

    ژن‌ها: سابقه خانوادگی اختلالات تیروئید می‌تواند احتمال ابتلا به مشکلات تیروئیدی را افزایش دهد.

    بیماری‌های خودایمنی: مانند بیماری گریوز (برای پرکاری تیروئید) و تیروئیدیت هاشیموتو (برای کم‌کاری تیروئید).

    کمبود ید: ید یک ماده معدنی ضروری برای تولید هورمون‌های تیروئید است.

    عفونت‌ها و التهاب: برخی عفونت‌ها یا التهاب‌ها می‌توانند عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهند.

    داروها: برخی داروها می‌توانند به تیروئید آسیب بزنند یا باعث اختلال در عملکرد آن شوند.

    بیماری‌های دیگر: مانند مشکلات قلبی یا دیابت.

تشخیص اختلالات تیروئید

برای تشخیص اختلالات تیروئید معمولاً از آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) و هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) استفاده می‌شود. در صورتی که سطح TSH بالا و T3 و T4 پایین باشد، ممکن است نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید باشد. اگر TSH پایین و T3 و T4 بالا باشد، احتمالاً نشان‌دهنده پرکاری تیروئید است.

درمان اختلالات تیروئید

    پرکاری تیروئید: درمان ممکن است شامل داروهای ضد تیروئید، ید رادیواکتیو، یا جراحی باشد.

    کم‌کاری تیروئید: درمان معمولاً شامل مصرف هورمون تیروئید مصنوعی (لووتیروکسین) است.

نتیجه‌گیری:

تیروئید غده‌ای حیاتی در بدن است که نقش کلیدی در متابولیسم و عملکردهای بسیاری از اعضای بدن ایفا می‌کند. مشکلات تیروئید می‌توانند باعث بروز علائم و اختلالاتی در سلامت عمومی شوند. اگر علائم مانند تغییرات غیرقابل توضیح در وزن، انرژی، یا دمای بدن مشاهده کردید، مشاوره با پزشک برای انجام آزمایش‌های مربوط به تیروئید ضروری است.

جداول تیروئید

در زمینه تیروئید، جداول مختلفی می‌توانند برای ارزیابی وضعیت عملکرد تیروئید و وضعیت سلامت فرد مفید باشند. این جداول به طور معمول شامل مقادیر هورمونی و علائم بالینی مختلف مرتبط با مشکلات تیروئید هستند. در اینجا، به دو جدول مهم که می‌توانند در تشخیص مشکلات تیروئید کمک کنند اشاره می‌کنیم:

۱٫ جدول مقادیر نرمال هورمون‌های تیروئید

برای تشخیص وضعیت عملکرد تیروئید، پزشک از آزمایشات خون برای اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کند. در اینجا مقادیر نرمال معمول هورمون‌ها آورده شده است:

هورمون	مقدار نرمال (در هر دسی‌لیتر خون)
TSH (هورمون تحریک‌کننده تیروئید)	۰٫۴ – ۴٫۰ mIU/L
T3 (تری یدوتیرونین)	۱۰۰ – ۲۰۰ ng/dL
T4 (تیروکسین)	۵ – ۱۲ µg/dL
FT4 (تیروکسین آزاد)	۰٫۷ – ۲٫۰ ng/dL
FT3 (تری یدوتیرونین آزاد)	۲٫۳ – ۴٫۲ pg/mL

نکات مهم:

• TSH به طور معمول اولین تست برای ارزیابی وضعیت تیروئید است. سطح بالای TSH معمولاً نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید و سطح پایین آن ممکن است نشان‌دهنده پرکاری تیروئید باشد.
• T3 و T4 به طور مستقیم سطح هورمون‌های تولیدی غده تیروئید را اندازه‌گیری می‌کنند و به بررسی دقیق‌تر وضعیت تیروئید کمک می‌کنند.

۲٫ جدول علائم پرکاری و کم‌کاری تیروئید

این جدول کمک می‌کند تا افراد با توجه به علائم خود به تفاوت‌های اصلی بین پرکاری و کم‌کاری تیروئید پی ببرند.

علائم	پرکاری تیروئید	کم‌کاری تیروئید
افزایش وزن	کاهش وزن بدون دلیل واضح	افزایش وزن
سطح انرژی	بی‌قراری و انرژی زیاد	خستگی و انرژی کم
ضربان قلب	افزایش ضربان قلب	کاهش ضربان قلب
دما بدن	حساسیت به گرما	حساسیت به سرما
پوست و مو	پوست نرم و مرطوب، ریزش مو	خشکی پوست، ریزش مو
قابلیت تمرکز	بی‌توجهی و مشکلات تمرکز	مشکلات حافظه و تمرکز
حالت خواب	بی‌خوابی	خواب آلودگی و مشکلات خواب
عادات قاعدگی	کاهش یا قطع قاعدگی	قاعدگی سنگین یا طولانی
لرزش دست‌ها	لرزش یا اهتزاز بدن	بدون لرزش

۳٫ جدول تغییرات معمول در آزمایشات خون (برای تشخیص مشکلات تیروئید)

در این جدول می‌توانید نتایج تست‌های مختلف تیروئید را مشاهده کنید که در تشخیص پرکاری یا کم‌کاری تیروئید مفید هستند:

تست	نتایج معمول	تشخیص
TSH	بالا (>4.0 mIU/L)	کم‌کاری تیروئید
	پایین (<0.4 mIU/L)	پرکاری تیروئید
T3	بالا	پرکاری تیروئید
	پایین	کم‌کاری تیروئید
T4	بالا	پرکاری تیروئید
	پایین	کم‌کاری تیروئید
آنتی‌بادی‌های تیروئید	مثبت (برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی)	بیماری هاشیموتو یا گریوز

نکات مهم:

    TSH بالا معمولاً نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید است، در حالی که TSH پایین معمولاً به پرکاری تیروئید اشاره دارد.

    در صورت وجود آنتی‌بادی‌های تیروئید، احتمال بیماری‌های خودایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو یا بیماری گریوز وجود دارد.

نتیجه‌گیری:

این جداول می‌توانند به شما در درک بهتر از مشکلات تیروئید و علائم آن کمک کنند. برای ارزیابی دقیق‌تر وضعیت تیروئید و دریافت درمان مناسب، بهتر است آزمایشات خون انجام شده و به پزشک مراجعه کنید.

جدول های کم کاری تیروئید

در جدول‌های مربوط به کم‌کاری تیروئید، به طور معمول مقادیر هورمون‌ها و علائم بالینی که نشان‌دهنده کاهش عملکرد تیروئید هستند، آورده می‌شود. در اینجا به جداول مختلف برای ارزیابی کم‌کاری تیروئید پرداخته می‌شود:

۱٫ جدول مقادیر نرمال هورمون‌های تیروئید برای تشخیص کم‌کاری تیروئید

این جدول کمک می‌کند تا با مقایسه نتایج آزمایش خون، تشخیص کم‌کاری تیروئید داده شود.

هورمون	مقدار نرمال (در هر دسی‌لیتر خون)	تشخیص کم‌کاری تیروئید
TSH (هورمون تحریک‌کننده تیروئید)	۰٫۴ – ۴٫۰ mIU/L	افزایش بیش از حد (معمولاً بالاتر از ۴٫۰ mIU/L)
T3 (تری یدوتیرونین)	۱۰۰ – ۲۰۰ ng/dL	پایین (کمتر از ۱۰۰ ng/dL)
T4 (تیروکسین)	۵ – ۱۲ µg/dL	پایین (کمتر از ۵ µg/dL)
FT4 (تیروکسین آزاد)	۰٫۷ – ۲٫۰ ng/dL	پایین (کمتر از ۰٫۷ ng/dL)
FT3 (تری یدوتیرونین آزاد)	۲٫۳ – ۴٫۲ pg/mL	پایین (کمتر از ۲٫۳ pg/mL)

توضیحات:

• در کم‌کاری تیروئید معمولاً سطح TSH بالاتر از حد نرمال است، زیرا غده هیپوفیز برای تحریک غده تیروئید تلاش می‌کند تا هورمون‌های بیشتری تولید کند.
• سطح هورمون‌های T3 و T4 در کم‌کاری تیروئید پایین خواهد بود.

۲٫ جدول علائم بالینی کم‌کاری تیروئید

در این جدول، علائم بالینی که نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید هستند، آورده شده است. این علائم معمولاً با توجه به شدت بیماری و مدت زمان ابتلا به آن تغییر می‌کنند.

علائم	کم‌کاری تیروئید
خستگی و ضعف عمومی	احساس خستگی زیاد و انرژی کم
افزایش وزن	افزایش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی
حساسیت به سرما	احساس سرما حتی در دماهای معمولی
یبوست	مشکلات گوارشی و یبوست مزمن
پوست خشک	خشکی پوست و مشکلات پوستی
رشد کند مو	ریزش مو و رشد کند مو
کاهش ضربان قلب	کاهش ضربان قلب (برadycardia)
اختلالات حافظه و تمرکز	مشکلات حافظه و کاهش توانایی تمرکز
دوره‌های قاعدگی طولانی و سنگین	خونریزی‌های زیاد و طولانی در دوران قاعدگی
حالت افسردگی	احساس غم، افسردگی و بی‌حوصلگی
پف‌کردگی صورت	پف‌کردگی و تورم صورت، به خصوص در اطراف چشم‌ها

۳٫ جدول تغییرات معمول در آزمایشات خون برای تشخیص کم‌کاری تیروئید

این جدول تغییرات معمول در آزمایشات خون را برای تشخیص دقیق‌تر کم‌کاری تیروئید نشان می‌دهد:

آزمایش خون	نتایج معمول در کم‌کاری تیروئید
TSH (هورمون تحریک‌کننده تیروئید)	سطح بالاتر از ۴٫۰ mIU/L، معمولاً بین ۵-۱۰ mIU/L
T3 (تری یدوتیرونین)	کاهش سطح T3 (معمولاً کمتر از ۱۰۰ ng/dL)
T4 (تیروکسین)	کاهش سطح T4 (معمولاً کمتر از ۵ µg/dL)
FT4 (تیروکسین آزاد)	کاهش سطح FT4 (معمولاً کمتر از ۰٫۷ ng/dL)
آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید	ممکن است سطح آنتی‌بادی‌ها مانند آنتی‌بادی تیروئید پراکسیداز (TPO) بالا باشد که نشان‌دهنده بیماری‌های خودایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو است.

۴٫ جدول درمان کم‌کاری تیروئید

درمان کم‌کاری تیروئید معمولاً با استفاده از هورمون تیروئید مصنوعی انجام می‌شود. این درمان به بازگرداندن سطح هورمون‌ها به حد طبیعی کمک می‌کند.

درمان	هدف	نمونه داروها
هورمون تیروئید مصنوعی	جایگزینی هورمون‌های تیروئید طبیعی برای بازگرداندن تعادل هورمونی	لووتیروکسین (Levothyroxine)
مراقبت‌های پزشکی	بررسی منظم سطح هورمون‌ها و تنظیم دوز دارو	آزمایشات خون برای بررسی سطح TSH، T4 و T3
رژیم غذایی و سبک زندگی	توجه به مصرف ید، تنظیم وزن و ورزش مناسب	مصرف غذاهای غنی از ید مانند ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات

نتیجه‌گیری:

کم‌کاری تیروئید یک اختلال شایع است که علائم مختلفی دارد. برای تشخیص و درمان این بیماری، آزمایش خون و بررسی سطح هورمون‌ها ضروری است. در صورتی که علائم کم‌کاری تیروئید را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کرده و آزمایشات لازم را انجام دهید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب برای شما صورت گیرد.

جدول های پرکاری تیروئید

در جدول‌های مربوط به پرکاری تیروئید، مقادیر هورمون‌ها، علائم بالینی و دیگر اطلاعات مربوط به تشخیص و درمان این بیماری آورده شده است. در اینجا به جداول مختلف برای ارزیابی پرکاری تیروئید پرداخته می‌شود:

۱٫جدول مقادیر نرمال هورمون‌های تیروئید برای تشخیص پرکاری تیروئید

این جدول مقادیر هورمون‌های مختلف تیروئید را در آزمایش خون نشان می‌دهد تا بتوان پرکاری تیروئید را شناسایی کرد.

هورمون	مقدار نرمال (در هر دسی‌لیتر خون)	تشخیص پرکاری تیروئید
TSH (هورمون تحریک‌کننده تیروئید)	۰٫۴ – ۴٫۰ mIU/L	کاهش بیش از حد (معمولاً کمتر از ۰٫۴ mIU/L)
T3 (تری یدوتیرونین)	۱۰۰ – ۲۰۰ ng/dL	افزایش (معمولاً بیشتر از ۲۰۰ ng/dL)
T4 (تیروکسین)	۵ – ۱۲ µg/dL	افزایش (معمولاً بیشتر از ۱۲ µg/dL)
FT4 (تیروکسین آزاد)	۰٫۷ – ۲٫۰ ng/dL	افزایش (معمولاً بیشتر از ۲٫۰ ng/dL)
FT3 (تری یدوتیرونین آزاد)	۲٫۳ – ۴٫۲ pg/mL	افزایش (معمولاً بیشتر از ۴٫۲ pg/mL)

توضیحات:

• در پرکاری تیروئید معمولاً سطح TSH کاهش می‌یابد زیرا غده هیپوفیز دیگر هورمونی برای تحریک تیروئید ارسال نمی‌کند.
• سطح هورمون‌های T3 و T4 در پرکاری تیروئید افزایش می‌یابد.
• 

۲٫ جدول علائم بالینی پرکاری تیروئید

در این جدول، علائم بالینی که نشان‌دهنده پرکاری تیروئید هستند، آورده شده است. این علائم معمولاً با توجه به شدت بیماری و مدت زمان ابتلا به آن تغییر می‌کنند.

علائم	پرکاری تیروئید
افزایش ضربان قلب	ضربان قلب سریع یا نامنظم (تاکیکاردی)
کاهش وزن	کاهش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی
عرق زیاد	تعریق غیرعادی، به‌خصوص در شب‌ها
افزایش اشتها	احساس گرسنگی بیشتر از حد معمول
بی‌قراری و اضطراب	احساس نگرانی، عصبانیت یا اضطراب
لرزش دست‌ها	لرزش غیرقابل کنترل در دست‌ها
خستگی و ضعف عضلانی	احساس خستگی یا ضعف عضلات
مشکلات خواب	بی‌خوابی یا اختلال در خواب
پوست نرم و گرم	پوست نرم‌تر و گرم‌تر از حد معمول
پریشانی و عصبانیت	احساس عصبانیت یا بی‌قراری

۳٫ جدول تغییرات معمول در آزمایشات خون برای تشخیص پرکاری تیروئید

این جدول تغییرات معمول در آزمایشات خون را برای تشخیص دقیق‌تر پرکاری تیروئید نشان می‌دهد:

آزمایش خون	نتایج معمول در پرکاری تیروئید
TSH (هورمون تحریک‌کننده تیروئید)	سطح پایین‌تر از ۰٫۴ mIU/L، معمولاً کمتر از ۰٫۱ mIU/L
T3 (تری یدوتیرونین)	سطح بالا، معمولاً بیشتر از ۲۰۰ ng/dL
T4 (تیروکسین)	سطح بالا، معمولاً بیشتر از ۱۲ µg/dL
FT4 (تیروکسین آزاد)	سطح بالا، معمولاً بیشتر از ۲٫۰ ng/dL
FT3 (تری یدوتیرونین آزاد)	سطح بالا، معمولاً بیشتر از ۴٫۲ pg/mL
آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید	ممکن است وجود آنتی‌بادی‌ها مانند آنتی‌بادی تحریک‌کننده تیروئید (TRAb) که نشان‌دهنده بیماری گراوز باشد.

۴٫ جدول درمان پرکاری تیروئید

درمان پرکاری تیروئید معمولاً شامل داروها، درمان‌های رادیواکتیو و در موارد خاص جراحی است. این جدول انواع درمان‌های رایج برای پرکاری تیروئید را نشان می‌دهد:

درمان	هدف	نمونه داروها/روش‌ها
داروهای ضد تیروئید	کاهش تولید هورمون‌های تیروئید و کنترل علائم	متیمازول (Methimazole) و پروپیل‌تیوراسیل (PTU)
یُد رادیواکتیو	تخریب بخشی از غده تیروئید برای کاهش تولید هورمون‌ها	درمان با یُد رادیواکتیو
جراحی	برداشتن بخش یا تمام غده تیروئید برای کاهش تولید هورمون‌ها	جراحی برداشتن تیروئید (تیروئیدکتومی)
داروهای بتابلاکر	کنترل علائم مانند ضربان قلب سریع و اضطراب	پروپرانولول (Propranolol) و دیگر داروهای بتابلاکر
مراقبت‌های پزشکی	بررسی منظم سطح هورمون‌ها و تنظیم دوز دارو	آزمایشات خون برای بررسی سطح TSH، T4 و T3

نتیجه‌گیری:

پرکاری تیروئید یک اختلال هورمونی است که علائم مختلفی مانند افزایش ضربان قلب، کاهش وزن، تعریق زیاد و اضطراب را به همراه دارد. تشخیص دقیق آن از طریق آزمایش خون و بررسی سطح هورمون‌ها انجام می‌شود. در صورتی که علائم پرکاری تیروئید را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کرده و آزمایشات لازم را انجام دهید تا درمان مناسب برای شما صورت گیرد.

آزمایش تیروئید

آزمایش تیروئید برای ارزیابی عملکرد غده تیروئید و تشخیص اختلالات آن مانند پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) و کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) انجام می‌شود. این آزمایشات معمولاً شامل اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئیدی در خون است که برای تشخیص انواع بیماری‌های تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۱٫ آزمایشات رایج تیروئید

الف) TSH (هورمون تحریک‌کننده تیروئید)

    هدف: TSH توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود و به غده تیروئید سیگنال می‌دهد تا هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) تولید کند.

    مقدار نرمال: ۰٫۴ – ۴٫۰ mIU/L.

    تشخیص:

        کم‌کاری تیروئید: سطح TSH بالا (بدن سعی دارد بیشتر از غده تیروئید هورمون تولید کند).

        پرکاری تیروئید: سطح TSH پایین (غده تیروئید هورمون زیادی تولید می‌کند).

ب) T3 (تری یدوتیرونین)

    هدف: T3 یکی از هورمون‌های اصلی تیروئید است که فعالیت‌های متابولیک بدن را تنظیم می‌کند.

    مقدار نرمال: ۱۰۰ – ۲۰۰ ng/dL.

    تشخیص:

        کم‌کاری تیروئید: سطح T3 پایین.

        پرکاری تیروئید: سطح T3 بالا.

ج) T4 (تیروکسین)

    هدف: T4 هورمون اصلی تیروئید است که بیشتر از T3 در بدن تولید می‌شود.

    مقدار نرمال: ۵ – ۱۲ µg/dL.

    تشخیص:

        کم‌کاری تیروئید: سطح T4 پایین.

        پرکاری تیروئید: سطح T4 بالا.

د) FT4 (تیروکسین آزاد)

    هدف: FT4 نشان‌دهنده مقدار تیروکسین آزاد در خون است که به طور مستقیم قابل استفاده برای بدن است.

    مقدار نرمال: ۰٫۷ – ۲٫۰ ng/dL.

    تشخیص:

        کم‌کاری تیروئید: سطح FT4 پایین.

        پرکاری تیروئید: سطح FT4 بالا.

ه) FT3 (تری یدوتیرونین آزاد)

    هدف: FT3 مشابه T3 است، اما تنها مقدار آزاد و قابل استفاده برای بدن در نظر گرفته می‌شود.

    مقدار نرمال: ۲٫۳ – ۴٫۲ pg/mL.

    تشخیص:

        کم‌کاری تیروئید: سطح FT3 پایین.

        پرکاری تیروئید: سطح FT3 بالا.

۲٫ آزمایش‌های دیگر تیروئید

الف) آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید

آزمایش آنتی‌بادی‌ها برای تشخیص اختلالات خودایمنی تیروئید مانند بیماری گریوز یا تیروئیدیت هاشیموتو انجام می‌شود.

    آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید peroxidase (TPO): این آنتی‌بادی‌ها در بیماری‌هایی مانند تیروئیدیت هاشیموتو وجود دارند.

    آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید stimulating (TRAb): این آنتی‌بادی‌ها معمولاً در بیماری گریوز یافت می‌شوند.

ب) یُد رادیواکتیو

آزمایش یُد رادیواکتیو برای بررسی عملکرد تیروئید و شناسایی اندازه و عملکرد غده تیروئید استفاده می‌شود. این تست معمولاً در بیمارانی که دچار پرکاری تیروئید هستند و نیاز به درمان با یُد رادیواکتیو دارند، انجام می‌شود.

۳٫ چه زمانی باید آزمایش تیروئید انجام دهید؟

اگر شما علائم پرکاری یا کم‌کاری تیروئید را تجربه می‌کنید، پزشک ممکن است درخواست آزمایش تیروئید کند. علائم شامل موارد زیر هستند:

    علائم کم‌کاری تیروئید: خستگی، افزایش وزن، سردی بدن، خشکی پوست، افسردگی، یبوست.

    علائم پرکاری تیروئید: کاهش وزن، تعریق زیاد، اضطراب، تپش قلب سریع، لرزش دست‌ها، بی‌خوابی.

۴٫ چطور باید آماده شوید؟

برای انجام آزمایش تیروئید باید ناشتا به آزمایشگاه مراجعه کنید، زیرا غذا می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد. همچنین، پزشک ممکن است از شما بخواهد تا مصرف داروهای خاص (مانند داروهای تیروئیدی یا داروهای هورمونی) را قبل از آزمایش قطع کنید.

۵٫ نتایج آزمایش تیروئید

نتایج آزمایش تیروئید باید توسط پزشک بررسی شوند تا تشخیص دقیقی از عملکرد تیروئید شما بدست آید. تغییرات در سطح هورمون‌ها می‌توانند به درمان‌های مختلفی مانند داروهای ضد تیروئید، درمان با یُد رادیواکتیو یا جراحی نیاز داشته باشند.

اگر نتیجه آزمایش شما نشان‌دهنده هر گونه ناهنجاری در عملکرد تیروئید باشد، باید با پزشک خود برای تشخیص دقیق‌تر و برنامه درمانی مناسب مشورت کنید.

سرطان تیروئید چیست؟

سرطان تیروئید نوعی سرطان است که در غده تیروئید، که در گردن قرار دارد و مسئول تولید هورمون‌های تیروئیدی است، شکل می‌گیرد. این هورمون‌ها متابولیسم بدن را تنظیم می‌کنند و برای عملکرد مناسب بدن حیاتی هستند. اگرچه سرطان تیروئید نادر است، اما آگاهی از علائم، عوامل خطر و روش‌های تشخیص و درمان آن می‌تواند کمک‌کننده باشد.

انواع سرطان تیروئید

سرطان تیروئید انواع مختلفی دارد که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:

    سرطان پاپیلاری تیروئید:

        شایع‌ترین نوع سرطان تیروئید.

        رشد آهسته دارد و اغلب در افراد جوان و میانه‌سال دیده می‌شود.

        معمولاً از طریق غدد لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن منتشر می‌شود.

    سرطان فولیکولی تیروئید:

        نوعی سرطان نادرتر از پاپیلاری است.

        بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال دیده می‌شود.

        این نوع به رگ‌های خونی منتشر می‌شود و می‌تواند به استخوان‌ها یا ریه‌ها برسد.

    سرطان مدولاری تیروئید:

        ناشی از سلول‌های C تیروئید که هورمون کلسیتونین تولید می‌کنند.

        این نوع می‌تواند به سایر غدد لنفاوی یا اندام‌های دورتر متاستاز دهد.

    سرطان آناپلاستیک تیروئید:

        نادرترین نوع و اغلب کشنده‌ترین نوع سرطان تیروئید است.

        رشد سریع و تهاجمی دارد و معمولاً در افراد بالای ۶۰ سال اتفاق می‌افتد.

        درمان آن دشوار است و اغلب به درمان‌های ترکیبی نیاز دارد.

علائم سرطان تیروئید:

در ابتدا ممکن است سرطان تیروئید هیچ علامتی نداشته باشد یا علائم غیرمعمولی ایجاد کند. با این حال، برخی از علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

    توده یا برجستگی در گردن که ممکن است درد نداشته باشد.

    درد در گردن یا گلو.

    تغییر در صدای فرد یا گرفتگی صدا.

    مشکل در بلع یا تنفس.

    تورم غدد لنفاوی در گردن.

    کاهش وزن غیرقابل توجیه.

    خستگی و ضعف.

عوامل خطر برای سرطان تیروئید

در حالی که علت دقیق سرطان تیروئید هنوز کاملاً مشخص نیست، چندین عامل خطر می‌توانند احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش دهند:

    عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی سرطان تیروئید یا دیگر سرطان‌های مرتبط می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.

    سن و جنسیت: سرطان تیروئید در زنان بیشتر از مردان مشاهده می‌شود. همچنین، این بیماری بیشتر در سنین ۲۰ تا ۵۰ سال مشاهده می‌شود.

    قرار گرفتن در معرض تشعشعات: افرادی که در معرض اشعه رادیولوژی (مانند درمان‌های پرتودرمانی در سر و گردن) بوده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان تیروئید قرار دارند.

    مشکلات تیروئیدی سابقه‌ای: افرادی که اختلالات تیروئیدی مانند گواتر دارند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به سرطان تیروئید باشند.

تشخیص سرطان تیروئید

برای تشخیص سرطان تیروئید، پزشکان معمولاً از ترکیب روش‌های مختلف استفاده می‌کنند:

    معاینه فیزیکی: پزشک ممکن است یک توده یا تغییرات غیرمعمول در غده تیروئید را حس کند.

    آزمایشات تصویربرداری:

        اولتراسونوگرافی گردن برای بررسی توده‌های تیروئید.

        اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو (در صورت لزوم) برای شناسایی نواحی غیرطبیعی.

        سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی در برخی موارد برای بررسی گسترش سرطان.

    نمونه‌برداری (بیوپسی): پزشک ممکن است از توده تیروئید نمونه‌برداری کرده و آن را زیر میکروسکوپ بررسی کند.

    آزمایشات خون: برای اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئیدی و ارزیابی عملکرد تیروئید.

درمان سرطان تیروئید

روش درمانی به نوع سرطان تیروئید، مرحله بیماری و وضعیت عمومی بیمار بستگی دارد. درمان‌های رایج شامل موارد زیر است:

    جراحی: عمل جراحی برای برداشتن قسمتی از تیروئید یا تمام تیروئید (تیرئودکتومی) رایج‌ترین روش درمانی است.

    یُد رادیواکتیو: پس از جراحی، ید رادیواکتیو می‌تواند برای نابود کردن هرگونه سلول تیروئید باقی‌مانده یا سلول‌های سرطانی منتشر شده استفاده شود.

    پرتو درمانی: در برخی موارد، به ویژه در سرطان‌های آناپلاستیک، ممکن است از پرتودرمانی برای درمان استفاده شود.

    هورمون درمانی: بعد از جراحی، بیمار باید داروهای هورمونی تیروئید مصرف کند تا سطح هورمون‌های تیروئیدی در بدن تنظیم شود.

    شیمی درمانی: این روش معمولاً برای سرطان‌های آناپلاستیک که به روش‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، استفاده می‌شود.

پیش‌آگهی سرطان تیروئید

پیش‌آگهی سرطان تیروئید بستگی به نوع و مرحله بیماری دارد. به طور کلی، سرطان‌های پاپیلاری و فولیکولی تیروئید به درمان‌های استاندارد به خوبی پاسخ می‌دهند و پیش‌آگهی بسیار خوبی دارند. اما سرطان‌های مدولاری و آناپلاستیک تیروئید دارای پیش‌آگهی بدتری هستند و درمان آن‌ها چالش‌برانگیزتر است.

در مجموع، سرطان تیروئید معمولاً در مراحل ابتدایی قابل درمان است، به‌ویژه اگر به سرعت تشخیص داده شود و درمان مناسب آغاز شود.

غذاهای مفید و مضر برای تیروئید

تیروئید غده‌ای مهم در گردن است که مسئول تنظیم متابولیسم بدن از طریق تولید هورمون‌های تیروئیدی است. تغذیه سالم می‌تواند نقش مهمی در عملکرد صحیح تیروئید داشته باشد و به حفظ تعادل هورمونی کمک کند. در اینجا به برخی از غذاهای مفید و مضر برای تیروئید اشاره خواهیم کرد:

غذاهای مفید برای تیروئید

    غذاهای غنی از ید:

        ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است. منابع خوب ید شامل:

            نمک یددار.

            ماهی (مانند ماهی سالمون، تن، قزل‌آلا).

            سی فوودها (مانند میگو، خرچنگ).

            لبنیات (شیر، پنیر، ماست).

    غذاهای غنی از سلنیوم:

        سلنیوم به حفظ سلامت تیروئید کمک می‌کند و نقش مهمی در تبدیل هورمون تیروئید T4 به T3 دارد. منابع خوب سلنیوم شامل:

            مغزها (به‌ویژه بادام‌هندی و گردو).

            ماهی (مانند ماهی تن، ساردین).

            گوشت (به‌ویژه گوشت مرغ و بوقلمون).

            تخم‌مرغ.

    غذاهای غنی از زینک (روی):

        روی نقش مهمی در عملکرد غده تیروئید دارد. منابع خوب زینک شامل:

            گوشت قرمز.

            دانه‌ها (کدو، کنجد).

            حبوبات (عدس، نخود).

            مغزها (بادام، گردو).

    غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها:

        آنتی‌اکسیدان‌ها به محافظت از تیروئید در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک می‌کنند. منابع خوب آنتی‌اکسیدان‌ها شامل:

            سبزیجات سبز برگ (اسفناج، کلم).

            توت‌ها (توت فرنگی، بلوبری).

            سبزیجات قرمز و نارنجی (گوجه فرنگی، هویج).

            چای سبز.

    غذاهای حاوی پروبیوتیک‌ها:

        پروبیوتیک‌ها به تعادل باکتری‌های مفید در روده کمک می‌کنند که ممکن است بر سلامت تیروئید تاثیر بگذارد.

            ماست.

            کفیر.

            ترشیجات طبیعی (مانند کلم ترش).

غذاهای مضر برای تیروئید

    غذاهای حاوی گواتروژن‌ها:

        گواتروژن‌ها مواد شیمیایی هستند که می‌توانند تولید هورمون تیروئید را مختل کنند. این مواد در برخی غذاها به‌ویژه سبزیجات خام یا نپخته وجود دارند. از جمله:

            کلم، کلم بروکلی، کلم پیچ، گل کلم.

            سویا (محصولات سویا مانند توفو و شیر سویا) به‌ویژه برای افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند.

            نخود فرنگی و لوبیا.

        بهتر است این مواد را پس از پخت مصرف کنید تا گواتروژن‌ها غیرفعال شوند.

    غذاهای فرآوری شده و چربی‌های ترانس:

        مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده، فست‌فودها و چربی‌های ترانس می‌تواند به اختلالات تیروئیدی کمک کند. این غذاها ممکن است التهاب در بدن ایجاد کرده و سلامت غده تیروئید را تحت تاثیر قرار دهند.

            غذاهای سرخ‌شده.

            فست‌فودها.

            غذاهای بسته‌بندی‌شده و فرآوری‌شده.

    قند و شکر:

        مصرف زیاد قند و شکر می‌تواند باعث اختلالات هورمونی و افزایش التهاب در بدن شود. همچنین ممکن است موجب اختلال در جذب مواد مغذی ضروری برای عملکرد تیروئید گردد.

            شیرینی‌ها.

            نوشابه‌های گازدار و آبمیوه‌های صنعتی.

    کافئین زیاد:

        مصرف زیاد کافئین می‌تواند به تحریک غده تیروئید منجر شده و باعث مشکلاتی در تعادل هورمونی شود.

            قهوه.

            چای‌های غنی از کافئین.

            نوشیدنی‌های انرژی‌زا.

    الکل:

        مصرف الکل می‌تواند به کاهش عملکرد تیروئید منجر شود و همچنین به اختلال در جذب مواد مغذی لازم برای تیروئید کمک کند.

نتیجه‌گیری:

تغذیه مناسب برای حفظ عملکرد بهینه تیروئید ضروری است. غذاهای غنی از ید، سلنیوم، زینک، آنتی‌اکسیدان‌ها و پروبیوتیک‌ها می‌توانند به بهبود عملکرد تیروئید کمک کنند. در عوض، مصرف زیاد غذاهای حاوی گواتروژن‌ها، فرآوری شده، قند، کافئین و الکل باید محدود شود تا از ایجاد اختلالات تیروئیدی جلوگیری شود. برای مشاوره دقیق‌تر و مناسب با وضعیت خود، همیشه بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

میزان نرمال تیروئید در سنین مختلف

میزان نرمال هورمون‌های تیروئید در افراد ممکن است بسته به سن، جنسیت، وضعیت سلامتی و دیگر عوامل کمی متفاوت باشد. اما به‌طور کلی، برای هورمون‌های اصلی تیروئید یعنی TSH (هورمون محرک تیروئید)، T3 و T4، میزان نرمال به شرح زیر است:

۱٫ میزان نرمال TSH (هورمون محرک تیروئید):

هورمون TSH توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود و وظیفه‌اش تحریک غده تیروئید برای تولید هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) است. سطح نرمال TSH به‌طور معمول در بزرگسالان به این صورت است:

    ۰٫۴ – ۴٫۰ µIU/mL (میکرو واحد بین‌المللی در هر میلی‌لیتر).

تغییرات در سنین مختلف:

    کودکان و نوزادان: ممکن است سطح TSH در نوزادان و کودکان به طور طبیعی کمی بالاتر باشد.

    زنان باردار: در دوران بارداری سطح TSH ممکن است تغییر کند، به‌ویژه در سه‌ماهه اول بارداری که ممکن است TSH کمی پایین‌تر باشد.

۲٫ میزان نرمال T3 (تری یدوتیرونین):

هورمون T3 یکی از هورمون‌های فعال تیروئید است و نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد. سطح نرمال T3 در بزرگسالان:

    ۱۰۰ – ۲۰۰ ng/dL (نانونوگرم در دسی‌لیتر).

۳٫ میزان نرمال T4 (تیروکسین):

هورمون T4 بیشتر در تیروئید تولید می‌شود و به T3 تبدیل می‌شود. سطح نرمال T4 در بزرگسالان:

    ۴٫۵ – ۱۱٫۲ µg/dL (میکروگرم در دسی‌لیتر).

تغییرات میزان تیروئید در سنین مختلف:

    نوزادان و کودکان:

        در نوزادان، سطح TSH معمولاً بالاتر از حد بزرگسالان است.

        T4 در نوزادان نیز ممکن است در سطح بالاتری قرار داشته باشد.

        سطح TSH نرمال در نوزادان می‌تواند بین ۱٫۰ – ۲۰٫۰ µIU/mL باشد.

    زنان باردار:

        در سه‌ماهه اول بارداری، سطح TSH ممکن است کمتر از ۰٫۴ µIU/mL شود. در سه‌ماهه‌های بعدی، ممکن است مقداری افزایش یابد، ولی همچنان کمتر از حد نرمال در بزرگسالان باقی بماند.

        سطح T4 و T3 ممکن است در دوران بارداری کمی بالا برود.

    سنین بالا (بزرگسالان و سالمندان):

        در افراد سالمند، ممکن است میزان TSH به‌طور طبیعی کمی افزایش یابد.

        سطح T3 و T4 در سالمندان ممکن است کمی کاهش یابد، اما همچنان در محدوده نرمال باقی بماند.

نتیجه‌گیری:

در صورتی که شما یا فرد دیگری از تغییرات غیرطبیعی در سطح تیروئید رنج می‌برید، انجام آزمایش‌های مربوط به هورمون‌های تیروئید (TSH، T3، T4) و مشاوره با پزشک برای ارزیابی دقیق‌تر توصیه می‌شود. سطح نرمال این هورمون‌ها ممکن است بسته به شرایط فردی و سن تغییر کند.

تاثیر تیروئید بر اندام های بدن

غده تیروئید نقش بسیار مهمی در تنظیم متابولیسم و عملکردهای مختلف بدن ایفا می‌کند. این غده که در قسمت جلوی گردن قرار دارد، هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) تولید می‌کند که به تنظیم بسیاری از فرآیندهای بدن کمک می‌کنند، از جمله دما، انرژی، ضربان قلب و رشد و تکامل. هرگونه اختلال در عملکرد تیروئید می‌تواند تاثیرات زیادی بر اندام‌های مختلف بدن بگذارد. در اینجا به تاثیرات اصلی کم‌کاری و پرکاری تیروئید بر اندام‌های بدن اشاره می‌کنیم:

۱٫ تاثیر تیروئید بر سیستم قلبی-عروقی

    کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم):

        کاهش سرعت ضربان قلب (برادی‌کاردی).

        افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا، به‌ویژه در دیواره‌های شریان‌ها.

        کاهش ظرفیت قلبی و احتمال بروز مشکلات قلبی مانند نارسایی قلبی در موارد شدید.

    پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم):

        افزایش ضربان قلب (تاکی‌کاردی).

        ممکن است باعث آریتمی (ضربان قلب نامنظم) شود.

        افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی مانند فشار خون بالا و نارسایی قلبی.

۲٫ تاثیر تیروئید بر متابولیسم و وزن

    کم‌کاری تیروئید:

        کاهش سرعت متابولیسم بدن که ممکن است به افزایش وزن منجر شود.

        تجمع چربی به‌ویژه در ناحیه شکم و دور کمر.

        حتی در صورت کاهش میزان کالری مصرفی، کاهش وزن برای افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید دشوارتر می‌شود.

    پرکاری تیروئید:

        افزایش سرعت متابولیسم بدن که ممکن است باعث کاهش وزن شدید حتی با خوردن غذاهای زیاد شود.

        افزایش میزان سوخت و ساز انرژی در بدن و کاهش ذخیره چربی.

۳٫ تاثیر تیروئید بر پوست، مو و ناخن‌ها

    کم‌کاری تیروئید:

        خشکی و کم‌آبی پوست.

        پوست ممکن است ضخیم و تیره شود.

        ریزش مو یا نازک شدن موها.

        ناخن‌ها ممکن است ضعیف و شکننده شوند.

    پرکاری تیروئید:

        پوست ممکن است نرم‌تر و گرم‌تر به نظر برسد.

        موها ممکن است نازک و شکننده شوند.

        ریزش مو به‌ویژه در نواحی جلوی سر شایع است.

۴٫ تاثیر تیروئید بر سیستم عصبی

    کم‌کاری تیروئید:

        احساس خستگی و کاهش انرژی.

        کاهش توان ذهنی و ضعف حافظه (به‌ویژه در موارد شدید).

        افسردگی و اضطراب.

        کند شدن فعالیت‌های فیزیکی و روانی.

    پرکاری تیروئید:

        افزایش اضطراب، نگرانی و استرس.

        بی‌قراری و تحریک‌پذیری.

        مشکل در خواب (بی‌خوابی).

        ممکن است باعث لرزش دست‌ها و سایر علائم عصبی شود.

۵٫ تاثیر تیروئید بر دستگاه گوارش

    کم‌کاری تیروئید:

        کاهش حرکات روده و احتمال یبوست.

        کاهش ترشح اسید معده و هضم کندتر غذا.

    پرکاری تیروئید:

        افزایش حرکت روده‌ها و اسهال.

        مشکلات گوارشی مانند افزایش تعداد دفعات دفع مدفوع.

۶٫ تاثیر تیروئید بر عضلات و استخوان‌ها:

    کم‌کاری تیروئید:

        ضعف عضلانی و درد در عضلات.

        اختلال در انعطاف‌پذیری و قدرت عضلانی.

        خطر ابتلا به پوکی استخوان به‌ویژه در زنان.

    پرکاری تیروئید:

        ضعف عضلانی و کاهش حجم عضلات.

        افزایش احتمال شکنندگی استخوان‌ها و بروز مشکلات استخوانی.

۷٫ تاثیر تیروئید بر دمای بدن

    کم‌کاری تیروئید:

        احساس سرما یا حساسیت به دمای پایین.

        کاهش دمای بدن به طور کلی.

    پرکاری تیروئید:

        حساسیت به گرما و عرق‌ریزی بیش از حد.

        افزایش دمای بدن.

نتیجه‌گیری

تیروئید نقش حیاتی در حفظ سلامت عمومی بدن دارد و عملکرد صحیح آن برای حفظ تعادل متابولیکی و عملکردهای فیزیولوژیکی ضروری است. کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند اثرات منفی زیادی بر اندام‌ها و عملکردهای مختلف بدن داشته باشد. در صورتی که علائم اختلالات تیروئیدی مانند تغییرات وزنی، خستگی، اختلالات خواب، یا مشکلات قلبی و گوارشی را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و آزمایشات لازم را انجام دهید.

تاثیر غصه بر تیروئید

غصه و استرس‌های روانی می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر عملکرد غده تیروئید و تعادل هورمون‌های آن داشته باشند. در ادامه، به بررسی چگونگی تأثیر غصه و استرس بر تیروئید می‌پردازیم:

۱٫ تاثیر استرس و غصه بر هورمون‌های تیروئید

استرس و غصه باعث ترشح هورمون‌های استرس مانند کورتیکوستروئیدها (مانند کورتیزول) می‌شوند که می‌توانند تعادل هورمونی بدن را بر هم بزنند. این هورمون‌ها می‌توانند به طور غیرمستقیم بر عملکرد غده تیروئید تأثیر بگذارند. به عنوان مثال:

    افزایش کورتیزول می‌تواند تولید و فعالیت هورمون‌های تیروئید را مختل کند و در برخی موارد به کاهش سطح هورمون‌های تیروئید منجر شود.

    در برخی افراد، استرس مزمن می‌تواند باعث کاهش حساسیت بافت‌های بدن به هورمون‌های تیروئید شود، به این معنی که علیرغم تولید مناسب هورمون‌های تیروئید، بدن نتواند از آن‌ها به درستی استفاده کند.

۲٫ تاثیر غصه بر کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)

استرس و غصه می‌توانند منجر به مشکلات مختلف در غده تیروئید شوند:

    استرس مزمن می‌تواند عملکرد تیروئید را کاهش داده و موجب کم‌کاری تیروئید شود.

    در افرادی که از قبل به کم‌کاری تیروئید مبتلا هستند، غصه و استرس ممکن است علائم بیماری را تشدید کند، مانند خستگی، افزایش وزن و کاهش انرژی.

۳٫ تاثیر غصه بر پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم)

در برخی از افراد، استرس شدید یا غصه می‌تواند باعث افزایش سطح هورمون‌های تیروئید و بروز علائم پرکاری تیروئید شود:

    استرس می‌تواند تولید هورمون‌های تیروئید را تحریک کند و به پرکاری تیروئید منجر شود.

    این وضعیت می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب، اضطراب، تعریق زیاد، کاهش وزن ناخواسته و بی‌خوابی شود.

۴٫ تاثیر غصه بر بیماری گریوز

بیماری گریوز یک نوع بیماری خودایمنی است که باعث پرکاری تیروئید می‌شود. استرس و غصه می‌توانند در تشدید این بیماری و بروز علائم آن تأثیرگذار باشند. در بسیاری از موارد، این بیماری می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهای روانی مانند استرس قرار گیرد.

۵٫ تاثیر غصه بر وضعیت عمومی بدن و تیروئید

استرس و غصه می‌توانند به طور کلی بر وضعیت سیستم ایمنی و تعادل هورمونی بدن تأثیر منفی بگذارند. این وضعیت می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های تیروئید و تشدید مشکلات موجود در افراد مبتلا به اختلالات تیروئیدی شود.

نتیجه‌ گیری

غصه و استرس می‌توانند بر عملکرد غده تیروئید تأثیر منفی بگذارند و موجب بروز یا تشدید مشکلات تیروئیدی شوند. در نتیجه، مدیریت استرس و غصه از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر شما یا کسی که می‌شناسید با اختلالات تیروئیدی یا مشکلات مربوط به استرس و غصه مواجه است، مشاوره پزشکی و روان‌شناسی می‌تواند کمک‌کننده باشد تا وضعیت بهتری ایجاد شود.