شایع ترین راه انتقال ایدز در ایران

راه انتقال ایدز یکی از موضوعات مهم در حوزه بهداشت عمومی است که توجه بسیاری را در ایران به خود جلب کرده است. ویروس اچ ‌آی ‌وی عامل اصلی این بیماری است و بیشتر از طریق تماس مستقیم با خون یا سایر مایعات بدن مانند مایعات واژن، منی و شیر مادر قابل انتقال است. این بیماری، در صورتی که فرد مبتلا تحت درمان قرار نگیرد، به مرور می‌تواند به سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا همان ایدز تبدیل شود که به شدت به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رساند و زندگی فرد را با چالش‌های جدی روبرو می‌کند. بنابراین، شناخت راه‌های شایع انتقال ایدز برای پیشگیری از گسترش این ویروس ضروری است.

با توجه به افزایش آمار مبتلایان به ایدز در ایران، آگاهی از علائم حتمی ایدز و اقدام به درمان به‌موقع می‌تواند نقش موثری در کنترل این بیماری ایفا کند. این ویروس به سادگی منتقل نمی‌شود اما انتقال از طریق تماس‌های پرخطر با مایعات بدن امکان‌پذیر است.

از تاریخچه تا راه انتقال ایدز در ایران

راه انتقال ایدز یکی از چالش‌های جدی بهداشت عمومی در ایران محسوب می‌شود و با وجود اقدامات مختلف برای کنترل آن، هنوز موارد ابتلا به این ویروس در کشور به ثبت می‌رسد. ورود ویروس HIV به ایران به سال ۱۳۶۳ و از طریق فرآورده‌های خونی برمی‌گردد. در سال‌های اولیه، موارد ابتلا محدود بود اما به ‌تدریج و با گسترش عوامل مختلف، این بیماری به یک مشکل جدی بهداشتی تبدیل شد. طی دهه‌های گذشته، اقداماتی برای پیشگیری و کنترل این ویروس انجام شده اما به دلیل کمبود آگاهی عمومی و راه‌های انتقال، هنوز بسیاری از افراد در معرض خطر هستند.

در سال‌های بعد، انتقال HIV از طریق استفاده از سرنگ‌های آلوده در افراد معتاد شیوع بیشتری پیدا کرد و تا اواسط دهه ۷۰، تعداد مبتلایان به این ویروس و گسترش راه انتقال ایدز به‌سرعت افزایش یافت. در همین راستا، تلاش‌های بین‌المللی و داخلی برای تشخیص و کنترل بیماری سرعت گرفت. به عنوان مثال، در سال ۱۳۷۱ اولین تست تشخیص سریع ایدز تایید شد و این موضوع نقش مهمی در افزایش آگاهی نسبت به این بیماری داشت.

انواع راه انتقال ایدز نشان می‌دهد که بخشی از افراد جامعه همچنان با راه‌های پیشگیری و علائم ایدز آشنایی کافی ندارند. خصوصا در دهه ۹۰، مطالعات نشان داد که تنها درصد کمی از افراد در سنین بین ۱۵ تا ۳۵ سال به طور کامل از راه‌های پیشگیری آگاه هستند که این کمبود آگاهی، زمینه‌ساز افزایش موارد ابتلا بوده است.

در حال حاضر، تعداد تخمینی مبتلایان به ایدز در ایران حدود ۵۹ هزار نفر است که بخش عمده‌ای از آن‌ها را مردان تشکیل می‌دهند. همچنین، درصد بالایی از موارد ابتلا مربوط به استفاده از سرنگ‌های مشترک برای تزریق مواد مخدر و نیز روابط جنسی محافظت‌نشده است. با افزایش دسترسی به تست‌های تشخیصی و برنامه‌های پیشگیرانه، آگاهی عمومی می‌تواند نقشی موثر در کاهش این آمار و کنترل بهتر بیماری ایفا کند.

بررسی شایع‌ترین راه انتقال ایدز در ایران

راه انتقال ایدز به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که بیشتر از طریق تماس با مایعات بدن فرد آلوده اتفاق می‌افتد. در ایران، علی‌رغم افزایش آگاهی عمومی، مواردی از ابتلا به این بیماری همچنان گزارش می‌شود. شایع‌ترین راه‌های انتقال شامل تماس‌های پرخطر و استفاده از وسایل آلوده است. در این مقاله، مروری جامع بر شایع‌ترین راه‌های انتقال ایدز در ایران ارائه شده تا به افزایش آگاهی و کاهش ابتلا به این ویروس کمک کند.

به نقل از سایت pmc.ncbi

« ایران، کشوری در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، در سه دهه گذشته به طور فعال در مبارزه با HIV/AIDS مشارکت داشته است. ویژگی‌های منحصربه‌فرد اپیدمی HIV در ایران با روش‌های انتقال و تغییرات اخیر آن برای بهبود برنامه‌های مدیریت و پیشگیری منعکس شده است.»

استفاده از تجهیزات تزریق داروی آلوده به ویروس اچ آی وی

استفاده مشترک از سرنگ و سایر تجهیزات تزریق در میان افراد معتاد به مواد مخدر راه انتقال ایدز در ایران است. ویروس HIV به راحتی در خون منتقل می‌شود و استفاده از سرنگ‌های آلوده می‌تواند این ویروس را به دیگران انتقال دهد. برای کاهش این نوع انتقال، اقدامات پیشگیرانه از جمله ارائه وسایل تزریق استریل به افراد در معرض خطر و آموزش روش‌های صحیح مصرف مواد پیشنهاد شده است.

رابطه جنسی محافظت‌نشده

روابط جنسی محافظت‌نشده، از جمله شایع‌ترین راه‌های انتقال ایدز در ایران و جهان است. این نوع رابطه خصوصا در افرادی که به روش‌های پیشگیری آشنایی ندارند یا دسترسی به وسایل محافظتی ندارند، خطر ابتلا به ویروس اچ آی وی را افزایش می‌دهد. استفاده از کاندوم و آگاهی از روش‌های پیشگیری از اهمیت زیادی در جلوگیری از انتقال ویروس برخوردار است.

زخم‌های باز در دهان یا اندام تناسلی

وجود زخم‌های باز، خصوصا در دهان یا اندام تناسلی، یکی از عوامل افزایش خطر انتقال ویروس HIV و راه انتقال ایدز است. در صورتی که فردی به ویروس اچ آی وی آلوده باشد و دارای زخم‌های باز در این نواحی باشد، تماس مستقیم با این زخم‌ها می‌تواند ویروس را منتقل کند. رعایت بهداشت فردی و استفاده از وسایل محافظتی در چنین شرایطی می‌تواند از انتقال ویروس جلوگیری کند.

خون‌ریزی لثه

خون‌ریزی لثه در افرادی که بهداشت دهان و دندان خود را رعایت نمی‌کنند، می‌تواند یکی از عوامل مهم انتقال ویروس HIV باشد. در صورتی که فرد آلوده به ویروس در هنگام خونریزی لثه با مایعات بدن فرد دیگری تماس پیدا کند، امکان انتقال ویروس وجود دارد. به همین دلیل، رعایت بهداشت دهان و دندان و اجتناب از تماس‌های مشکوک در شرایطی که خون‌ریزی لثه وجود دارد، اهمیت زیادی دارد.

ابتلا به سایر عفونت‌های مقاربتی

عفونت‌های مقاربتی مانند سیفلیس و هرپس می‌توانند خطر ابتلا به ویروس HIV را افزایش دهند و به عنوان راه انتقال ایدز باشند. این بیماری‌ها با ایجاد زخم و التهاب در نواحی تناسلی، فرصت‌های بیشتری برای ورود ویروس HIV به بدن فراهم می‌کنند. بنابراین، درمان به موقع عفونت‌های مقاربتی و استفاده از وسایل محافظتی در هنگام رابطه جنسی، می‌تواند از انتقال ایدز جلوگیری کند.

انتقال خون یا اهدای عضو

انتقال خون آلوده یا پیوند عضو از فرد مبتلا به HIV نیز می‌تواند موجب انتقال این ویروس شود. با اینکه اکنون تست‌های غربالگری دقیق برای شناسایی ویروس در خون و اعضا انجام می‌شود اما در گذشته مواردی از انتقال ویروس به این روش‌ها ثبت شده است. برای جلوگیری از این نوع انتقال، استفاده از روش‌های ایمنی و اطمینان از سلامت اهداکنندگان حیاتی است.

بارداری و شیردهی

انتقال HIV از مادر آلوده به کودک در دوران بارداری، زایمان و شیردهی امکان‌پذیر است. این روش یکی از دلایل ابتلای کودکان به ویروس HIV در ایران است. با انجام آزمایشات پیشگیرانه و استفاده از درمان‌های ضدویروسی برای مادران آلوده، می‌توان خطر انتقال به کودک را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

جمع بندی

راه انتقال ایدز عمدتا از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده مانند خون، منی، ترشحات واژن و شیر مادر صورت می‌گیرد. در ایران، این انتقال بیشتر از راه استفاده مشترک از سرنگ‌های آلوده، روابط جنسی محافظت‌نشده و در مواردی از طریق انتقال خون و مادر به کودک رخ می‌دهد. رعایت نکات بهداشتی، استفاده از وسایل محافظتی و افزایش آگاهی در مورد عوامل خطرزا، می‌تواند به طور موثری در پیشگیری از گسترش این ویروس نقش داشته باشد و خطر انتقال را کاهش دهد. شما همچنین می‌توانید سایر مقالات مربوط به این بیماری را از سایت سلامت اول بررسی کنید.