مشاهیرِ مبتلا به صرع از کمبوجیه دوم تا ونگوگ

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: براساس مطالعات در ایران بین ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران مبتلا به صرع با رعایت الگوی صحیح زندگی در عرض دو تا پنج سال به طور کلی بهبود می‌یابند.

علیرضا زالی، رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و متخصص جراحی مغز و اعصاب گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته پیش‌بینی می‌شود که بین یک میلیون و دویست تا یک میلیون و سیصد هزار نفر به صرع مبتلا هستند.

وی با اشاره به تفاوت صرع و تشنج گفت: حمله تشنجی فقط یک بار در بیمار رخ می‌دهد ولی در صورت تکرار، آن را صرع یا اپی‌لپسی می‌گوییم.

به گفته وی هر فرد ۸۰ ساله در طول زندگی خود پنج تا هفت و نیم درصد ممکن است بدون هیچ علتی دچار یک حمله تشنجی شود که این حمله براساس مطالعات معمولا تکرارپذیر نیست.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: اگر فردی به دلایل متفاوت دچار حمله تشنجی به صورت ارگانیک شود، ۵۰ تا ۷۰ درصد احتمال بروز حمله دوم در وی وجود دارد؛ بنابر این درصورت بروز تشنج در هر سنی حتما باید برای پیگیری به پزشک مراجعه کرد.

این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اهمیت انگ زدایی از صرع، یادآور شد: فرد مبتلا به صرع می تواند زندگی عادی داشته باشد، ازدواج کند، بچه‌دار شود و در عرصه‌های مختلف به موفقیت دست یابد.

زالی به برخی افراد موفق مبتلا به صرع در تاریخ از جمله کمبوجیه دوم، آقا محمدخان قاجار، ناپلئون، ونگوگ، داستایوفسکی، دایگیرین قهرمان المپیک اشاره کرد و افزود: صرع مانعی برای ازدواج، فرزندآوری، بارداری، شاغل بودن، تحصیل مواردی از این دست نیست و فرد مبتلا با رعایت یکسری ملاحظات می‌تواند یک زندگی معمولی داشته باشد.

در ۶۰ درصد موارد علت صرع نامشخص است

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که صرع معمولا به صورت ارثی منتقل نمی شود، گفت: احتمال این که فرزند یک بیمار مبتلا به صرع به بیماری مبتلا شود زیر ۱۰ درصد است و در ۶۰ درصد موارد هیچ علتی برای صرع پیدا نمی‌کنیم.

به گفته وی علت شیوع صرع در سنین مختلف متفاوت است، مثلا در کودکان زیر پنج سال تب و تشنج از علل شایع صرع است یا در کودکان زیر هشت سال بیشتر مسایل ژنتیکی و اختلالات متابولیکی مطرح می‌شود اما در افراد میانسال صرع می‌تواند دلایلی نظیر سکته مغزی و تومور مغزی داشته باشد.

زالی به افراد توصیه کرد درصورت عدم سابقه صرع و بروز اولین حمله پس از میانسالی، بروز تغییر در الگوی یا نوع تشنج، عدم پاسخ به داروهای قبلی صرع حتما برای پیگیری به پزشک مراجعه کنند.

درمان اولیه بیماری صرع، درمان دارویی است

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که ۳۰ درصد بیماران به درمان‌های متعارف ضدصرع پاسخ نمی‌دهند گفت: براساس مطالعات در ایران بین ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران به شرط رعایت الگوی صحیح زندگی (خواب مناسب، کاهش استرس، اجتناب از گرسنگی و برخی مواد غذایی) و مصرف به موقع و منظم دارو در عرض دو تا پنج سال به طور کلی بهبود می‌یابند به ویژه اگر در سنین پایین دچار صرع شده باشند.

به گفته وی در درمان ۳۰ درصد بیماران نیاز به تغییر دارو یا استفاده از داروهای جدیدتر یا ترکیب داروها وجود دارد.

زالی افزود: اگر بیمار با مصرف دو داروی ضدصرع مناسب با دوز مطلوب به شرط مصرف منظم درمان نشود صرع مقاوم به درمان محسوب می شود. صرع ۳۰ درصد این بیماران با اضافه کردن داروی سوم کنترل می‌شود و باقی در زمره موارد مقاوم به درمان قرار می گیرند که به دارو جواب نمی دهد.

وی با اشاره به سنجش منظم چند ساعته بیماران صرعی گفت: در این سنجش بیمار توسط متخصص مغز و اعصاب و کادر پرستاری مانیتور و ارزیابی می شود، با نوار مغزی کانون تشنج وی مشخص شده و درصورت مشاهده ضایعه مرتبط با این کانون در MRI  بیمار نظیر توده، ضایعه مذکور جراحی شده وکانون صرع و تشنج از بین می‌رود.

زالی در ادامه خاطرنشان کرد: گاهی بیش از یک کانون تشنج در نوار مغزی بیمار دیده می شودکه می‌توانند پراکنده یا دوطرفه باشند. درصورت عدم مشاهده ضایعه مشخص در MRI  که بتوان با جراحی و برداشتن آن تشنج را کنترل کرد باید از روش‌های دیگری استفاده کنیم.

روش‌های جدید درمان بیماری صرع مقاوم به درمان

به گفته وی سه روش جدید برای درمان این بیماران به کار می رود که در ایران نیز انجام می‌شود. روش اول در مورد بیمار ی استفاده می‌شود که دارای کانونهای تشنجی در طرفین مغز خود است و در این روش مسیر شبکه و ارتباط بین دو کانون را قطع می کنند. البته این روش جز در موارد محدود استفاده نمی شود زیرا روش‌های جدیدتری وجود دارد.

زالی روش دوم را تحریک الکتریکی مغز عنوان کرد که با تحریک نقاط متعدد موجود در مغز مرتبط با کانون تشنج می‌توان تشنج را کاهش داد.

این استاد دانشگاه در خصوص روش سوم یا VNS (تحریک الکتریکی عصب واگ در گردن) گفت: در این روش وسیله‌ای در زیر پوست و ناحیه گردن بیمار روی عصب واگ تعبیه می‌شود که با تحریک الکتریکی می‌تواند امواج را به داخل مغز بیمار منتقل کند و باعث از بین بردن کانون‌های تشنجی شود.

وی این روش را در کودکان بسیار کاربردی برشمرد و یادآور شد که برای درمان کودکان بالای چهارسال استفاده می شود. البته باتری دستگاه مذکور را باید هر پنج تا هفت سال تعویض کرد.

زالی خاطرنشان کرد: در درمان بیماران با استفاده از نرم افزارهای پیشرفته و محاسبات کامپیوتری نقاط تشنج‌زا مشخص شده و برای تحریک نقاط و کانون‌های تشنجی برنامه‌ریزی می‌شود و با تحریک این کانونها می توان حملات تشنجی را کاهش داد.

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به انجام این فرایند درمانی در تعداد معدودی از مراکز تخصصی در کشور تاکید کرد: همه بیماران مبتلا به صرع نیاز به جراحی ندارند بلکه فقط موارد مقاوم به درمان دارویی کاندیدای این نوع درمان هستند. بنابراین بیماران و افراد مشکوک به صرع باید ابتدا به متخصص داخلی مغز و اعصاب مراجعه کنند و درصورت نیاز کاندید این درمان شوند.

به گفته زالی در این روش هیچ بخشی از مغز تخریب نمی شود بلکه فقط تحریک می‌شود.

تشنج قابل درمان است

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سخنان خود تاکید کرد: تشنج یک بیماری قابل درمان است و هیچ منافاتی با زندگی عادی ندارد اما بیمار برای برخی فعالیت‌ها نظیر کوهنوردی ممکن است محدودیت داشته باشد.

زالی با تاکید بر لزوم انگ زدایی و خرافه زدایی از صرع گفت: با صرع می شود زندگی کرد، قهرمان المپیک، نویسنده بزرگ جهانی، هنرمند و… شد فقط به شرط آن که بپذیرید باید درمان شوید و درمان را به درستی و منظم انجام دهید.

این متخصص مغز و اعصاب مهمترین علت عدم پاسخ به درمان در بیماران را قطع یا مصرف نامنظم دارو عنوان کرد و تاکید کرد: یک بیمار صرعی باید استراحت و خواب مناسب، تغذیه به موقع و مناسب، پرهیز از استرس و… داشته باشد و با مصرف منظم دارو می تواند یک زندگی عادی داشته باشند.

زالی درمان اولیه بیماری صرع را درمان دارویی برشمرد و نه جراحی و یادآور شد که فقط  ۳۰ درصد بیماران به دارو پاسخ نمی‌دهند.

وی خاطرنشان کرد: هر گونه اختلال هوشیاری به معنای ابتلا به صرع نیست. بلکه فشارخون، بیماری‌های قلبی و مواردی از این قبیل نیز می‌توانند باعث کاهش سطح هوشیاری فرد شوند.

بر اساس گزارش وبدا، زالی تاکید کرد:  نشانه صرع فقط کاهش سطح هوشیاری و خروج کف از دهان بیمار نیست بلکه مات‌زدگی و خیرگی نیز می‌تواند نشانه صرع باشد و افراد در صورت مشاهده علایم مشکوک به صرع حتما باید به پزشک مراجعه کنند.

ایلنا