«محافظ» ندارد؛ می‌گوید کسی که تأمین امنیت مردم را بر عهده دارد باید بتواند از خودش محافظت کند؛ از تهدید هم نمی‌ترسد اصلاً کسی جرأت ندارد که تهدیدش کند چراکه خود او و تیم همکارانش کابوس اراذل‌واوباش اند. ۳۰ سال فعالیتش، برخورد با مجرمان خشن و خطرناک و اراذل و اوباش بوده، اما در یک […]
«محافظ» ندارد؛ می‌گوید کسی که تأمین امنیت مردم را بر عهده دارد باید بتواند از خودش محافظت کند؛ از تهدید هم نمی‌ترسد اصلاً کسی جرأت ندارد که تهدیدش کند چراکه خود او و تیم همکارانش کابوس اراذل‌واوباش اند.
۳۰ سال فعالیتش، برخورد با مجرمان خشن و خطرناک و اراذل و اوباش بوده، اما در یک ساعت حضورش و گپ و گفت با خبرنگاران به یکی از محبوب‌ترین میهمانان تحریریه بدل شد که جدای از شغل حساس و مهم و لباس سیاه و ترسناکی که بر تن داشت به تنها موضوعی که می‌اندیشید تامین آرامش و امنیت شهروندان بود.
گفت و گو با سرهنگ سعید راستی رئیس مرکز عملیات پلیس اطلاعات تهران را بخوانید:
ماهیت کار پلیس اطلاعات چیست و این پلیس با کدام دسته از متهمان سروکار دارد؟
پلیس اطلاعات تهران که حوزه عملیات آن بر عهده بنده و همکاران عملیاتی من است یکی از عمده‌ترین وظایفش تامین امنیت کلانشهر تهران در حوزه مجرمان خشن و خطرناک است که یک شاخه آن اراذل و اوباش هستند.
اراذل و اوباش کسانی هستند که به واسطه دعوا و درگیری و قمه کشی و کری خوانی‌های متقابلی که با همدیگر دارند شناخته می‌شوند.
در اصطلاح و در دستورالعمل‌های فراجا اراذل و اوباش کسانی هستند که به نوعی اقدامات آنها چه تظاهر مستانه‌شان باشد و چه قمه‌کشی و عربده‌کشی و ایجاد مزاحمت برای شهروندان یا بستن خیابان و معبر؛ به هر نوعی این افراد مزاحمت برای شهروندان ایجاد می‌کنند.
این افراد در دسته بندی داخلی سازمان خودمان در سطح‌های مختلف تقسیم می‌شوند. سطح ۱ اراذل و اوباش یعنی کسانی هستند که سوابق عدیده‌ای دارند؛ حداقل متهم ۷ تا ۸ سابقه دارد و به واسطه سابقه شرارتی که دارد می‌آید و در چرخه کنترلی پلیس قرار می‌گیرد.
کسانی که نوچه‌های اراذل سطح ۱ هستند در زمره اراذل سطح ۲ قرار می‌گیرند که معمولاً اقدامات شرورانه این افراد به واسطه اذن و اجازه‌ای است که اراذل سطح ۱ به آنها می‌دهند و دعوا و درگیری را ایجاد می‌کنند.
علاوه بر آنها کسانی را داریم که در سطح ۳ قرار می‌گیرند؛ اینها حداکثر یک سابقه دارند و با سابقه دوم در گروه اراذل قرار می‌گیرند؛ اینها هم بایدبه پایگاه‌های پلیس مراجعه کرده تا تحت اشراف اطلاعاتی پلیس قرار بگیرند.
علاوه بر این سه دسته اراذل شناخته شده، تعداد افرادی هم هستند که سابقه شرارت ندارند، اما اقدامات آنها در شهر به گونه‌ای هست که با توجه به جوانی و فاقد سابقه بودن آنها موجب رعب و وحشت مردم می‌شود و طی تحقیقات میدانی به آن رسیده‌ایم که این افراد به سمت و سویی می‌روند که در آینده تبدیل به اراذل و اوباش پرسابقه شده و به نوعی امنیت مردم را تهدید می‌کنند که به عنوان نوپا می‌شناسیم.
با اقدامات اطلاعاتی گسترده در تهران این افراد هم شناسایی شده و به منظور اشراف اطلاعاتی ما بر روی این افراد باید در مقر‌های پلیس حاضر شده و کنترل دوره‌ای شوند.
البته ممکن است ما افرادی را داشته باشیم که در گروه این افراد نباشند و در گروه شناسایی ما قرار می‌گیرند که ما این افراد را شناسایی می‌کنیم تا پلیس بر روی آنها اشراف داشته و در صورت شرارت شناسایی و با ان‌ها برخورد شود.
از جغرافیای جرم اراذل و اوباش چه خبر؟
جناب سرهنگ؛ آیا اراذل و اوباش جغرافیای خاصی را به خود اختصاص می‌دهند؛ یعنی می‌توان گفت که در چه مناطقی تردد بیشتری از اراذل و اوباش را شاهد هستیم؟
باید بگویم در جغرافیایی جرم یعنی در تمام جرایمی که پلیس ورود می‌کند یک حوزه آن جرایم خشن و مجرمان آن است.
آنچه که جغرافیا به ما می‌گوید در جنوب تهران، غرب تهران و شرق تهران قطعا آلودگی بیشتری داریم.
اگر بخواهیم تحلیل کرده و کار کارشناسی در این حوزه انجام دهیم اینها رخداد‌های اجتماعی هستند که کارشناسان باید بررسی کنند ولی محصول کلی شرارت‌ها در تهران این آلارم را میدهد که در این چند نقطه شرارت بیشتر است.
قبلا هم همین بوده؛ مثلا در شرق به خصوص در جنوبشرق تهران مصادیق شرارت‌های مختلف داشتیم. شک نکنید مشکلات اقتصادی فرهنگی اجتماعی و … اینها سرریزش می‌شود اینکه افرادی به این گروه‌ها وصل شوند؛ فضای مجازی هم یکی از فضا‌هایی هست که به دلیل عدم نظارت و کنترل درست، جولانگاه اراذل و اوباش می‌شود؛ بعضی وقت‌ها کری خوانی در فضای مجازی دارند قرار دعوا می‌گذارند و این قرار دعوا را که در مجازی می‌گذارند در ادمه می‌آیند در محله و سر خیابان با هم درگیر شده که منتج به عربده کشی و چاقو کشی و قمه کشی و بعضی مواقع حتی منجر به قتل می‌شود. یعنی چند خانواده را درگیر می‌کنند.
عمده شرارت‌های اراذل و اوباش در تهران کدامند؟
ابتدا باید بگویم که یکی از وظایف اصلی در پلیس اطلاعات تهران ما برخورد جدی و محکم با کار سازمان یافته است.
اراذل و اوباش زمانی که در کنار هم قرار می‌گیرند قطعا آن اراذلی که معروفیت و سوابق بیشتری دارد -و تکرار جرم به واسطه عدم برخورد قانونیبا وی نشده است- افراد زیر مجموعه را جمع کرده و طرف مقابل را به رقابت و کری خوانی فرا می‌خواند و این باعث می‌شود که یک شرارت سازماندهی شده اتفاق بیفتد.
ما مواردی را داشتیم که بهرحال گروه‌های مختلفی با هم شرارت داشته باشند، اما در تهران نداریم گروه‌هایی از اراذل و اوباش که شرارت انجام داده باشند و دستگیر نشده باشند؛ نمی‌گویم که ما متهم متواری نداریم، نه؛ داریم، اما در تهران نیستند یعنی به خیلی از کشور‌های دیگر پناهنده شده و دیگه برنگشته و دیگر در حوزه ما در جغرافیای جمهوری اسلامی قرار ندارند و در حوزه اینترپل قرار دارند که فرآیند طولانی تری دارد.
یعنی اگر در کشور مرتکب جرم شده و عنوان شرارت در تهران بزرگ اتفاق افتاده باشد ما الان مصادیقی نداریم که نتوانسته باشیم دستگیر کنیم، نتوانسته باشیم پیدا کنیم؛ لذا در بررسی آماری با تعداد دستگیری اراذل و اوباشی که در استان‌های دیگر داشته ایم ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش دستگیری را نسبت به سال گذشته شاهد بودیم که این مساله نشان میدهد که علاوه بر اینکه ما در تهران با ارذل و اوباش برخورد می‌کنیم در هیچ جای کشور جای امن و آرامی برای آنها وجود ندارد.
اراذل و اوباش چه جرایمی را مرتکب می‌شوند؟
عمده جرایمی که مجرمان خشن و اراذل و اوباش انجام می‌دهند عبارت است از چاقوکشی، عربده کشی، استفاده از سلاح گرم، استفاده از انواع سلاح سرد و انواع شبه سلاح و سلاح بادی که الان خاصیت کشندگی و آسیب پذیری آنها از سلاح‌های جنگی هم به مراتب بیشتر است، اینها را در کشفیاتی که داشته ایم شاهد بوده ایم.
آیا حوزه برخورد با سلاح هم در دستور کار پلیس اطلاعات قرار دارد؟
بله؛ همانطور که می‌دانید خیلی از کشور‌های همسایه ما کارخانه‌های تولید سلاح و مهمات دارند که قطعا از مرز‌ها این سلاح‌ها به شکلی به کشور ورود کرده و تهران هم بی نصیب از این موضوع نیست.
ما امسال در حوزه سلاح گرم افزایش ۶ درصدی کشفیات داشته و در حوزه دستگیری هم با اجرای طرح‌های مبارزه با سلاح سرد و جمع آوری سلاح سرد حدود ۸ درصد افزایش را شاهد بودیم.
همچنین با رصد فضای مجازی در پلیس اطلاعات تهران افرادی که فعالیت در حوزه‌های تبلیغ سلاح سرد، گرم و شبه سلاح داشته؛ کسانی که شرارت و صحنه‌های خشونت بار را ترویج کرده و رعب و وحشت ایجاد کنند و مواردی این چنینی را رصد و شناسایی و تبدیل به گردش کار قضایی کرده و با اخذ دستور قضایی با آنها برخورد می‌کنیم؛ موارد عدیده‌ای را امسال داشته ایم که دستگیر شده یا منجر به زندان یا صدور قرار شده اند.
هرازگاهی با اخباری مبنی بر درگیری اراذل و اوباش در محلات و تخریب خودرو یا شکستن شیشه منازل یا مغازه‌ها مواجه هستیم. پلیس اطلاعات در زمینه برخورد با این دسته از جرایم چه اقداماتی انجام میدهد؟
یکی از عمده شرارت‌هایی که در مناطق به خصوص در ایام تعطیل با آن مواجه هستیم تخریب اموال شهروندان به خصوص خودرو‌های مردم است که معمولا پارکینگ نداشته و در کوچه و خیابان پارک می‌کنند.
اراذل و اوباش به واسطه قرار دعوا‌هایی که با هم گذاشته یا بخاطر اینکه یک شرور در آن خیابان زندگی می‌کند به عنوان حساب کشی دم منزل یا مخفیگاه طرف مقابل مراجعه کرده و چه آنجا با هم سرشاخ شده یا نشده باعث تخریب ماشین مردم می‌شوند.
ما در تهران امسال ۷ تا ۸ مورد شاهد بودیم که منجر به دستگیری شده است.
آخرین پرونده در نظام آباد بود که ۷ نفر دستگیری داشتیم؛ دو طرف هم قمه کشی داشتند و هم تیراندازی با سلاح سرد که به تخریب خودروی شهروندان منجر شد.
یا پرونده دیگری در شرق تهران که به واسطه قرار دعوا دو گروه، شیشه یک رستوران تخریب شد؛ همچنین درب ورودی یک سوپرمارکت تخریب و دو شهروند مصدوم شده و شیشه ۵ خودرو هم شکست.
جناب سرهنگ؛ مردم چگونه می‌توانند موارد مزاحمت، درگیری و شرارت را به پلیس اطلاعات خبر دهند؛ آیا نامشان محفوظ می‌ماند؟
پل ارتباطی بین پلیس و مردم سامانه ۱۱۰ است و کاربران می‌توانند هر موردی از شرارت را که دیده اند به پلیس ۱۱۰ گزارش دهند و بدانند هر نوع جرمی که مصداق شرارت داشته باشد ما وارد می‌شویم.
پلیس اطلاعات در تهران ۱۰ پایگاه اطلاعاتی دارد. در هرسرکلانتری یک پایگاه اطلاعاتی داریم و در آن پایگاه یک واحد عملیاتی که با نیرو‌های زبده و پابه کار در گشت‌های شبانه روزی در محلات حضور فعال دارند.
باید گفت خیلی از موضوعات را مردم محله به ما منعکس کرده و با حفظ محرمانگی و فاش نشدن هویت افراد حتی شهروندان اطلاعات و مستندات را هم به ما ارائه می‌دهند.
آیا اراذل و اوباش در حوزه‌های دیگر جرایم نیز فعالیت دارند؟
ارادل و اوباش فقط به معنای شرارت، درگیری و چاقوکشی و سلاح سرد و گرم نیست؛ بعضی از متهمانی که ما داریم هم اراذل و اوباش هستند، هم مواد فروش.
بعضا داشتیم کسانی که لابراتوار تولید مواد روانگردان داشتند؛ اراذل داشتیم که هم اراذل بوده هم مواد فروش و هم سارق؛ لذا در همپوشانی اطلاعاتی که با پلیس‌های دیگر در تهران داریم بعضا عملیات مشترک دستگیری هم داریم.
در حال حاضر وضعیت امنیتی تهران از حیث وجود اراذل و اوباش از چه قرار است؟
ما الان ۳۲ درصد کاهش جرم شرارت را در وقوعات شرارت در شش ماهه امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته داشته‌ایم.
در حوزه کشفیات نیز افزایش گزارش شده است و در حوزه تخریبات که ناشی از فعل و اقدامات اراذل و اوباش بوده و به عنوان تخریبات مهم در نظر می‌گیریم در شش ماهه امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۷ درصد کاهش داشته ایم؛ دستگیری‌ها هم ۱۹ درصد افزایش داشته و این نشان دهنده آن است که شرارت کم شده است.
از بانک اطلاعاتی اراذل و اوباش چه خبر؟ این افراد چطور رصد می‌شوند؟
ما کسانی را در تهران بزرگ داریم که به عنوان مجرمان خشن و خطرناک در تقسیم بندی اراذل و اوباش قرار گرفته اند؛ چندین نفر هستند هر وقت هم شرارت مرتکب شدند بدون وقفه اینها دستگیر شدند. اینها یا خودشان آسیب دیدند یا به دیگران آسیب رساندند یا مردم شاکی بودند که با توجه به پرونده جدید و با اشاره به پرونده قبلی شان گردش کار شده و پرونده پیگیری شده و به قوه قضاییه معرفی می‌شوند.
این را بدانید که شعبه رسیدگی به اراذل و اوباش خاص و ویژه است، این گونه نیست که این افراد را به هر شعبه‌ای بفرستیم.
آنهایی که مجرمان خاص و خشن و خطرناک هستند در شعبه ویژه پرونده شان رسیدگی می‌شود و ما سعی کرده و داریم که تمام ابعاد جرم را برای مرجع قضایی آماده کرده تا برخورد لازم صورت بگیرد.
یک متهم دستگیر شده چه مراحلی را تا رسیدن به زندان می‌گذراند؟
در مرحله اول، مرحله دادسراست؛ در مرحله دادسرا ممکن است متهم با بازداشت موقت در اختیار پلیس قرار بگیرد؛ ممکن است تا چند ماه با بازداشت موقت در زندان بماندبعد از آن ممکن است وثیقه مورد قبول قرار بگیرد، بعد بیاید و برود برای رای دادگاه و صدور رای نهایی؛ که یک فاصله‌ای بین این دو مرحله دادسرا تا صدور رای هست که اگر آن فاصله را بتوانیم با تعامل با قوه قضاییه کم کنیم خیلی موثر خواهد بود.
تعامل قوه قضاییه با پلیس اطلاعات چگونه است؟
خدارو شکر؛ جلسات هم اندیشی با موضوعاتی که ما در عملیات‌ها درگیر آن هستیم با دادستان محترم و سرپرست دادگاه‌ها انجام شده و می‌شودکه محصول کلی آن ارتباط این است که بتوانیم شرارت و جرایم خشن را در تهران کنترل کنیم.
امسال این جلسات نسبت به سال گذشته بیش از ۱۵ درصد افزایش داشته است و مصوبات بهتری داشته است.
یکی از کار‌هایی که الان پیگیر آن هستیم این است که بتوانیم اراذل و اوباش را با پابند‌های الکترونیکی کنترل کنیم.
در حال حاضر در کشور سازمان زندان‌ها دارد این کار را انجام میدهد و قول‌هایی به ما دادند که ما هم بتوانیم تمام افرادی را که در چرخه سطوح اراذل و اویاش هستند با استفاده از ابزار‌های اکترونیکی برای کنترل شان اقدام کنیم.
جناب سرهنگ؛ الان مرخصی اراذل و اوباش از زندان با پلیس اطلاعات هماهنگ می‌شود؟
بله؛ متهمانی که در بانک اطلاعاتی ما قرار دارند و به عنوان اراذل شناخته شده هستند از سال گذشته طبق مصوبه‌ای که توسط قوه قضاییه اجرایی شد اگر بخواهند بعد از انتقال به زندان به هر دلیلی مرخصی بگیرند یکی از استعلاماتی که می‌گیرند از پلیس اطلاعات است.
البته ما مواردی از اراذل و اوباش را داشتیم که توبه کرده و دارند زندگی آرامی را می‌گذرانند؛ ما هم دوست نداریم در تهران حتی یک یا دو مورد هم شرارت داشته باشیم ولی تهران یک کلانشهر با حدود ۱۳ میلیون جمعیت شناور و ۹ میلیون جمعیت ثابت است و فضای مجازی که هر خبری را بزرگ کرده و حتی مواردی را که اتفاق نیفتاده بزرگنمایی می‌کند.
همه این موارد را گفتم که مردم عزیزمان بدانند که فرزندان شان در مجموعه پلیس اطلاعات تهران شب و روز در حال خدمت بوده و با اراذل و اوباش قطعا برخورد می‌کنند و نتیجه اش این شده که ما کاهش ۳۲ درصدی را در حوزه جرایم خشن و مجرمانه در تهران شاهد هستیم.
جناب سرهنگ؛ در برخی فیلم‌ها که از صحنه دستگیری اراذل و اوباش گرفته شده و در فضای مجازی دست به دست می‌شود شاهدیم که اراذل و اوباش گردنکشی کرده و در برخی موارد به مامور پلیس حمله کرده و تعدی می‌کنند برخورد ماموران شما در صحنه درگیری با این دسته از مجرمان چگونه است؟
خدا رو شکر مامورانی که در چند سال اخیر با من کار می‌کنند هم ماموران آموزش دیده و هم کار بلد هستند.
همانطور که گفتم متهمان هم فرزندان این مرز و بوم هستند و هدف ما این نیست که برخورد بدی با یک شهروند حتی یک مجرم داشته باشیم، اما وقتی در پرونده‌ای با دستور قضایی ورود می‌کنیم در هر موقعیتی باشد اعم از شب، روز و هر ساعتی، برای دستگیری اقدام می‌کنیم؛ اولین حرف من به همکاران این است که این نفر را سالم دستگیر کنیم، اما اگر مقاومت کرده و در برابر پلیس گردنکشی کند قطعا با گلوله پلیس مواجه خواهد بود.
ما در سال جاری چندین مورد و پرونده را داشتیم که مردم هم در فضای مجازی شاهد بودند که متهم با قمه به مامور حمله کرده یا سلاح بر روی مامور کشیدند که با شلیک گلوله به قسمت کمر به پایین آنها را زمینگیر کرده و به بیمارستان منتقل کردیم؛ همین الان هم مصادیقی داریم که در بیمارستان بستری هستند.
باید بگویم که ما تعارفی در حوزه مبارزه با اراذل و اوباش نداریم و کسی که بخواهد مقابل پلیس بایستد با رعایت قانون بکارگیری سلاح حتما اقدام و برخورد خواهیم کرد.
درباره قانون به کارگیری سلاح باید بگویم در حال حاضر در صحنه عملیات ابتدا دستور براین است که به متهم دستور ایست داده و بایستد، اما اگر توجه نکرد ابتدا گلوله مشقی را معمولا به عنوان تیر اول شلیک کرده و بعدهم اگر باز توجه نکرد گلوله جنگی استفاده می‌شود این قوانین بکارگیری سلاح تعریف شده و تعقیبی هم برای مامور ندارد چه مجرم با سلاح سرد به مامور حمله بکند چه با سلاح گرم.
مهمترین پرونده‌ای که در این سال‌ها در ذهن تان مانده؟
پرونده‌های زیادی بوده…، اما یک پرونده‌ای بود که یک شرور که نامش را نمی‌گویم و ۱۹ فقره سابقه داشت یک دختر را جلوی چشم پدر و مادرش را مورد آزار و اذیت قرار داد. این پرونده مال امسال نیست؛ مال سنوات گذشته هست و در تجربیات خدمتی ام بوده که می‌گویم.
موضوع پرونده باعث شده که در آن برهه من یک لحظه خودم را جای آن خانواده بگذارم و شرایط آنها را حس کنم که اگر این اتفاق برای خودم می‌افتاد چه عکس العملی داشتم و چه خواسته‌ای از پلیس که متهم را سریع دستگیر کند.
وقتی متهم شناسایی و برای دستگیری به مخفیگاهش رفتیم ساعت ۱۲:۳۰ شب بود که متهم حضور نداشت، اما به محض بازگشت به مخفیگاه در مواجهه با پلیس تیراندازی کرد و در درگیری مسلحانه با اصابت یک تیر به سمت راست کمر مصدوم و دستگیر شد.
باور نمی‌کنید در زمان دستگیری تمام موارد و جزییات پرونده در ذهنم تداعی کرد و هنوز هم یکی از پرونده‌هایی است که در ذهنم مانده است.
جناب سرهنگ آیا شما تهدید هم شده اید؟
اگر بخواهند در این شهر مرا تهدید کنند خب مردم چکار باید کنند؛ کسی جرأت این کار را نداشته و نخواهد داشت.
منبع: فارس
