در سال گذشته بالغ بر ۷۲۰۰ بیمار مبتلا به سل در کشور شناسایی شده است؛ آشنایی با راه‌های انتقال و پیشگیری از بیماری می‌تواند از افزایش بروز بیماری در کشور جلوگیری کند.
هرساله ۲۳ مهرماه به مناسبت خدمات ارزنده دانشمند برجسته کشورمان “محمد زکریای رازی” به عنوان روز ملی مبارزه با سل گرامی داشته می‌شود.
سل چیست؟
سل یک بیماری تنفسی، واگیردار و قابل انتقال است که توسط میکروب سل (مایکوباکتریوم توبرکلوزیس) ایجاد می‌شود این بیماری می‌تواند به تمام دستگاه‌های بدن نظیر استخوان‌ها، مفاصل، مغز کلیه و پوست و… آسیب برساند اما در ۸۰ درصد موارد ریه را درگیر می‌کند.
علائم بیماری سل چیست؟
میکروب سل در اغلب موارد ریه را درگیر می‌کند و با علائم مربوط به دستگاه تنفسی تظاهر می‌کند.
مهم‌ترین علامت بیماری سل، سرفه مداوم به مدت ۲ هفته یا بیشتر است که می‌تواند با علائم دیگری نظیر تب، کاهش وزن، تعریق بخصوص تعریق شبانه و بی‌اشتهایی، خستگی زودرس، ضعف، درد قفسه سینه، خلط و گاهی خلط خونی همراه باشد.
از آنجایی که بیماری سل ممکن است اعضای مختلف بدن را درگیر کند برحسب نوع عضو و ارگانی که درگیر کرده ممکن است با علائم مختلفی از قبیل، بزرگی غده لنفاوی، درد استخوان، وجود خون در ادرار و نازایی همراه باشد.
تعداد موارد ابتلا به سل در سال گذشته
در سال ۱۴۰۲ از کل موارد مبتلا به سل در کشور، ۵۷ درصد موارد مرد و ۲۴ درصد موارد غیرایرانی بوده‌اند. همچنین تعداد کل موارد مبتلا به سل شناسایی شده در سال ۱۴۰۲ در کشور ۷۲۶۱ نفر بوده است.
میانه سنی بیماری در سال ۱۴۰۲ برای کل موارد سل ۵۳ سال بوده است.
نمودار زیر میزان بروز بیماری سل در هر صد هزار نفر در جمعیت کشور را نشان می‌دهد:
بیماری سل قابل انتقال است؟
این بیماری در بسیاری از موارد قابل سرایت به دیگران است به خصوص اگر این بیماری ریه‌ها و یا حنجره را درگیر کرده باشد و یا در ریه حفره تشکیل داده باشد می‌تواند از طریق قطرات ریز تنفسی به دیگران منتقل شود. معمولا ًبا عطسه، سرفه، حرف زدن و حتی با خندیدن این قطرات به مسافت‌های طولانی پرتاب می‌شوند و در هوا معلق باقی می‌مانند و اگر فرد سالمی از این هوای آلوده تنفس کند، میکروب وارد ریه‌های شخص سالم می‌شود. قطرات آلوده به باکتری سل، تا چندین روز در هوا باقی می‌مانند.
عوامل مختلفی می‌تواند باعث انتقال و سرایت این بیماری به سایرین شود. محیط‌های شلوغ ، کوچک و بدون تهویه مناسب از عوامل موثر در انتقال بیماری سل است.
مدت تماس با فرد مسلول (به خصوص انواع ریوی و یا وجود حفره در ریه) از عواملی هستند که انتقال سل را افزایش می‌دهد. به علاوه در صورت تشخیص به موقع سل و درمان صحیح آن اغلب بیماران پس از دو هفته میکروب سل در خلط‌شان کاهش یافته و دیگر بیماری را به دیگران منتقل نمی‌کنند.
چگونه از انتقال بیماری پیشگیری کنیم؟
مهم‌ترین روش پیشگیری از بیماری سل شناسایی علائم بیماری (سرفه بیش از دو هفته) و معرفی افراد مشکوک به مراکز بهداشتی درمانی جهت تشخیص بیماری و درمان آن‌ها است.
در عین حال رعایت نکات زیر باعث پیشگیری از ابتلا به بیماری می‌شود:
– پوشاندن دهان و بینی با دستمال در هنگام سرفه و عطسه
– خودداری از ریختن آب دهان و خلط روی زمین
– خوردن غذاهای سالم به مقدار کافی
– تهویه مناسب محل زندگی و کار با هوای تازه
– خودداری از مصرف سیگار
– تزریق واکسن “ب ث ژ” در کودکی
سل درمان می‌شود؟
خوشبختانه سل بیماری قابل درمان است به شرط آن که داروهای ضد سل به دقت و به طور کامل مصرف شوند، باید در نظر داشت که دوره درمان بیماری سل حداقل ۶ ماه است که در طی این مدت باید داروها بطور منظم و مرتب استفاده شوند در غیر اینصورت میکروب در بدن فرد مقاوم و درمان آن به مراتب مشکل‌تر می‌شود.
تسنیم
