هفته، دورهای هفتروزه است که اکثر ما بر اساس آن برنامههای روزمره خود را تنظیم میکنیم. از کار تا معاشرت، روزهای ما از شنبه تا جمعه سازماندهی میشوند. اما تا به حال فکر کردهاید که روزهای هفته در زبان انگلیسی چگونه نامگذاری شدهاند؟ در حالی که در زبانهای رومی (مانند اسپانیایی و ایتالیایی) نشانههایی از ریشه این کلمات قابل شناسایی است، در زبانهای شمال اروپا، مانند انگلیسی، همه چیز به این سادگی نیست.
چرا هفته ۷ روز است؟
بیشتر ما زندگی خود را بر اساس زمان سازماندهی میکنیم: روزها، هفتهها، ماهها و سالها مبنای مدیریت زمان ما هستند. اما آیا تا به حال به این فکر کردهاید که چرا هفتهها هفت روزه هستند؟
تاریخچه هفته هفتروزه به تقویمهای باستانی سومریها و سپس بابلیها بازمیگردد. این تقویمها بر اساس مراحل مختلف ماه طراحی شده بودند.
این تقویمها بر اساس فازهای ماه بودهاند و به طور کلی حدود هفت روز طول میکشد تا ماه از یک مرحله به مرحله دیگر منتقل شود.
نامگذاری روزهای هفته توسط رومیها
در سال ۳۲۱ میلادی، امپراتور کنستانتین تقویم هشتروزه رومیها را به هفته هفتروزه تغییر داد. با این حال رومیها اولین کسانی نبودند که هفته هفتروزه را پذیرفتند. این سیستم پیش از آن توسط بابلیها معرفی شده و سپس توسط یهودیان، ایرانیان و یونانیان نیز پذیرفته شده بود.
در تقویم رومیها، روزهای هفته با حروف (A تا H) نامگذاری شده بودند. اما با تغییر به هفته هفتروزه، نام روزها نیز تغییر کرد.
رومیها برای نامگذاری روزهای هفته از نامهای هفت جرم آسمانی استفاده کردند که بیشتر آنها به نام خدایان رومی شناخته شده بودند. آنها هفته را از یکشنبه تا شنبه سازماندهی کرده و روزها را به ترتیب خاصی نامگذاری کردند.
نامهای رومی عبارت بودند از: Dies Solis (روز خورشید)، Dies Lunae (روز ماه)، Dies Martis (روز مریخ)، Dies Mercurii (روز عطارد)، Dies Jovis (روز مشتری)، Dies Veneris (روز زهره) و Dies Saturni (روز زحل).
نامگذاری روزهای هفته در زبان انگلیسی
زبان انگلیسی ریشه در لاتین ندارد. انگلیسی زبانی ژرمنی است و به همین دلیل، روزهای هفته در انگلیسی بر اساس اساطیر ژرمنی مردمان شمال اروپا، یعنی اساطیر اسکاندیناوی، نامگذاری شدهاند.
در انگلیسی باستان نام سه روز هفته از رومیها به عاریت گرفته شدهاند. شاید با آنها آشنا باشید: Dies Solis (روز خورشید)، Dies Lunae (روز ماه) و Dies Saturni (روز زحل).
شنبه
Dies Saturni (روز زحل) در انگلیسی باستان به Sæturnesdæg ترجمه شد که بعدها در انگلیسی مدرن به “Saturday” تغییر یافت. ارتباط با زحل (هم سیاره و هم خدای رومی) در این نام حفظ شده است.
یکشنبه
Dies Solis در انگلیسی باستان Sunnandæg ترجمه شد که به معنای “روز خورشید” است. در اساطیر ژرمنی، الههای به نام “سانا” (Sunna) نماینده خورشید بود، بنابراین این کلمه در انگلیسی مدرن به “Sunday” تبدیل شد.
دوشنبه
Dies Lunae (روز ماه) به Monandæg در انگلیسی باستان ترجمه شد. ماه در اساطیر ژرمنی توسط الههای به نام “مانی” (Mani) تجسم میشد. از این رو، این روز در انگلیسی مدرن به “Monday” تبدیل شد.
فراتر از سیارات
تا اینجا متوجه شدیم که نام روزهای یکشنبه، دوشنبه و شنبه در انگلیسی از خورشید، ماه و زحل گرفته شدهاند. اکنون به بررسی نامگذاری روزهای دیگر میپردازیم.
سهشنبه
Dies Martis (روز مریخ) در انگلیسی باستان به Tiwesdæg تبدیل شد. این روز به نام خدای “تیو” (Tiw)، که با مریخ (خدای جنگ رومی) در اساطیر ژرمنی معادل بود، نامگذاری شد. Tiwesdæg در انگلیسی مدرن در نهایت به “Tuesday” تغییر یافت.
چهارشنبه
همین امر در مورد چهارشنبه نیز صادق است. Dies Mercurii (روز عطارد) به Wodnesdæg تبدیل شد که به نام “وودن” (Woden) (معروف به اودین، خدای اصلی اساطیر نورس) نامگذاری شده بود. “Wodnesdæg” بعدها در انگلیسی مدرن به “Wednesday” تبدیل شد.
پنجشنبه
Dies Jovis (روز مشتری) در انگلیسی باستان به Thunresdæg تبدیل شد. این روز به نام خدای “ثور” (Thunor) نامگذاری شده بود. ثور خدای رعد و برق بود و معادل مشتری در اساطیر رومی محسوب میشد. Thunresdæg در نهایت به “Thursday” تبدیل شد.
جمعه
Dies Veneris (روز زهره) در انگلیسی باستان به Frigedæg ترجمه شد. این نام از یک الهه ژرمنی گرفته شده است، هرچند مشخص نیست که این الهه “فریگ” (Frigg) یا “فریا” (Freya) بوده است (هر دو نام اغلب برای توصیف همسر اودین استفاده میشوند، اما در مورد اینکه آیا این دو الهه یکی هستند یا نه اختلاف نظر وجود دارد). Frigedæg در نهایت در انگلیسی مدرن به “Friday” تبدیل شد.