«تابناک با تو» – یک روانشناس کودک گفت: هرگز کودک را در منزل فردی که به او اعتماد و شناخت کافی ندارید، تنها نگذارید. به طور کلی بهتر است کودک هرگز بدون شما جایی نماند.
بدون شک هیچ والدین دلسوز و سالمی هرگز نمی‌خواهند کودکشان کوچک‌ترین آسیبی ببیند، اما متاسفانه بسیاری از کودکان و نوجوانان در سنین مختلف ممکن است، دچار آزار جنسی شوند. سوء استفاده جنسی از کودکان در بسیاری از موارد از طریق افراد آشنا با کودک صورت می‌گیرد و کودک به دلیل ترس از سرزنش، شرم یا اضطراب آن را از والدین پنهان می‌کند. به همین دلیل لازم است که والدین آموزش‌های ضروری را به کودک بدهند و محافظت‌های لازم را از او به عمل آورند. کودکانی که قربانی آزار جنسی می‌شوند، معمولا علائم رفتاری خاصی از خود نشان می‌دهند که شناخت این علائم می‌تواند به پدر و مادر کمک کند تا برای بهبود و درمان کودک اقدام کنند. به این بهانه با دکتر روانشناس کودک و نوجوان به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
نشانه‌های آزار جنسی در کودکان چیست؟
کودکانی که آزار جنسی می‌بینند در بسیاری از موارد تغییرات رفتاری واضحی از خود نشان می‌دهند. این کودکان ممکن است به طور ناگهانی از جمع دوستان، خانواده و هم‌سالان خود فاصله بگیرند و منزوی شوند. همچنین دچار اضطراب و افسردگی شوند و شادی و نشاط گذشته خود را از دست دهند.
یکی دیگر از مهم‌ترین علائم آزار جنسی کودک که والدین باید به آن توجه کنند، کبودی بدن، خونریزی یا جراحت خاصی در بدن و به خصوص در ناحیه تناسلی است که باید حتما این مورد را زیر نظر داشته باشید. بعضی از کودکان قربانی کودک‌آزاری، رفتارهای پس‌رونده‌ای مانند مکیدن انگشتان یا شب ادراری دارند. این کودکان ممکن است تغییرات چشمگیری در خواب و خوراک از خود نشان دهند یا شب‌ها کابوس ببینند و نتوانند به‌خوبی بخوابند. همچنین ممکن است متوجه شوید که اطلاعات یا علاقه به کارها و محتوای جنسی کودک نسبت به قبل بیشتر شده یا سوالات جنسی فراتر از سن خود می‌پرسد. البته لزوما و منحصرا این نشانه‌ها مختص به کودک آزاری نیست و می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد.
چطور از آزار جنسی کودک پیشگیری کنیم؟
بدون شک فرد آزارگر و بیمار جنسی همه جا وجود دارد، بنابراین هرگز نمی‌توانید کودک خود را در خانه حبس کنید تا از او محافظت کرده باشید. در عوض باید کارهایی را انجام دهید که تا حد امکان از این اتفاقات تلخ جلوگیری کند.
در قدم اول مهم‌ترین کار این است که اثرگذاری آموزش و آگاهی را دست کم نگیرید. درباره حق و استقلال بدن به کودک آموزش دهید و لمس نامناسب را به او یاد دهید. درباره نواحی خصوصی بدن برای کودک خود توضیح دهید و به او بگویید که کسی نباید این نواحی را ببیند یا لمس کند. حتما از ابزار، کلمات و لحن مناسب کودک کمک بگیرید. همچنین می‌توانید با روانشناس کودک مشورت کنید تا راه‌های مناسب برای آموزش به کودک را در اختیار شما قرار دهد.
مهم‌ترین کار دیگری که می‌توانید انجام دهید این است که ارتباطات باز، حمایتگر و صمیمانه را با کودک بهبود دهید. محیط خانه باید امن باشد تا کودک بدون ترس و نگرانی از احساسات خود و اتفاقات روزمره صحبت کند و ترس از سرزنش نداشته باشد. به کودک کمک کنید که مرز گذاری فیزیکی را یاد بگیرد و به دیگران اجازه ندهد که این مرز را زیر پا بگذارند.
هرگز کودک را در منزل فردی که به او اعتماد و شناخت کافی ندارید، تنها نگذارید. به طور کلی بهتر است کودک هرگز بدون شما جایی نماند. زیرا این کار باعث می‌شود تا افراد آزارگر بتوانند از تنهایی کودک سوء استفاده کنند. توصیه می‌کنیم که مراقب ارتباطات آنلاین کودک در فضای اینترنت باشید، زیرا بسیاری از آزارگرها از این طریق از کودک سوء استفاده می‌کنند.
اگر کودک قربانی آزار جنسی شود چه‌کار کنیم؟
اگر به هر طریقی متوجه شدید که کودک قربانی آزار جنسی شده، بهتر است اقداماتی را انجام دهید، اما سعی کنید کودک را با نگرانی خود دچار اضطراب و شرم بیشتر نکنید. اگر زمان زیادی از اتفاق نگذشته باشد، بهتر است موضوع را با اورژانس اجتماعی یا پلیس در میان بگذارید و کودک را نزد پزشک ببرید تا میزان و نوع آسیب مشخص شود. اما فراموش نکنید که التیام این درد و فراموش کردن این تجربه دردناک زمان زیادی لازم دارد.
به والدین توصیه می‌کنیم که هرگز کودک آزاردیده را سرزنش نکنند و با او مهربان‌تر از قبل باشند. کودک باید حس حمایت و دلگرمی داشته باشد. باید گفت که بسیاری از بچه‌ها احساس گناه می‌کنند و از خود خشمگین هستند. شما نباید محبت خود را از کودک دریغ کنید تا او حس بی‌ارزشی، تنهایی و طردشدگی پیدا کند.
به حرف‌های او گوش دهید، اما او را سوال‌پیچ نکنید. درست است که می‌خواهید جزئیات ماجرا را بدانید و بفهمید که کودک چگونه آسیب دیده است، اما بهتر است از سوالات مکرر خودداری کنید. از طرفی به کودک اطمینان دهید که در کنارش هستید و از او محافظت می‌کنید. از او بخواهید هر زمانی که دلش خواست با شما صحبت کند، البته می‌توانید این کار را به متخصص روانشناس کودک بسپارید. حتما از روانشناس کودک کمک بگیرید تا سلامت روان کودک به او بازگردد و این تجربه وحشتناک و تروما به مرور بهبود پیدا کند.
در پایان باید بگوییم که پیشگیری از آزار جنسی کودکان بسیار اهمیت دارد. با اینکه آزارگران همه جا هستند و ممکن است حتی از نزدیکان کودک باشند، اما ارائه آموزش‌های صحیح به کودکان در این زمینه می‌تواند به طور چشمگیری احتمال آسیب‌دیدن کودک را کاهش دهد. والدین باید همیشه نسبت به رفتارهای کودک و اطرافیان او، تغییرات رفتاری و عاطفی کودک، تعاملات و نوع ارتباط او با دیگران آگاهی کامل داشته باشند تا از این آسیب‌های دردناک تا حد امکان جلوگیری شود.
منبع: ایسنا
