«تابناک با تو» – کارشناسان تاکید دارند که دانش‌آموزان در خانه باید در شرایط مناسبی تکالیف مدرسه خود را انجام دهند تا دچار آسیب‌های ستون فقرات، ضعف بینایی، کاهش عملکرد مغز و بی‌انگیزگی از تحصیل نشوند.
کمتر از ۱۰ روز به آغاز سال جدید تحصیلی باقی است و این روز‌ها شاهدیم که والدین به همراه کودکان خود مشغول خرید کیف و کوله پشتی و کفش و نوشت‌افزار و … هستند.
تا چند روز دیگر تحصیل و یادگیری و مشق نوشتن‌های بچه‌ها شروع می‌شود و لازم است که والدین تا جایی که می‌توانند، امکانات لازم را در خانه فراهم کنند و نکات لازم در مورد تامین سلامت کودکان را نیز به آنها آموزش دهند. یکی از این نکات مهم آموزشی، نحوه صحیح نشستن برای انجام تکالیف در خانه و نور مناسب اتاق است. در غیر این صورت آسیب‌های متعددی از آسیب ستون فقرات گرفته تا ضعیف شدید بینایی در کمین کودک خواهد بود. در این گزارش چند نکته و توصیه کاربردی درباره نحوه صحیح انجام تکالیف مدرسه در منزل را با هم مرور می‌کنیم و سعی می‌کنیم در زمان بازگشایی مدرسه، همه آنها را درمورد کودکان دانش‌آموز خود رعایت کنیم.
۱. نحوه صحیح نشستن
دانش‌آموزان باید با پشت صاف بنشینند و از خم شدن زیاد به سمت میز خودداری کنند. این کار به جلوگیری از فشار به ستون فقرات کمک می‌کند.
فاصله بدن از میز باید حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر باشد. به طوری که دانش‌آموز به راحتی به کتاب‌ها و وسایلش دسترسی داشته باشد.
پا‌ها باید به طور کامل روی زمین قرار گیرند. اگر ارتفاع صندلی برای کودک زیاد است، استفاده از زیرپایی می‌تواند مفید و کمک‌کننده باشد.
زانو‌ها و آرنج‌ها باید در زاویه ۹۰ درجه باشند. بازو‌ها به آرامی روی میز قرار بگیرند و شانه‌ها راحت باشند.
۲. نور اتاق
بهتر است کودکان برای انجام تکالیف مدرسه از نور طبیعی استفاده کنند. میز تحریر هم بهتر است نزدیک پنجره باشد تا نور روز به خوبی به آن برسد. درضمن اجازه ندهید کودک هرجا دلش خواست، تکالیفش را انجام دهد. تکالیف باید و باید در شرایط مناسب انجام شود تا فرزندتان سلامت بماند.
اگر نور اتاق کافی نیست، حتما باید از چراغ مطالعه مناسب استفاده شود. چراغ مطالعه برای راست‌دست‌ها باید در سمت چپ و برای چپ‌دست‌ها در سمت راست قرار گیرد تا روی صفحه کار سایه نیفتد. نور چراغ‌ها – چه مطالعه و چه لامپ باید به اندازه کافی قوی باشد تا از خستگی چشم جلوگیری کند، اما نه آن‌قدر شدید که چشم‌ها را اذیت کند.
۳. صندلی و میز مناسب
میز باید با توجه به قد دانش‌آموز خریداری شود و باید به اندازه‌ای باشد که دانش‌آموز بدون خم شدن روی آن کار کند. صندلی هم باید قابل تنظیم باشد تا کف پا‌ها به راحتی روی زمین قرار گیرند.
صندلی باید دارای پشتی مناسب باشد که دانش‌آموز پشت و کمرش را به آن تکیه دهد. این امر از فشار به کمر جلوگیری می‌کند. صندلی‌های چرخدار می‌توانند به دانش‌آموزان کمک کنند تا به راحتی موقعیت خود را تغییر دهند و تحرک بیشتری داشته باشند، اما باید اطمینان پیدا کرد که ارتفاع مناسبی دارند و قابل تنظیم هم هستند.
۴. زمانی برای استراحت
دانش‌آموزان باید هر ۳۰ تا ۴۰ دقیقه یک بار از جای خود بلند شوند و کمی قدم بزنند یا حرکات کششی انجام دهند تا از خستگی بدن و فشار زیاد بر ستون فقرات جلوگیری کنند.
مراقب این آسیب‌ها در کودکان باشید
اگر نکات مربوط به نحوه صحیح نشستن و محیط مناسب برای انجام تکالیف رعایت نشود، کودکان ممکن است با عوارض و آسیب‌های زیر مواجه شوند:
۱. مشکلات ستون فقرات: نشستن نادرست به ویژه خم شدن بیش از حد به جلو یا قوز کردن می‌تواند به مرور زمان باعث تغییرات دائمی در وضعیت بدنی کودکان شود. این وضعیت نامناسب ممکن است منجر به قوز پشتی، آسیب دیدن ستون فقرات و درد‌های مزمن کمر و گردن شود.
۲. خستگی و درد‌های عضلانی: نشستن طولانی‌مدت با وضعیت نامناسب می‌تواند باعث خستگی زودرس و درد‌های عضلانی در ناحیه کمر، شانه‌ها و گردن شود. این درد‌ها ممکن است به مرور مزمن شوند و نیاز به درمان‌های فیزیوتراپی داشته باشند. ممکن است در کودکی اتفاقی برای فرزندتان نیفتد، اما قطعا این آسیب‌ها در بزرگسالی در او بروز خواهند کرد.
۳. کاهش تمرکز و عملکرد ذهنی: محیط نامناسب مانند نور ناکافی یا صندلی و میز نادرست می‌تواند باعث کاهش تمرکز و خستگی ذهنی شود. این کاهش تمرکز ممکن است باعث کاهش بهره‌وری در یادگیری و انجام تکالیف شود. نامناسب بودن محیط برای انجام تکالیف حتی می‌تواند زمان انجام تکالیف را طولانی‌تر از حد معمول و کودک را خسته و زده کند.
۴. خستگی و آسیب‌های چشمی: نور نامناسب – نور کم یا نور بیش از حد – می‌تواند منجر به خستگی چشم، سردرد و حتی در درازمدت به اختلالات بینایی مانند نزدیک‌بینی منجر شود و ممکن است کودک در درازمدت نیاز به عینک پیدا کند.
۵. سردرد و میگرن: مطالعه یا انجام تکالیف در نور ضعیف می‌تواند باعث ایجاد سردرد‌های مکرر و حتی بروز و تشدید میگرن در کودکان شود. به‌خصوص در صورت طولانی‌مدت بودن این وضعیت.
۶. کاهش رشد طبیعی: نشستن طولانی‌مدت و بدون استراحت‌های منظم ممکن است مانع از فعالیت بدنی کودکان شود. این کم‌تحرکی به کاهش رشد جسمانی سالم، افزایش چاقی و مشکلات متابولیک در کودکان منجر می‌شود.
۷. تغییر خلق و خوی کودک: نشستن نادرست و محیط نامناسب برای انجام تکالیف می‌تواند باعث خستگی کودک شود که به نوبه خود می‌تواند ناخودآگاه روی سلامت روان و خلق و خوی کودکان تأثیر بگذارد و باعث کاهش انگیزه برای انجام تکالیف و یادگیری شود.
۸. مشکلات عروقکودکانی که میز و صندلی ندارندی و گردش خون: نشستن طولانی‌مدت با پا‌های آویزان یا در وضعیت نامناسب می‌تواند باعث اختلال در جریان خون به ویژه در پا‌ها شود که ممکن است منجر به مشکلاتی مانند ورم پا‌ها یا حتی مشکلات عروقی شود. این مشکل و مشکل‌های دیگر ممکن است در همه کودکان مشاهده نشود، اما دلیل نمی‌شود که از آن پیشگیری نکنیم.
اما همه دانش‌آموزان که دسترسی به میز، صندلی و چراغ مطالعه مناسب ندارند. چطور می‌تواند مراقب سلامت این دانش‌آموزان هم که تعدادشان کم نیست، بود. کارشناسان می‌گویند حتی برای دانش‌آموزانِ بدون امکانات هم می‌توان با روش‌های ساده و کم‌هزینه از بروز آسیب‌ها جلوگیری کرد. در این بخش چند راه‌حل برای خانواده‌های با توان مالی پایین‌تر پیشنهاد می‌شود.
ایجاد شرایط بهتر با امکانات موجود: اگر میز تحریری در کار نیست، می‌توان از میز غذاخوری استفاده کرد و دانش‌آموز را در وضعیت مناسب نشاند. اگر میز غذاخوری هم ندارید، میز تحریر‌های کوتاهی در بازار وجود دارد که برای نشستن روی زمین تولید می‌شوند.
هیچ امکاناتی ندارید؟ حتی اگر هیچ امکانات مناسبی در خانه فراهم نیست، آموزش نحوه صحیح نشستن می‌تواند جلوی بسیاری از آسیب‌ها را بگیرد. به کودکان خود آموزش دهید که پشت خود را صاف نگه دارند و از خم شدن زیاد به جلو خودداری کنند. برای این کار از چند بالش، یک جعبه یا کارتن میوه بزرگ یا هر چیز دیگری که در دسترس است، استفاده کنید. اگر دانش‌آموز مجبور است روی زمین بنشیند، بهتر است زیرش فرش نرم یا زیرانداز باشد و پشتش یک یا دو بالش گذاشته شود تا پشت و کمرش احساس راحتی کند. در این وضعیت، پا‌ها هم باید راحت باشند و زاویه مناسبی داشته باشند. کودک نباید در تمام مدت مشق نوشتن روی زمین، پا‌های خود را زیر بدنش جمع کند یا تمام مدت پاهایش دراز باشند. همچنین به کودک خود اجازه ندهید مدت طولانی روی شکمش دارز بکشد و در این حالت تکالیف خود را انجام دهد. شاید او در کوتاه مدت احساس خوشایندی از این کار داشته باشد، اما در بلندمدت قطعا پشت، کمر، گردن، شانه‌ها و چشم‌هایش آسیب خواهند دید.
منبع: ایسنا
