به گزارش زیرنویس، منطقه گردشگری سبلان (به تورکی: ساوالان – Sabalan or Savalan)، کل استان اردبیل به خصوص دشت مغان و بخش هایی از شهرستان های آستارا و تالش و همچنین بخش شرقی استان آذربایجان شرقی شامل شهرستان های خمارلو، کلیبر، هوراند، اهر، هریس، سراب و میانه را شامل می گردد.
نام این منطقه برگرفته از نام کوه سبلان در استان اردبیل که نماد استواری و استقامت مردم این خطه در مقابل متجاوزان می باشد. ساوالان کلمه ای به زبان ترکی وبه معنای ساو (وحی) آلان (گیرنده) می باشد که اشاره به برخی روایات درباره وجود قبر پیامبران از جمله زرتشت در دامنه این کوه می باشد و همچنین این نام اشاره به بلندای کوه و نزدیکی به آسمان دارد.
این منطقه یکی از بهترین مناطق گردشگری در بخش اورآسیا است. یکی از ویژگی‌های این منطقه آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصل‌های بهار و تابستان است. مراکز آبگرم های متنوع در شهرهای مشگین شهر، سرعین، کیوی و … که در فصل‌های گرم به خصوص تابستان میزبان ده‌ها هزار نفر گردشگر از اقصی‌نقاط کشور و کشورهای خارجی است. سرعین بیش‌ترین تعداد هتل و هتل آپارتمان‌ها را با جمعیت نسبتاً کم ساکن در خود در مقایسه با سایر مناطق گردشگری دارد.
منطقه گردشگری سبلان با داشتن آب های گرم و معدنی بی شمار و بکرترین مناطق ژئولوژیکی و اکوتوریستی، گسترده ترین زمین های کشاورزی و باغات میوه، رودخانه های بی شمار، وجود کوه سبلان و دریاچه آتشفشانی بالای آن، پیست اسکی آلوارس سرعین، روستاهای هدف گردشگری، سایت های تاریخی و باستانی مثل محوطه باستانی شهر یئری، مساجد و ابنیه های اسلامی، قرار داشتن در منطقه بکر مرزی، اقامتگاه های بوم گردی متنوع، گونه های گیاهی و جانوری متنوع، بهشت گردشگران در همه فصول به شمار می رود.
جاذبه های گردشگری اردبیل
جاذبه های گردشگری اردبیل به شرح زیر است؛
این منطقه چهار فصل در همه فصول دارای ویژگی های خاص خود بوده و مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی می باشد.
اردبیل Ardabil
شهر اردبیل؛ مرکز استان اردبیل در شمال غربی ایران و از شهرهای فرهنگی و تاریخی آذربایجان است. این شهر در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان قرار گرفته است. شهر اردبیل در۲۱۹ کیلومتری تبریز و ۵۹۱ کیلومتری تهران واقع شده است. شهر اردبیل در ارتفاع۱۵۰۰ متری از سطح دریا و در میان کوه های باغرو و ساوالان (سبلان) واقع در رشته کوه البرز در شمال غرب فلات ایران جای گرفته و دارای زمستان های سرد و تابستان های معتدل است.
از میان جاذبه های گردشگری استان اردبیل می توان به مجموعه خانقاه و بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی اشاره نمود که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. علاوه بر این می توان از دیگر جاذبه های استان همچون قلعه ها، بقعه های باستانی و امام زاده ها مثل نارین قلعه و قلعه شاطر، پل های تاریخی مثل پل سامیان و پل داش کسن، کلیسای مریم مقدس اردبیل، موزه مردم‌شناسی اردبیل، موزه چینی خانه، جمعه مسجد، سنگ نبشته ساسانی، کاروانسرای شاه عباسی و … از جاذبه های طبیعی می توان به کوه زیبای ساوالان (سبلان) و دریاچه قله آن و دریاچه شورابیل نیز نام برد که هر یک در گوشه ای از این دیار قرار گرفته اند.
سرعین Sarein
این شهرستان از غرب به شهرستان نیر، جنوب به بستر رودخانه بالیقلو چای، شرق به اردبیل و شمال به شهرستان مشگین شهر(لاهورد) محدود می گردد.
نام این شهر در ادوار گذشته بصورت ساری قیه بوده که با گذشت زمان بصورت سارقین، سرائین و سرقین و در نهایت سرعین در آمده است. به یک تعبیری کلمه سرعین از واژه سرین به معنای خنک گرفته شده است.
این شهر به علت چشمه های آب معدنی فراوان، مشهور شده است. سرعین دارای ده ها چشمه آب گرم معدنی است که از کوه سبلان سرچشمه می گیرند. چشمه های آب معدنی معروفی از قبیل گاومیش گلی، بش باجیلار، مجتمع آب درمانی سبلان و…
این شهر علاوه بر چشمه های معدنی و آبگرم داری جاذبه های متنوع طبیعی و فرهنگی دیگی از قبیل پیست اسکی آلوارس و روستای هدف گردشگری کنزق، دهکده صخره ای ویند کلخوران، روستای شایق، روستای آتشگاه، ساری دره، تپه باستانی آناهیتا و غیره می باشد.
آب و هوای دلپذیر و معتدل اولین جاذبه ای است که قبل و بعد از ورود به شهر و منطقه سرعین، گردشگران از آن بهره مند می شوند و از عمده ترین دلایل روی آوردن گردشگران به این منطقه می باشد.
عسل و سرشیر معروفترین محصول و سوغاتی مناطق اطراف سبلان و به خصوص سرعین می باشد. دامنه ها و کوهپایه های حوالی سبلان به لحاظ تنوع گیاهی و ویژگی های اقلیمی، استعداد فوق العاده ای برای تولید عسل و زنبورداری دارد. بهترین نوع عسل در دامنه های پوشیده از سنبل، ریحان، پونه و گون سبلان تولید می شود و به سبب مرغوبیت شهرت بسیاری پیدا کرده است.
پارسا آباد مغان Parsa Abad Mughan
دشت سرسبز و حاصلخیز مغان شامل شهرهای پارساباد، گرمی، بیله سوار، اصلاندوز و جعفرآباد موغان می باشد. دشت مغان در شمال استان اردبیل و در مرز جمهوری آذربایجان قرار دارد. مغان به دشت همیشه بهار آذربایجان معروف است. دشت مغان از قطب های مهم دامپروری و کشاورزی آذربایجان است. اقسام غلات، حبوبات و علوفه در سراسر دشت مغان زیر کشت می رود به همین خاطر مغان را انبار غله آذربایجان می گویند.
از جاذبه های این منطقه می توان به باغات و زمین های کشاورزی گسترده، دریاچه شهرک، رودخانه آراز (ارس)، تالاب های متعدد از جمله تالاب تپراق کندی، جنگل ها و زیست بوم حاشیه رودخانه ارس (آراز)، قلعه و قبرستانهای باستانی اولتان، عشایر دشت مغان و دشت زیبا و سرسبز که درجای جای این منطقه همچو فرش سبزی گسترده شده است، اشاره کرد.
گرمی مغان Germi Mughan
گرمی مغان یکی از شهرهای قدیمی منطقه آذربایجان و سبلان و استان اردبیل و مرکز شهرستان گرمی و جزئی از دشت مغان است. با این شهر تاریخی بر سر چشمه رودخانه گئرمی چایی یا اوجا رود بنا شده است به طوری که سه رود در مرکز شهر به هم ملحق شده و اوجا رود یا گئرمی چای را ایجاد می‌نمایند.
از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهرستان گرمی مغان می توان به منطقه نمونه گردشگری دریاچه قالغانلو، چشمه خان بولاغی، آبشار شوللر دره سی، تالاب شورگل، سد گیلارلو، روستاهای توریستی مانند شوون، افچه، تولون، گیلارلو و … ، انواع صنایع دستی مانند بافت ورنی و گلیم بافی و …. اشاره کرد.
بیله سوار مغان Bilesuvar Mughan
شهرستان بیله سوار مغان از شهرهای شمالی و مرزی استان اردبیل است که گوشه ای از نعمت های بهشتی را در خود جای داده است. این شهرستان در همه فصول سبز بوده و با قرار داشتن در کنار رود مرزی آراز (ارس) و نزدیکی به دریای خزر دارای آب و هوای نیمه مرطوب می باشد این ویژگی به همراه جاده مرزی و مزارع و باغات در کنار رود مرزی آراز وجاذبه های خاص گردشگری را در این شهرستان ایجاد کرده است. این شهرستان که در دوره های مختلف تاریخی آران (کلمه آران در زبان ترکی به معنی دشت آفتاب گیر می باشد.) نیز نامیده می شد.
شهرستان بیله سوار مغان همچنان که دارای طبیعت بکر و زیبا می باشد دارای گذشته ای غنی هم می باشد. اسم این شهر در گذشته بینه سووار و آران و آرانلوق بوده است. که اسم فعلی آن در واقع همان بینه سووار می باشد؛ بینه در ترکی به معنای ایل و طایفه می باشد و سووار نام یکی از طوایف باستانی ترک می باشد که در کل به معنای سرزمین قوم سووار می باشد. این شهرستان در جای جای خود دارای آثار تاریخی و باستانی از جمله: قلعه ها، تپه های باستانی، کاروانسراها، و قبور باستانی و …. می باشد که نشانی از گذشته دور و تاریخ دراز این شهرستان می باشد.
اصلاندوز مغان Aslanduz Mughan
اصلاندوز مغان یکی از شهرهای استان اردبیل و منطقه سبلان و همچنین مرکز شهرستان، شهر اصلاندوز یا آصلان دوز است. آصلان یا آسلان در زبان تورکی شیر و دوز به معنی دشت است و اصلان دوز یعنی دشت شیر است. اصلاندوز موغان در قسمت جنوب غربی شهرستان پارسا‌آباد مغان در استان اردبیل واقع شده است که از طرف شمال به رود آراز (ارس) و مرز ایران و کشور جمهوری آذربایجان، از جنوب به شهرستان بیله سوار مغان و گرمی مغان، از شرق به شهرستان پارس‌آباد و بخش اسلام‌آباد مغان و از غرب به شهرستان کلیبر (منطقه قره داغ) استان آذربایجان شرقی محدود است.
از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهرستان آصلاندوز می توان به تپه نادری نادرشاه افشار (نادر شاه تپه سی)، عشایر شاهسون (ایل سون)، بافت ورنی (صنایع دستی)، سد میل مغان، ساحل زیبای رود آراز (ارس)، سایت احیای آهوی دشت مغان، پیر آغاجی مقصودلوی کورعباسلو، گورستانهای قدیمی مانند گورستانهای واقع در کورلار کورعباسلو و …. اشاره کرد.
جعفرآباد مغان JafarAbad Mughan
جعفرآباد مغان شهری در بخش قشلاق دشت شهرستان بیله سوار مغان در منطقه سبلان و استان اردبیل در مرز جمهوری آذربایجان است. گسترش محدوده شهری جعفرآباد نیز در جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی، و به صورت طولی است و راه اصلی بیله‌سوار مغان ـ پارس‌آباد موغان از وسط آن می‌گذرد.
جعفر آباد موغان زمستانهای معتدل و تابستانهای گرم و خشک دارد. بادهای محلی منطقه از جمله خَزَر یلی از شرق و باد آغ یل (یا باد سفید، معروف به باد گَرْمیج) از غرب به آنجا می‌وزد. آب آشامیدنی شهر از آبراهه کانال دشت مغان تأمین می‌شود.
از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهر جعفرآباد مغان می توان به رشته کوه خروسلو، مرکز پرورش شتر دوکوهانه، انواع صنایع دستی مانند بافت ورنی و گلیم بافی، عشایر شاهسون مغان و نحوه زندگی آنان و …. اشاره کرد.
مشکین شهر (خیاو) (Meshkin Shahr (Khoyov
شهرستان خیاو یا مشکین شهر یکی از شهرهای استان اردبیل و از مشهورترین شهرهای این استان است که در دامنه رشته کوههای زیبای ساوالان می باشد. این شهر با سیمای کوهستانی و سرسبز خود از بهترین مناطق گردشگری ایران به شمار می رود. بطوریکه ترکیبی از کوهها و مزارع و باغات و حیات وحش طبیعی، دریاچه ها و آبشارها و چشمه ها و آبگرم ها و بسیاری از جاذبه های طبیعی زیبا و محسور کننده به همراه آب و هوای بسیار خنک این شهرستان یک مکان جذاب و بی بدیل برای گردشگران خواهد بود.
دریاچه سبلان و دریاچه قله آن، چشمه های آبگرم قینرجه و اسلاندو و موییل، قوتورسویی، ملک سویی و …، آبشار شیرولن دره و گورگور، تالاب های جیران گولی و آت گولی، زیستگاه های بی نظیر هوشنگ میدانی و شیروان دره، منطقه اکوتوریستی کپز و قشلاق تنگ، جنگل های حاتم مشه سی و دره اونار، مجموعه پل معلق و زیپ لاین مشکین شهر، روستاهای هدف گردشگری اونار، قلعه های تاریخی مثل دیوقالاسی و کهنه قالا، مقبره شیخ حیدر، محوطه باستانی شهریری از جاذبه های بی بدیل منزقه می باشد.
نیر Nir
شهرستان نیر در جنوب استان اردبیل و در یک منطقه کوهستانی و سرسبز و با آب و هوای ملایم قرار گرفته است که دارای زیبایی های منحصر به فردی می باشد. اقلیم این شهر در تابستان معتدل و در زمستان سر می باشد که مناسب برای گردشگری تابستانی و زمستانی می باشد. این شهرستان نیز از ارتفاعات و زیبایی های رشته کوه سبلان بهره گرفته است که سبب بوجود آمدن کوهپایه ها و دشت های سرسبز و و سطح گسترده ایی از مزارع کشاورزی و باغات، چشمه سارها، رودها، و بسیاری دیگر از جاذبه های گردشگری را بوجود آورده است که همه ساله گردشگران زیادی را به خود جلب می کند.
از جاذبه های این منطقه رودخانه های آغلاغان و بالیقلوپای، دریاچه سد یامچی، چشمه های فراوان مثل گورگور، آبشار گورگور، تفرجگاه بولاغلار و ایلانجیق، روستاهای هدف گردشگری کورعباسلو و اباذر، قلعه ها و تپه های باستانی مثل قلعه بوینو یوغون، تپه ساری قیه و سایین، پل های تاریخی قیرمیزی کورپو و آغلاغان و کاروانسرای سایین و … می توان اشاره کرد.
نمین Namin
نمین منطقه ای است کوهستانی واقع در حاشیه غربی دریای خزر با آب و هوای معتدل، بطوریکه زمستانهای سرد و تابستان های ملایم دارد. در طول فصل بهار هوای نمین بسیار لطیف و معطر است تمام کوهپایه ها و ارتفاعات نمین پوشیده از گیاهان علفی و دارویی و انواع گل های وحشی و زیبا است. نمین دارای گردشگاه های طبیعی و بسیار زیبایی برای عموم است، برای مثال جنگل فندقلو یکی از زیباترین جاذبه های این شهرستان است. چشمه‌هایی با آب گوارا و سرد مثل مشه سویی و علی داشی، زمین‌های پوشیده از گل و گیاه، جنگل آلادزگه و جنگل مشه، آبشارهای زیبا مثل شورشورنه، تالاب پته خور، جاده های جنگلی بکر، سایت احیای آهوی فندقلو، روستاهای هدف گردشگری نوجه ده و ننه کران و گوللو، همچنین این منطقه دارای امام زاده ها و تپه ها و غارهای تاریخی بسیار زیادی می باشد.
خلخال Khalkhal
شهرستان خلخال (هرو آباد) یک منطقه کوهستانی با طبیعت بکر و دست نخورده و بسیار زیبا در جنوب استان اردبیل است که به لحاظ بکر بودن و تنوع آب و هوایی دارای زیبایی های خاص و منحصر به فردی است، بطوریکه این شهرستان ۸۵ درصد جنگل های استان اردبیل را دارا می باشد. این منطقه به دلیل قرار گرفتن کوههای زیبای باغرو (تالش) و همچنین اخذ رطوبت دریای خزر، سرسبز و دارای جنگل ها، رودهای زیبا، دشت وسیع پر از گل، زندگی بومی و عشایری و… می باشد که در جای جای آن پرورش زنبور عسل به چشم می خورد. این منطقه یک مکان گردشگری بکر برای علاقه مندان به زیبایی های طبیعی و زندگی سنتی می باشد.
این منطقه دارای جاذبه های بیشمار تاریخی و طبیعی از جمله چشمه آبرگرم خلخال، ازناو، آبشار نره گر و نوده، تفرجگاه اندبیل، منزقه گردشگری ازناو، منطقه حفاظت شده آق داغ، منطقه گردشگری فینارود، انواع غارهای آهکی، رودخانه، پل معلق هشتجین، جنگل اندبیل، گردنه اسالم، روستاهای هدف گردشگری مثل اندبیل و کزج، قلعه ها و امام زاده های متنوع، خانه ها و حمام های تاریخی … می باشد.
کیوی (کوثر) (Kuyu (Kosar
شهرستان کیوی (گیوی یا کوثر) در شمال شهرستان خلخال و جنوب شهرستان اردبیل واقع شده است. این شهرستان بیشتر به خاطر طبیعت زیبا و کوهستانی آن معروف می باشد که یک منطقه بکر برای اکوتوریسم می باشد. اما این شهرستان دارای آثار و جاذبه های تاریخی و همچنین جذابیت های فرهنگی، فرهنگ و رسوم سنتی و بومی، غذای های سنتی و محلی نیز شناخته می شود. این شهرستان دارای قلعه ها،تپه ها، گورستان های تاریخی و باستانی و … و دیگر جاذبه های گردشگری می باشد.
از جاذبه های شهر کیوی می توان به تپه قبرستان اوستی، گورستان آق گول، گورستان خلفلو، گورستان کول گدیک، کورپو قولاغی، پل پردیس، پل فیروزآباد، داش حامام (حمام سنگی) و آسیاب های آبی کیوی، رودخاه کیوی چایی، باغات زیبا را می توان نام برد.
آستارا Astara
شهر آستارا از لحاظ جغرافیایی در سواحل دریای خزر، بین رشته کوه های تالش و دریای خزر و غرب استان گیلان و جزو یکی از شهرهای آذربایجان واقع شده است. پس از تصویب نخسین قانون تقسیمات کشوری در سال ۱۳۱۶ از شهر گیلان جدا شد و به عنوان یکی از شهرهای توابع استان اردبیل تبدیل گشت. در سال ۱۳۳۶ آستارا صاحب فرماندار شد و در مهر ۱۳۳۷ به طور رسمی به عنوان یکی از شهرستان های مستقل استان آذربایجان شرقی شناخته شده است. شهر آستارا آخرین نقطه مرزی استان گیلان با جمهوری آذربایجان است، در قدیم کاروان ها و بازرگانانی که از این منطقه عبور می کردند به دلیل وجود مرداب ها و باتلاق های زیادی که در این شهر وجود داشت بسیار آهسته و با احتیاط می گذشتند به همین شهر آستارا در گذشته به منطقه آهسته رو یا آسته رو معروف بوده است.
برخی از جاذبه های گردشگری آستارا عبارتند از: تالاب بین المللی استیل، روستای دربند، گردنه حیران، تله کابین حیران، آبشار لاتون، روستای کوته کومه، ساحل صدف، پناهگاه حیات وحش لوندویل، باغ پرندگان، باغ چای عباس آباد، کوه اسپیناس، ساحل شریعتی، بازار بزرگ ساحلی آستارا، بهشت کاکتوس ها، بقعه پیر قطب الدین، پارک جنگلی بی بی یانلو، تالاب آق، آستاراچای
خمارلو (خدافرین) (Khomarlu (Khdafarin
منطقه خمارلو (خداآفرین) در بین رشته کوهای جنگلی قره داغ (آراز باری یا ارسباران) و رشته کوهای قفقاز واقع است. این منطقه از شمال به جمهوری آذربایجان، از غرب به شهرستان جلفا و منطقه آزاد ارس (آراز) با مساحتی بالای ۵۰ هزار هکتار، از شرق به استان اردبیل و از جنوب به شهرستانهای ورزقان و کلیبر محدود می باشد؛ محدوده های ۳و۴ سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس در منطقه خمارلو یا خداآفرین قرار دارند.
رودخانه زیبای آراز، منطقه گردشگری آینالو، منطقه گردشگری وینق، بازار خمارلو، صنایع دستی مثل فرش و گلیم و جاجیم، موزه باستان شناسی خمارلو، پل های تاریخی خمارلو، از جاذبه های این شهرستان هستند.
جلفا Julfa
جلفا شهری مرزی میان ایران، جمهوری آذربایجان در استان آذربایجان‌شرقی است که به دلیل موقعیت گمرکی و تجاری خود یکی از شهرهای مهم کشور به شمار می‌آید. این شهر دارای جاذبه‌های گردشگری بی‌شماری است و وجود کلیساهای تاریخی بسیار در آن نمایانگر آن است که اغلب ساکنین شهر دارای اقلیت‌های مذهبی بوده‌اند. وجود بازار و مراکز خرید بسیار و همینطور واقع شدن در منطقه آزاد تجاری نیز، جلفا را به یکی از مهم‌ترین قطب‌های تجاری کشور تبدیل کرده است. جلفا همینطور از طبیعت بسیار زیبایی برخوردار است که زیبایی‌های آن شما را مجذوب خود خواهد کرد. با ما همراه باشید تا بیشتر با دیدنی‌های جلفا آشنا شوید. شهرستان جلفا در باریکه‌ای به طول ۱۲۸ کیلومتر و متوسط پهنای آن ۵/۱۲ کیلومتر است که رشته‌کوههای ماراکان و کیامکی از غرب به شرق در طول شهرستان به طور طبیعی کشیده شده ومراتع سرسبز را تشکیل و رشته کوههای کیامکی در شرق شهرستان به جنگل‌های شمالی آذربایجان که قسمتی از جنگل‌های فوق در قلمرو جغرافیایی شهرستان واقع است منتهی می‌گردد. بدان جهت قسمت اعظم مراتع دارای حیات وحش بوده و مورد حفاظت دائمی پاسگاههای محیط زیست استان می‌باشد.
جاده مرزی ارس جلفا از جمله جاده‌های زیبای کشور است که در شمال‌غربی و امتداد رودخانه ارس قرار دارد. این جاده شگفت‌انگیز از منطقه ارسباران به موازات رودخانه ارس آغاز و در جلفا تمام می‌شود.
جاذبه های گردشگری جلفا عبارتند از: حمام جلفا، رودخانه ارس، سد ارس، آبشار ماهاران، پارک ملی کمتال، کلیسای چوپان، مجموعه کردشت، کاروانسرای خواجه نظر، روستای اشتبین، کلیسای سن استپانوس، آبشار آسیاب خرابه، روستای دوزال، پل ضیاء الملک، بازارچه مرزی جلفا، امامزاده سید محمد نوجه مهر
