شاید شما فردی چند وظیفه‌ای و پرمشغله باشید و بتوانید در حالی که با یک دوست از طریق تلفن چت می‌کنید برای وعده شام تان غذا بپزید و در حالی که همزمان به ایمیل‌های کاری پاسخ می‌دهید به حیوان خانگی تان نیز غذا می‌دهید و فهرست خریدی برای جشن تولد آینده را تهیه می‌کنید. با این وجود، انجام این چند کار همزمان با یکدیگر ممکن است باعث شود فراموش کنید به مرغ نمک اضافه کنید، چیز مهمی را فراموش کنید به دوست تان بگویید، ایمیل تان از نظر گرامری همراه با اشتباه خواهد بود و فهرست خرید برای جشن تولد آینده را در جایی قرار خواهید داد که دیگر پیدا نمی‌شود.
انجام چندین وظیفه به طور همزمان به عنوان یکی از مهارت‌های زندگی مطرح می‌شود. در رزومه تان این موضوع به عنوان یک ویژگی ضروری قید شده و اغلب توسط زنان به عنوان قابلیتی برای قدرت بخشی مطرح می‌شود. با این وجود، نتایج مطالعات نشان می‌دهند که چند وظیفه‌ای بودن قدری افسانه است. بله، شما می‌توانید وظایف را پشت سر هم انجام دهید. شما حتی می‌توانید آن وظایف را با سرعتی فوق العاده مدیریت کنید، اما هنگامی که همپوشانی وظایف با یکدیگر آغاز می‌شود وضعیت فرق می‌کند. ماده خاکستری مغز شما اغلب نمی‌تواند همزمان با بیش از یک کار و وظیفه کنار بیاید.
پس چرا ما نیاز به انجام همزمان چندین کار و وظیفه را احساس می‌کنیم؟
در فرهنگی که برای “بیش تر، بیش‌تر و بیش تر” ارزش قائل است این احساس ایجاد شده که ماهر بودن در انجام بسیاری از کار‌ها توانایی‌ای است که باید از سوی سایرین مورد احترام قرار گیرد. در چنین فرهنگی گفته می‌شود که “اوه، فقط به آن زنی نگاه کنید که می‌تواند یک تجارت پررونق را اداره کند در حالی که نوزادش را تکان می‌دهد و خودش را در یک گفتگوی داغ درباره وضعیت اقتصادی کشور نگه می‌دارد”.
دکتر “رز هالاری” مشاور بالینی و روانشناس اعصاب در لندن می‌گوید: “چند وظیفه‌ای بودن واقعا بر بهره وری و کارایی تاثیر می‌گذارد. مغزمان اطلاعات را کندتر پردازش می‌کند. بنابراین، در آن صورت احتمال بروز اشتباه از سوی ما افزایش می‌یابد. این ممکن است به معنای عدم درک درست چیزی یا از دست دادن اطلاعات مهم یا در شکلی جدی‌تر بروز سانحه‌ای باشد که می‌تواند شما و دیگران را به خطر بیاندازد”.
آیا واقعا می‌توانیم چند کار را انجام دهیم؟
اکثر متخصصان موافق این استدلال هستند که انجام چندین کار بسیار دشوار است. پرش از یک وظیفه به وظیفه‌ای دیگر جنبه‌های منفی خود را دارد. در آن زمان فرد باید سخت‌تر کار کند تا اطلاعات رقیب را از یکدیگر تفکیک نماید و بنابراین تمرکز و دقت از بین می‌رود. به همین خاطر است که این احتمال وجود دارد که آن لحظه گرگ و میش را تجربه کنید که می‌ایستید و به فضا خیره می‌شوید و از خود می‌پرسید:”حالا من می‌خواستم چه کار کنم”؟!
نتایج مطالعات مختلف نشان می‌دهند که افراد چند وظیفه‌ای بهره وری کم تری دارند و مرتکب اشتباهات بیش تری می‌شوند. نتیجه مطالعه‌ای انجام شده توسط انجمن روانشناسی امریکا نشان داد که انجام چند کار در واقع می‌تواند بهره وری را به میزان ۴۰ درصد کاهش دهد. ممکن است در رزومه شما ذکر شود “در انجام چند کار عالی است”، اما در واقع این امر می‌تواند شهرت و شانس موفقیت شما در کار را از بین ببرد.
چند وظیفه‌ای بودن پیامد‌های دیگری نیز دارد. پروفسور “نیلی لاوی” عصب شناس شناختی می‌گوید: “مطالعات تصویربرداری مغز ما نشان داده اطلاعات بیش از حد به یکباره می‌تواند باعث نابینایی و ناشنوایی هر چند موقت شود جایی که فرد به طور موقت نمی‌تواند ببیند و بشنود چرا که ظرفیت پردازش تمام اطلاعات وارد شده به مغز را ندارد”.
تحقیقات لاوی در واقع نشان می‌دهد که برخی از افراد با ماده خاکستری بیش تری در قشر پیشانی خود بخشی از مغز که بر رفتار هدف گرا، توجه، برنامه ریزی و سازماندهی تاثیر می‌گذارد قادر به انجام چندین وظیفه به طور همزمان هستند. با این وجود، نتایج مطالعات دیگر نشان می‌دهند که این موجودات استثنایی در اقلیت باقی می‌مانند و تنها ۲.۵ درصد از مغز انسان چنین استعدادی را نشان می‌دهد.
چرا چند وظیفه‌ای بودن سلامت ما را تضعیف می‌کند؟
مغز بسیاری از ما برای انجام یک کار در یک زمان اصطلاحا سیم کشی شده است. بنابراین، وقتی به خودمان فشار بیاوریم که وظایف بیش تری را بپذیریم نکات منفی‌ای وجود خواهد داشت. در صورت چند وظیفه‌ای بودن اغلب بیش‌ترین میزان استرس و اضطراب را متحمل خواهید شد. فشار ناشی از تلاش برای انجام همه کار‌ها درونی شده و به فرد ضرر می‌رساند علیرغم آن که شاید در ظاهر این گونه به نظر برسد که آن فرد توانایی سازماندهی کارامد چندین کار را دارد. چند وظیفه‌ای بودن هم چنین بر خواب فرد تاثیر منفی می‌گذارد باعث افزایش فشار خون و پرخوری و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی می‌شود. چنین افرادی تا عمق وجودشان خسته هستند و هیچ راه رهایی‌ای از وضعیت نمی‌بینند و نمی‌دانند چگونه از انجام کار‌های بیش‌تر دست بکشند. فرسودگی شغلی یک عامل خطر واقعی برای آنان است.
دکتر هالاری متوجه تاثیر انجام چند وظیفه‌ای بودن مزمن بر حافظه بیماران خود شده است. هنگامی که مغز شما دائما تمرکز را تغییر می‌دهد داده‌ها را در سطح سطحی پردازش می‌کند و توانایی حفظ جزئیات و حقایق در شما کاهش می‌یابد. در نتیجه چنین وضعیتی حافظه و یادآوری آسیب می‌بیند. حتما برای شما نیز پیش آمده که در حین باز کردن بسته بندی مواد غذایی هفتگی به تماس تلفنی پاسخ داده اید و سپس به این فکر کرده اید که چرا مایع ظرفشویی را در یخچال گذاشته اید!
انجام چند کار به روابط ما نیز کمکی نمی‌کند
اگر حین پختن ناهار به گرفتن نوبت ویزیت از منشی دندانپزشک خود فکر می‌کنید آیا واقعا می‌توانید به گفته‌های پسرتان در مورد اتفاقی که برایش در آخرین مسابقه فوتبال اش رخ داد توجه کنید؟ در آن صورت می‌فهمید که انجام چندین کار به صورت همزمان باعث شده از جزئیات زندگی فرزندتان غافل شوید. انجام همزمان چند وظیفه ممکن است به شما احساس استقلال بیش از حد را بدهد، اما می‌تواند به ضرر روابط انسانی شما با سایرین تمام شود که اساسا بدین معناست که به شدت به خود متکی خواهید بود و از کمک خواستن از دیگران احتناب می‌ورزید. این موضوع بر ارتباطات شما با دیگران تاثیر منفی می‌گذارد چرا که طرف مقابل احساس می‌کند شما او را از خود رانده اید یا آن که در ارائه حمایت از شما ناتوان است. فرد چند وظیفه‌ای نمی‌تواند توجه کافی به دوستان، خانواده و همکاران اش داشته باشد و آنان را ناامید می‌کند. در نهایت، هر دو طرف احساس انزوا و حتی رنجش از یکدیگر را خواهند داشت. این حس خودمختاری سرسختانه باعث بیگانه شدن ما از دوستان و اطرافیان مان خواهد شد.
چه راهکاری برای رهایی از پیامد‌های چند وظیفه‌ای بودن وجود دارد؟
فن پومودورو یا تکنیک پومودورو یکی از روش‌های مدیریت زمان ابداع شده توسط “فرانچسکو چیریلو” می‌باشد. بر طبق این روش بهترین بخش زمانی برای کار کردن ۲۵ دقیقه است که برابر است با مدت زمان لازم برای درست کردن سس پومودورو که یک سس گوجه فرنگی سنتی ایتالیایی می‌باشد. پس از هر ۲۵ دقیقه کار به خود فرصت استراحت دهید تا پس از آن صرفا روی یک کار و وظیفه تمرکز نمایید. وقتی زمان شما تمام شد پنج دقیقه استراحت می‌کنید سپس برای ۲۵ دقیقه دیگر دوباره تنظیم می‌کنید تا روی کار دیگری کار کنید. این کار را چهار بار انجام می‌دهید و سپس ۳۰ دقیقه استراحت می‌کنید. نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که این کار به افراد کمک می‌کند تا تمرکز بهتری برای دستیابی به اهداف نهایی با موفقیت بیش تری داشته باشد. تکنیک پومودورو هم چنین نتایج مثبتی را در افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش فعالی نشان می‌دهد که در آنان از یک کار به کار دیگر پریدن امری معمول است.
دکتر هالاری موافق است که مزایای استفاده از تکنتیک پومودورو قابل توجه است و باعث تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس فرد شده و انعطاف پذیری و تمرکز او را بهبود می‌بخشد. او می‌گوید هر چه بیش‌تر تک وظیفه بودن را تمرین کنید مغز بیش‌تر بر آن اساس عمل خواهد کرد. در نتیجه، زمانی که شما چند وظیفه‌ای نباشید در کامل ترین، سازنده‌ترین و بالفعل‌ترین حالت و وضعیت خودتان خواهید بود.
زمانی که چند وظیفه را به طور همزمان انجام می‌دهد واقعا چه اتفاقی برای مغزتان رخ می‌دهد؟
در صورت انجام چندین وظیفه به طور همزمان سطح استرس افزایش می‌یابد. نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که در آن صورت کورتیزول (هورمون استرس) افزایش می‌یابد. وقتی سطح انجام وظیفه را افزایش می‌دهیم تمایل داریم که بیش از حد بارگذاری کنیم و بنابراین اضطراب و خستگی ذهنی رخ می‌دهد. ساختار مغز ما می‌تواند تغییر کند. نتیجه مطالعه‌ای در دانشگاه ساسکس ارتباطی را در چگالی کمتر ماده خاکستری مغز و افرادی که مکررا از چندین دستگاه دیجیتال به طور همزمان استفاده می‌کنند نشان داد. نتیجه آن کاهش توجه فرد بود.
پروفسور لاوی می‌گوید:”چند وظیفه‌ای بودن مستلزم جابجایی زیاد توجه شما بین وظایف مختلف است. این امر بر توجه تان تاثیر می‌گذارد، زیرا پس از آن که از وظیفه قبلی تان فاصله گرفتید مدتی به طول می‌انجامد تا دوباره توجه خود را بر روی کار دیگری متمرکز سازید. در نتیجه، حواس تان پرت شده و دامنه توجه تان ضعیف‌تر می‌شود”. در آن صورت بهره وری کاهش می‌یابد. هنگامی که چند کار را انجام می‌دهید تمرکز شما کاهش می‌یابد و این موضوع بر سطوح بهره وری و شانس تان برای رسیدن به هدف نهایی تاثیر می‌گذارد.”
نتیجه تحقیقی انجام شده در دانشگاه لندن نشان داد که هم مردان و هم زنان هنگام انجام چندین وظیفه با افت ضریب هوشی مواجه می‌شوند. زنان با افت ۵ امتیازی بهتر عمل کردند در حالی که مردان افت ۱۵ امتیازی را متحمل شدند. هم زنان و هم مردان افت در توانایی را نشان دادند. زمانی که مغز شما سعی می‌کند رشته‌های مختلف اطلاعات را در یک باتلاق چند وظیفه گرایانه غربال کند کیفیت انجام وظیفه بدتر می‌شود و بررسی جزئیات دشوارتر خواهد شد.
پروفسور لاوی می‌گوید:” هرچه یک کار بیش‌تر توجه شما را به خود جلب کند و از ظرفیت پردازش مغز تان استفاده نماید آهسته‌تر می‌توانید به انجام کار دیگری تغییر جهت دهید”.
فرارو
