به گزارش خبرنگار اجتماعی زیرنویس، سوختن هر درخت تاثیرات منفی گسترده‌ای بر محیط زیست و جامعه دارد. از تخریب زیستگاه‌ها و کاهش تنوع زیستی تا افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مشکلات اجتماعی و اقتصادی، حفاظت از درختان برای حفظ سلامت عمومی و پایداری اکوسیستم‌ها ضروری است. اقدامات هماهنگ و جامع از سوی دولت، نهادهای محیط زیستی و جوامع محلی برای حفاظت از درختان و جلوگیری از آتش‌سوزی‌های جنگلی از اهمیت بالایی برخوردار است.
خبر آتش گرفتن جنگل‌ها ی ایران، هیچ ماه و سالی نیست که به گوش نرسد.سالانه بخش گسترده‌ای از جنگل‌ها و مرتع‌های ایران به دلایل گوناگون مانند خشکسالی، عوامل انسانی، آتش زدن کاه و کلش کشتزارهای گندم توسط کشاورزان و … دچار آتش‌سوزی می‌شوند.
در بهار و آغاز تابستان ۱۴۰۳ بخش گسترده‌ای از جنگل‌ها، مراتع و کشتزارها در استان‌های زاگرس‌نشین و دیگر استان‌های کشور دچار آتش‌سوزی شده‌اند و همچنان ادامه دارد. بخش‌هایی از استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویر احمد، لرستان، ایلام، کردستان، کرمانشاه، گیلان، گلستان، فارس و سیستان و بلوچستان در آتش سوخته و یا همچنان می‌سوزند. درختان و جانوران بسیاری در جنگل‌های زاگرس از میان رفته‌اند. آتش‌سوزی در برخی منطقه‌ها مهار شده است.
آمار آتش سوزی های جنگل ها و مراتع ایران از ابتدای سال تاکنون
– ۲۱ تیر- آتش‌سوزی گسترده‌ای که از ساعت ۱۸ در مراتع شلمزار آغاز شده بود به کمک نیروهای امدادی مهار شد.
– ۲۰ تیر- جنگل‌ها و مناطق حفاظت‌شده خائیز از ۱۸ تیر دچار حریق شد و میراث طبیعی این بخش از زاگرس نابود شد؛ نیروهای امدادی با تلاش فراوان آتش را مهار کردند اما دوباره جنگل‌ها شعله‌ور شدند و به حوزه استحفاظی استان کهگیلویه و بویراحمد کشیده شد و به‌دلیل وزش باد شدید به بلندی‌های منطقه کشیده شد.
– ۱۹ تیر- آتش‌سوزی در مناطق سخت گذر منگره اندیمشک رخ داد.
– ۱۹ تیر- فرماندار شهرستان کهگیلویه از آتش‌سوزی وسیع جنگل‌های منطقه حفاظت‌شده خائیز در این شهرستان خبر داد.
۱۸ تیر- مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان از رخداد آتش‌سوزی بسیار گسترده در پارک ملی کرخه از نیمروز یکشنبه، ۱۷ تیر، خبر داد.
– ۱۸ تیر- منطقه گردکانه زران گوش شهرستان بدره دچار آتش‌سوزی گسترده شد. به‌گفته‌ی مدیرکل مدیریت بحران استان ایلام، باوجود حضور نزدیک‌به ۵۰ تَن از عوامل منابع طبیعی، داوطلبان مردمی و نیروهای دستگاه‌های اداری از جمله فرماندار منطقه، تاکنون این آتش‌سوزی مهار نشده است.
– ۱۸ تیر- مدیرکل منابع طبیعی لرستان از افزایش ۱۰۰ درصدی آتش‌سوزی در جنگل‌های این استان خبر داد. به‌گفته‌ی حسین میرزایی از آغاز امسال تا ۱۴ تیرماه، نزدیک‌به دو هزار و ۶۰۰ هکتار از جنگل‌های لرستان دچار آتش‌سوزی شد.
– ۱۷ تیر- جنگل، مراتع و نقاط کوهستانی «کوه پهن» گچساران دچار آتش‌سوزی شد.
– ۱۱ تیر- آتش‌سوزی در منطق انبارته شهرستان دلفان لرستان. این آتش‌سوزی در همان شب مهار شد.
– ۱۰ تیر- مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان از رخ‌دادن ۱۳۹ آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی، مرتعی و زمین‌های کشاورزی این استان خبر داد. به‌گفته‌ی وی در این آتش‌سوزی‌ها نزدیک‌به ۳۰۰۰ هکتار از عرصه‌های جنگلی، مرتعی و کشاورزی از میان رفته است.
– ۱۰ تیر- نزدیک به ۴ هکتار از مراتع استان قزوین دچار آتش‌سوزی شد.
– ۹ تیر- فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه وسعت آتش‌سوزی‌ها را در مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست این استان ۹۵۷ هکتار اعلام کرد، که کم سابقه بوده است.
– ۹ تیر- آتش‌سوزی‌ای که پیرامون تنگ بستانک، معروف به مور سیرک در مرودشت رخ داد و به سرعت در حال گسترش بود، با کوشش نیروهای دوستدار محیط زیست مهار شد.
– ۷ تیر- رییس سازمان آتش‌نشانی شهرداری ملایر گفت: در ۴۸ ساعت گذشته، ۱۵ مورد آتش‌سوزی در مراتع این شهر رخ داده که با اقدام به هنگام نیروهای سازمان آتش‌نشانی خاموش شد.
– ۷ تیر- رییس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری ملایر گفت: طی ۴۸ ساعت گذشته، ۱۵ مورد حریق در مراتع رخ داده که با اقدام به هنگام نیروهای سازمان آتش‌نشانی خاموش شد.
– ۷ تیر- معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی لرستان گفت: از شب گذشته تا صبح امروز، کازیرنویسن منابع طبیعی شهرستان‌های چگنی، خرم‌آباد و معمولان، آتش منطقه باغله، مرز معمولان و چگنی را خاموش کردند اما دوباره به دلیل وزش باد شعله‌ور شد.
– ۷ تیر- مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از آتش‌سوزی در ۶.۲ هکتار از مراتع تحت پوشش گیاهی گون، در روستای گنهران تیران و کرون خبر داد.
– ۶ تیر- دو هکتار از مراتع پیرامون روستای هنسیج سرچشمه رفسنجان، به‌شوند سهل‌انگاری گردشگران در آتش سوخت.
– ۶ تیر- آتش‌سوزی در بخشی از مراتع مصاف و منطقه‌ی تجره در شهرستان خوانسار اصفهان.
– ۵ تیر- مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری اسدآباد از ۲۰ مورد آتش‌سوزی در عرصه منابع طبیعی این شهرستان در چند روز گذشته با آغاز فصل گرم سال خبر داد و گفت: سه مورد از این آتش‌سوزی‌ها در سطح گسترده و بیش از یک هکتار بوده است.
– ۵ تیر- نزدیک‌به ۱۵ هکتار از جنگل‌های این منطقه‌ی کبیرکوه ایلام در آتش سوخت.
– ۵ تیر- مدیرکل مدیریت بحران استان ایلام گفت: از شب گذشته کوه‌های کبیرکوه در اطراف امام‌زاده شاهزاده احمد (پاعلم) دچار آتش‌سوزی گسترده شده است. این آتش‌سوزی به حوزه‌ی لرستان هم وارد شده است.
– ۴ تیر- به‌گفته‌ی مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، ۵ هکتار از مراتع ده‌زرگران از توابع بخش چنار رود شهرستان چادگان و چند منطقه‌ی مرتعی دیگر در این شهرستان در آتش سوخت.
– ۲ تیر- مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان گفت: آتش‌سوزی جنگل‌های مرز بین پلدختر و رومشکان هنوز مهار نشده است.
– ۱ تیر- آتش‌سوزی در کشتزارهای شهرستان چرداول، استان ایلام.
– ۱ تیر- تکرار آتش‌سوزی در پارک ملی کرخه.
– ۱ تیر- آتش‌سوزی گسترده در عرصه‌های مرتعی و جنگلی منطقه سیدسهل‌الدین و خرس‌در پلدختر و مله‌کوه (میان پادختر و رومشکان) چگنی و کوهدشت لرستان.
آتش‌سوزی
– ۳۰ خرداد- آتش‌سوزی در جنگل‌های منطقه آبشار یاسوج.
– ۲۹ خرداد- رخ دادن سه مورد آتش‌سوزی در منطقه کوهستانی شهرستان بم در یک‌هفته. سه هکتار از زمین‌های کشاورزی بم سوخت. در جریان خاموش کردن آتش در منطقه‌ی بیدون از توابع بخش دهبکری یک مامور آتش‌نشانی آسیب دید.
– ۲۸ خرداد- به گفته فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه، از آغاز سال ۱۴۰۳ ببش از ۹۵۰ هکتار از مناطق تحت مدیریت محیط زیست استان دچار آتش‌سوزی شده است. وی افزود: در آتش‌سوزی اول ۵۰۰ هکتار و در آتش‌سوزی دوم ۴۲۰ هکتار از این منطقه در آتش سوخته است.
– ۲۸ خرداد- آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس در شهرستان رستم استان فارس که از پنجشنبه ۲۴ خردادماه آغاز شده، همچنان ادامه دارد.
– ۲۷ خرداد- گنجینه‌ی ضرونی کوهدشت لرستان طعمه‌ی آتش شد.
– ۲۴ خرداد- آتش‌سوزی در منطقه‌ی هامون سابوری سیستان و بلوچستان رخ داد.
– ۲۴خرداد- به گفته‌ی فرماندار پاوه، با وجود تلاش‌های همه بخش‌های گوناگون، آتش‌سوزی بوزین و مره‌خیل همچنان ادامه دارد. این آتش‌سوزی پس از ۴ روز مهار شد.
– ۲۲ خرداد- مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان از رخ‌دادن ۱۴ آتش سوزی در منابع ملی و عرصه‌های طبیعی این استان خبر داد و گفت: با این شمار آتش‌سوزی، ۷۳.۵ هکتار از زمین‌های این منطقه دچار آتش‌سوزی شده‌اند.
۲۱- خرداد- رییس پارک ملی کرخه از افزایش دو برابری موارد آتش‌سوزی در جنگل‌های شوش و کرخه از آغاز سال ۱۴۰۳خبر داد. به‌گفته‌ی محمد الوندی از آغاز امسال تاکنون ۲۷ فقره آتش‌سوزی در جنگل‌های کرخه و شوش با گستردگی ۱۱۵ هکتار رخ داده است و شمار بسیاری از درختان بومی از دست رفته‌اند.
– ۱۹ خرداد- آتش‌سوزی در منطقه تنگ شیخ خواجه ارتفاعات کوه نارک شهرستان گچساران رخ داد.
– ۱۴ خرداد ۱۴۰۳- در تازه‌ترین رخداد بخش وسیعی از جنگل‌های پارک ملی کرخه در روستای خویس شهرستان کرخه دوشنبه ۱۴ خرداد ۱۴۰۳ طعمه آتش شد. این آتش‌سوزی با کمک مردم محلی، محیط‌بانان پارک ملی کرخه، محیط‌بانان منطقه حفاظت شده میشداغ و آتش‌نشان‌های شهرهای پیرامون مهار شد.
پارک ملی کرخه زیستگاه اصلی گوزن ایرانی است.
– ۱۲ خرداد ۱۴۰۳- رخ دادن در عرصه‌های طبیعی سه شهرستان گچساران، باشت و دهدشت استان استان کهگیلویه و بویر احمد.
– ۱۲ خرداد- مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به رخداد آتش‌سوزی در ۲۸۸ هکتار از گستره‌های محیط زیستی و جنگل‌های خوزستان از آغاز سال ۱۴۰۳، از پیش‌بینی آتش‌سوزی‌های گسترده در پی گرمای شدید تابستان امسال خبر داد.
– ۱۱ خرداد- آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع «شلال‌دون» شهرستان باشت در استان کهگیلویه و بویراحمد
– ۹ خرداد- آتش‌سوزی در خرمن‌های گندم و جو در یکی از روستاهای جنوب شهرستان شاهرود
– ۸ خرداد- آتش به جان مراتع دامنه‌های منطقه حفاظت‌شده کوه خائیز در شهرستان کهگیلویه افتاد.
– ۷خرداد- مناطق طبیعی و جنگل‌های کوه سیاه شهرستان رستم در استان فارس دچار آتش‌سوزی شد.
– ۵ خرداد- آتش‌سوزی در منطقه قالبی و حیات‌الغیب لرستان رخ داد.
– ۵ خرداد- منطقه حفاظت‌شده کرخه موسوم به بیشه‌زار بیت قشم از یک هفته پیش دچار آتش‌سوزی شد.
– ۲۸ اردیبهشت- ۳۰ هکتار از کشتزارهای منطقه‌ی حفاظت‌شده «کرایی» شوشتر در آتش سوخت.
– ۲۴ اردیبهشت- محوطه‌ی بافت تاریخی دهدشت استان کهگیلویه و بویراحمد، در شعله‌های آتش سوخت. خوشبختانه بناهای تاریخی این محوطه آسیب ندیدند.
– ۲۲ اردیبهشت- سرپرست اداره حفاظت محیط زیست بهبهان از وقوع آتش‌سوزی در منطقه حفاظت شده «بدیل» در این شهرستان به دلیل سوزاندن بقایای کشتزارها خبر داد.
– ۲۱ اردیبهشت- آتش‌سوزی به جان جنگل‌ها و مراتع کوه «مله تم» شهرستان باشت استان کهگیلویه و بویراحمد رخ داد.
– ۲۶ اردیبهشت- ۱۵۰ هکتار از کشتزارهای گندم و مراتع در بخش کلات در شهرستان آبدانان استان ایلام، دچار آتش‌سوزی شد،
-۲۱ اردیبهشت- ۳۵ هکتار از جنگل‌های گستره‌ی حفاظت‌شده‌ی پارک ملی کرخه طمعه‌ی آتش شد. این‌آتش‌سوزی ۲۲ اردیبهشت‌ماه با کوشش محیط‌بانان پارک ملی کرخه مهار شد.
تاثیرات سوختن جنگل‌ها در ایران بر محیط زیست، حیات وحش، جوامع روستایی و بیماری‌ها
سوختن جنگل‌ها یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی در ایران به شمار می‌رود که تاثیرات منفی گسترده‌ای بر محیط زیست، حیات وحش، جوامع روستایی و سلامت عمومی دارد. این گزارش به بررسی این تاثیرات می‌پردازد.
تاثیرات سوختن جنگل‌ها بر محیط زیست
آتش‌سوزی جنگل‌ها باعث از بین رفتن لایه‌های سطحی خاک و کاهش حاصلخیزی آن می‌شود. این وضعیت منجر به فرسایش خاک و کاهش توانایی زمین در حمایت از گیاهان می‌شود
سوختن جنگل‌ها باعث انتشار حجم زیادی از گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسید کربن، منواکسید کربن و ذرات معلق در هوا می‌شود که منجر به آلودگی هوا و تشدید پدیده تغییرات اقلیمی می‌گردد.
از بین رفتن پوشش گیاهی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی منجر به کاهش تنوع زیستی و نابودی گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری می‌شود.
تاثیرات سوختن جنگل‌ها بر حیات وحش
آتش‌سوزی‌ها باعث تخریب زیستگاه‌های طبیعی حیات وحش و از بین رفتن منابع غذایی و پناهگاه‌های حیوانات می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به کاهش جمعیت گونه‌های مختلف و حتی انقراض برخی گونه‌ها شود.
حیوانات برای فرار از آتش مجبور به مهاجرت به مناطق دیگر می‌شوند که ممکن است با مشکلاتی مانند رقابت برای منابع غذایی و برخورد با انسان‌ها مواجه شوند. بسیاری از حیوانات قادر به فرار از آتش نیستند و در اثر سوختگی یا خفگی جان خود را از دست می‌دهند.
تاثیرات سوختن جنگل‌ها بر جوامع روستایی
جنگل‌ها منابع مهمی برای تامین درآمد جوامع روستایی از طریق جمع‌آوری محصولات جنگلی، دامداری و کشاورزی هستند. سوختن جنگل‌ها منجر به از دست رفتن این منابع و کاهش درآمد این جوامع می‌شود.
آتش‌سوزی‌ها می‌توانند خانه‌ها، مزارع و زیرساخت‌های روستایی را تخریب کنند که منجر به بی‌خانمانی و آسیب به معیشت مردم می‌شود.
با از دست رفتن منابع درآمد و تخریب زیرساخت‌ها، مردم روستاها مجبور به مهاجرت به شهرها می‌شوند که می‌تواند مشکلات اجتماعی و اقتصادی جدیدی به همراه داشته باشد.
تاثیرات سوختن جنگل‌ها بر سلامت و بیماری‌ها
آلودگی هوا ناشی از دود و ذرات معلق می‌تواند منجر به افزایش بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت و عفونت‌های ریه شود.قرار گرفتن در معرض هوای آلوده و دود ناشی از آتش‌سوزی‌ها می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد.دود و ذرات معلق می‌توانند منجر به تحریک پوست و چشم‌ها شوند و مشکلاتی مانند التهاب و سوزش را به همراه داشته باشند.
وظایف و اقدامات پیشنهادی
تدوین و اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای حفاظت از جنگل‌ها و جلوگیری از آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی از الزامات است. برگزاری کمپین‌ها و برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی مردم درباره اهمیت حفاظت از جنگل‌ها و راه‌های پیشگیری از آتش‌سوزی.استفاده از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های هشداردهنده زودهنگام و پهپادها برای نظارت و کنترل آتش‌سوزی‌ها. همکاری با سازمان‌های بین‌المللی برای تبادل دانش و تجربه در زمینه مدیریت و کنترل آتش‌سوزی‌های جنگلی.
تاثیرات اجتماعی و محیط زیستی سوختن هر درخت در یک کشور
سوختن جنگل‌ها در ایران تاثیرات منفی گسترده‌ای بر محیط زیست، حیات وحش، جوامع روستایی و سلامت عمومی دارد. مقابله با این معضل نیازمند اقدامات هماهنگ و جامع از سوی دولت، نهادهای محیط زیستی و جوامع محلی است. تدوین و اجرای قوانین مناسب، آموزش و آگاهی‌بخشی، استفاده از فناوری‌های نوین و افزایش همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند به کاهش این تاثیرات منفی و حفظ منابع طبیعی و سلامت جامعه کمک کند.
در حالی که وسعت و تعداد آتش سوزی عرصه‌های جنگلی و مرتعی کشور در سال ۱۴۰۱ به نسبت سال های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ کاهش چشمگیری را تجربه کرد و به نسبت، سال آرام طبیعت ایران نام گرفت، اما سال ۱۴۰۲ آتش‌سوزی طبیعت ایران هم از دید شمار و هم از دید گستردگی با افزایش چشمگیری روبه‌رو شد و همچنان ادامه دارد!
