شرایط امروز کشور بسیار پیچیده است؛ تا جایی که آگاهان به علم اقتصاد عنوان می‌کنند مشکلات اقتصادی کنونی کشور از زمان جنگ هم دشوارتر شده است؛ زمان جنگ مشکل آب، صندوق‌های بازنشستگی، تحریم و تورم بیش از ۴۰ درصد نداشتیم. حالا در کنار این‌ها، رییس دولت چهاردهم با ناترازی‌ها در بخش‌های مختلف اقتصاد روبه‌رو است؛ به خصوص ناترازی انرژی . گزارش‌ها نشان می‌دهد که مصرف بنزین به اوج رسیده و براساس گزارش شرکت پالایش و پخش، متوسط مصرف روزانه بنزین در سال ۱۴۰۳ تا امروز به ۱۲۱ میلیون لیتر رسیده که رقم بالایی است. بنا به این گزارش، حتی تغییر ساعات اداری موجب افزایش ۱۱ درصدی بنزین در سطح تهران و افزایش ۶ درصدی بنزین در سطح کشور شده است.
پیش از این نیز نمایندگان مجلس تاکید داشتند مصرف بالای بنزین در خودروهای تولید داخل، در ردیف اول متهمان ناترازی بنزین است که باید برای رفع این مشکل اقدامی عاجل کنیم.
به باور آن‌ها، خودروهای ما در هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۲ لیتر بنزین می‌سوزانند که این میزان ۲ تا ۳ برابر بیشتر از میانگین جهانی است.
در کنار این‌ها، ابرچالش ناترازی برق، شرایط را به جایی رسانده که به گفته کارشناسان، تا ۱۰ سال آینده یک‌سوم برق مورد نیاز کشور قابل تامین نخواهد بود. در همین رابطه رضا ریاحی، نایب رییس هیات مدیره شرکت‌های تولیدکننده برق گفته است: اکنون در پیک مصرف شبکه حدود ۱۵ هزار مگاوات ناترازی برق داریم و اگر این روند به همین ترتیب پیش برود، در ۱۰ سال آینده حدود ۳۷ هزار مگاوات ناترازی تولید خواهیم داشت یعنی ۳۳ درصد از نیاز مصرف.
در کنار این‌ها بارها هشدارهایی درباره ناترازی گاز شنیده می‌شد که وضعیت ناترازی گاز اضطراری است. بنا به گفته آرش نجفی، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، ما سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون متر مکعب در ایام سرد سال ناترازی داریم و باتوجه به صنایعی که وارد خط مصرف گاز می‌شوند، برآورد می‌شود ظرف ۳ تا ۴ سال آینده به ۵۰۰ میلیون متر مکعب ناترازی برسیم.
۱۲۰ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می‌شود
در همین رابطه سعید تاجیک، رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین در رابطه با چالش‌های دولت چهاردهم در حوزه ناترازی انرژی می‌گوید: واقعیت این است که آقای پزشکیان در مناظره آخر یک جمله‌ای را عنوان کرد که من قیمت بنزین را افزایش نمی‌خواهم بدهم؛ مگر با کمک کارشناسان. در واقع حرف شفافی زده نشد راجع به این موضوع که چه‌کار می‌خواهد کند.
وی می‌افزاید: نکته این‌جاست که آنچه را که دولت چهاردهم به ارث برده، اگر نخواهد اصلاح کند، باز هم میراث به دولت بعدی می‌دهد. آنچه که وجود دارد، مشکل یارانه ۱۲۰ میلیارد دلاری است که ما داریم روی انرژی می‌دهیم.
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران تصریح می‌کند: سالانه این یارانه پرداخت می‌شود؛ بدون این‌که توزیع عادلانه‌ای هم داشته باشد. یعنی کسی که بهره‌مند است و حتی ۴ خودرو هم دارد، بنزین بیشتری مصرف می‌کند؛ تا آن کسی که اساسا در روستا زندگی می‌کند و خودرو ندارد.
تاجیک ادامه می‌دهد: به هر شکل دولت پزشکیان با این شرایط روبه‌رو شده است، زیرا از سال ۱۳۹۸ قیمت بنزین اصلاح نشده و ما ارزان‌ترین بنزین جهان را داریم.
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران متذکر می‌شود: در حوزه مصرف هم به نوعی مدیریت مصرف درستی هم شکل نگرفته، یعنی سبد خودروهای ما هنوز به سمت خودروهای کم‌مصرف تغییر نکرده است. در واقع نسبت به زمان اصلاح قیمت بنزین، سبد محصولات تولید ما تغییری نکرده است.
تاجیک یادآور می‌شود: از آن طرف، در رابطه خروج خودروهای فرسوده هم اتفاقی نیفتاده است، بنابراین عملا با یک معادله چندوجهی دولت آقای پزشکیان روبه‌رو است که اگر بخواهد این معادله را حل کند، باید جسارت داشته باشد و همچنین توزیع یارانه‌ها عادلانه شود.
وی عنوان می‌کند: ۱۲۰ میلیارد دلار یارانه‌ای که روی سوخت و انرژی پرداخت می‌شود، برای کل ملت ایران است. ما کلا ۲۷ میلیون خودرو در کشور داریم که بعضی از خانواده‌ها چند خودرو دارند و بعضی از خانواده‌ها هم خودرو ندارند که این نشان می‌دهد در حوزه انرژی نیاز به اصلاح وجود دارد.
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران یادآور می‌شود: ما باید موضع شفاف آقای پزشکیان را در حوزه انرژی و حل ناترازی‌های انرژی بدانیم.
قطعی برق حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به صنعت کشور آسیب می‌زند
تاجیک در ادامه با اشاره به ناترازی‌ها در حوزه برق و گاز نیز می‌گوید: ما در حال حاضر در اوج مصرف برق قرار داریم و از طرف دیگر نیز با کمبود گاز روبه‌رو می‌شویم.
وی می‌افزاید: برآورد ما این است که قطعی برق حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به صنعت کشور آسیب می‌زند و این هم باز از آن مسایلی است که دولت باید راه‌حلی برای آن در نظر گیرد.
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران عنوان می‌کند: البته نمی‌شود از دولت توقع داشت که ظرفیت تولید را بالا ببرد. ما در حوزه اصلاح الگوی مصرف هم خیلی تغییری نمی‌بینیم و فرآیند آن دنبال نمی‌شود؛ یعنی استانداردهای مربوط به انرژی خیلی جدی دنبال نمی‌شود.
تاجیک تصریح می‌کند: اخیرا یکی از مواردی که در رابطه با بورس انرژی دنبال می‌کنند، گواهی‌های کاهش مصرف است که آن‌جا مبادله شود. این می‌تواند در کاهش مصرف تاثیرگذار باشد.
وی با بیان این‌که ما دو ماه در سال پیک مصرف برق را داریم و برای این دو ماه باید چاره‌ای بیاندیشیم، متذکر می‌شود: نمی‌شود برویم یک ظرفیت فرض کنید ۲ برابری را برای تولید ایجاد کنیم و بعد در مقاطعی که پیک مصرف نیست، این عملا از کارایی خارج می‌شود.
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران تاکید می‌کند: ما باید روی اصلاح الگوی مصرف کار کنیم؛ علاوه بر این‌که ظرفیت‌های تولید انرژی پاک را هم افزایش دهیم، نه تولید حرارتی و گازی و مبتنی بر پایه گاز.
تاجیک یادآور می‌شود: در حال حاضر سبد تولید انرژی کشور، به خصوص برق، ۱.۲ درصد انرژی تجدیدپذیر است. در حالی که سبد انرژی‌های تجدیدپذیر تقویت شود. این در برنامه توسعه هم در دیده شده بود، ولی روی آن کار نشد.
وی تاکید می‌کند: ما هر چقدر روی سوخت‌های فسیلی برای تولید برق سرمایه‌گذاری کنیم، در زمستان دچار مشکل گاز هستیم و خود آن دچار ناترازی است.
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان می‌کند: بر این اساس، عملا با حمایت از تجدیدپذیرها و آزادسازی قیمت، این بخش از تولید برق را توسعه دهیم.
مریم فکری
