«تابناک با تو» – آیا می‌دانستید موز‌هایی که امروزه می‌خورید، همان نوعی نیستند که چند نسل پیش مردم مصرف می‌کردند؟ موزی که ممکن است امروز برای صبحانه خورده باشید، از نوع کَوندیش (Cavendish) است، در حالی که موز‌هایی که تا دهه ۱۹۵۰ در فروشگاه‌ها موجود بودند، از نوعی به نام گروس میشل (Gros Michel) بودند که توسط بیماری پژمردگی فوزاریوم یا FWB از بین رفت.
پژمردگی فوزاریوم که گروس میشل را نابود کرد، توسط یک پاتوژن قارچی به نام فوزاریوم اُکسپوروم (Fusarium oxysporum) نژاد ۱ ایجاد شد. این عفونت قارچی، سیستم آوند‌های گیاه را اشغال می‌کند و مانع از انتقال آب و مواد معدنی می‌شود که در نهایت منجر به مرگ گیاه می‌گردد.
برای جایگزینی گروس میشل، زیست‌شناسان گیاهی، نوع مقاوم به فوزاریوم به نام کَوندیش را توسعه دادند. با این حال، در چند دهه اخیر، نوع جدیدی از همان قارچ به نام نژاد ۴ گرمسیری یا TR۴ باعث بروز دوباره بیماری پژمردگی فوزاریوم شده و تهدیدی جدی برای تولید جهانی موز به شمار می‌رود.
سازوکار مقاومت قارچ فوزاریوم در برابر درمان‌ها
پژوهشگران مدت‌هاست که به مطالعه چگونگی مقاومت فوزاریوم اُکسپوروم در برابر درمان‌ها و قابلیت آلوده کردن انواع مختلف گیاهان پرداخته‌اند. این قارچ می‌تواند باعث بیماری‌های پژمردگی و پوسیدگی ریشه در بیش از ۱۲۰ گونه گیاهی شود و برخی از نژاد‌های آن حتی می‌توانند انسان‌ها را نیز آلوده کنند.
در سال ۲۰۱۰، محققان دریافتند که ژنوم فوزاریوم اُکسپوروم به دو بخش تقسیم می‌شود: یک ژنوم هسته‌ای که در تمامی نژاد‌ها مشترک است و عملکرد‌های اساسی را کدگذاری می‌کند، و یک ژنوم جانبی که از نژادی به نژاد دیگر متفاوت است و وظایف ویژه‌ای مانند توانایی آلوده کردن یک میزبان گیاهی خاص را کدگذاری می‌کند.
تحقیقات اخیر نشان داده که نژاد TR۴ که موز‌های کَوندیش را نابود می‌کند، منشاء تکاملی متفاوتی دارد و توالی‌های ژنوم جانبی آن با نژادی که موز‌های گروس میشل را نابود کرد، متفاوت است.
افزایش تنوع موز برای مقابله با بیماری‌ها
یکی از علل اصلی بروز مجدد این عفونت قارچی، سلطه یک نوع موز کلون شده بر صنعت جهانی موز است. افزایش تنوع در گونه‌های موز می‌تواند کشاورزی را پایدارتر کرده و فشار بیماری را بر یک محصول واحد کاهش دهد. کشاورزان و پژوهشگران می‌توانند با شناسایی یا توسعه انواع موز مقاوم به TR۴، کنترل بهتری بر بیماری پژمردگی فوزاریوم داشته باشند.
این یافته‌ها نشان می‌دهند که طراحی اسکراب‌کننده‌های مؤثر برای نیتریک اکسید، می‌تواند فشار سمی این گاز را کاهش داده و از موز‌های کَوندیش محافظت کند. شما به عنوان مصرف‌کننده می‌توانید با امتحان کردن سایر انواع موز و خرید محصولات محلی، به حفظ تنوع گیاهی و حمایت از کشاورزان محلی کمک کنید.
همکاری میان دانشمندان، کشاورزان، صنعت و مصرف‌کنندگان می‌تواند به جلوگیری از کمبود موز و سایر محصولات کشاورزی در آینده کمک کند.
منبع: یک پزشک
