مدرسه سپهسالار که توسط میرزا حسن‌خان سپهسالار، صدراعظم ناصرالدین‌شاه، در تهران بنا شد، اولین مدرسه‌ای بود که برای پذیرش دانش‌آموز در رشته‌های مختلف آزمون ورودی برگزار کرد و دیگر مدارس نیز از این کار برای پذیرش دانش‌آموزان با انگیزه و با استعداد الگو گرفتند.
مدرسه سپهسالار یکی از مدارس تهران بود که سهم بسزایی در نظام آموزشی و تربیت چند نسل از دانش‌آموزان تهرانی داشت. این مدرسه توسط میرزا حسن‌خان سپهسالار، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار، در سال ۱۲۵۸ آغاز شد اما قبل از اتمام مراحل کار، میرزا حسن‌خان سپهسالار در سال ۱۲۶۰ درگذشت. پس از درگذشت او، باقی‌مانده کار بنا را برادرش یحیی‌خان مشیرالدوله ادامه داد و پس از فوت یحیی‌خان نیز بخشی از ناتمامی‌ها و تزئینات به‌تدریج توسط نائب‌التولیه‌های وقت انجام شد.
«اردشیر آل‌عوض» پژوهشگر فرهنگ عامه، در باره شرط متفاوت این مدرسه برای پذیرش دانش‌آموز در دوران قاجار می‌گوید: «یکی از چهره‌هایی که برای ایجاد تحول در نظام آموزشی بسیار تلاش کرد، مرحوم میرزا حسین‌خان سپهسالار بود. او مدرسه سپهسالار را برای تحصیل دانش‌آموزان تهرانی راه‌اندازی کرد. ابتدا در این مدرسه هم علوم جدید و هم علوم قدیمه تدریس می‌شد اما به تدریج با توسعه دانشگاه‌ها دروسی که در این مدرسه به دانش‌آموزان تدریس می‌کردند نیز بر اساس نظام جدید آموزشی تغییر کرد. به عبارت دیگر، این مدرسه سپهسالار بود که با برگزاری آزمون ورودی، قدم اول را برای ایجاد نظم و نظام منسجم‌تر در نظام آموزشی برداشت.»
آل‌عوض ادامه می‌دهد: «بنابراین برای نخستین بار در نظام آموزشی کشور بود که یک مدرسه برای تحصیل دانش‌آموزان در یک رشته خاص از آنها آزمون ورودی می‌گرفت و این شرط به تدریج به مدارس دیگر هم سرایت کرد. با همین روش، بسیاری از چهره‌های برجسته فرهنگی و علمی کشور مانند جلال همایی، مرحوم فروزانفر و… وارد این مدرسه و از آن فارغ‌التحصیل شدند.»
همشهری آنلاین
