زیرنویس _ گروه جامعه؛ پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری برای دولت چهاردهم، اعضای کابینه دولت اعم از معاونان و وزرا نیز در حال انتخاب هستند. در این میان برخی از افراد به عنوان گزینه‌هایی برای وزارت میراث فرهنگی مطرح هستند، از ضرغامی وزیر فعلی گرفته تا افرادی که سال‌ها از این حوزه دور بوده‌اند و هر بار که بحث انتخاب وزیر به میان می‌آید؛ نام آنها دوباره بر سر زبان انداخته می‌شود. البته بعضی از افراد هم هستند که برای مطرح شدن نام شان در میان وزرا، ستادهایی تشکیل می‌دهند و افرادی را برای این کار فعال می‌کنند تا شاید سنگ شان در تاریکی به هدف بخورد.
اما سالهای گذشته در هر دوره‌ای که بحث انتخاب وزیر در میان بوده، این پیشنهادات توسط گروه‌ها و افراد مختلف داده شده ولی در نهایت دست‌های پشت پرده‌ای بوده‌اند که وزیر را انتخاب کرده‌اند و اهمیتی به خواسته‌های فعالان این بخش نداده‌اند. کمااینکه در زمان انتخاب وزیر میراث در دولت سیزدهم ضرغامی جزو لیست‌های پیشنهادی فعالان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری نبود و انتخاب او غافلگیرانه شد.
حالا با این وجود کارگروههایی برای انتخاب وزیر پیشنهادی تشکیل شده است و اعضای آن هم از کارشناسان درجه چندم معاونت گردشگری هستند تا افرادی که نام شان در میان فهرست احتمالی وزیر پیشنهادی است.
اسامی اعضای کار گروه وزارت میراث فرهنگی و گردشگری عبارتند از بهمن نامور مطلق، حسن طالبیان، مهدی حجت، علی دارابی، مرتضی رحمانی موحد، امین عارف نیا، سیدمحمد بهشتی، مسعود سلطانی فر، حسین مرعشی، سعید اوحدی، محمدحسین ایمانی خوشخو، ولی تیموری، حسین بختیاری، علیرضا تابش، سمیع الله حسینی مکارم، سیدمحسن میر، زهرا عابدینی، لیلا اژدری، دلاور بزرگ نیا، مصیب امیری و حسین الله بداشتی.
قرار است این افراد براساس مصادیق ارائه‌شده، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری را به رییس‌جمهور معرفی کند. ولی اعضای همین کارگروه هم مورد نقد قرار گرفته‌اند ضمن اینکه در این کارگروه چهره‌ای فعال در حوزه باستان شناسی و مرمت آثار وجود ندارد. ضمن اینکه برخی از این افراد در کارگروه تعیین وزیر فرهنگ و اسلامی نیز عضو هستند.
با این حال غلام‌حیدر ابراهیم‌بای رئیس کمیته گردشگری ستاد مرکزی انتخاباتی رئیس‌جمهور منتخب ایران شرایط انتخاب وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی را اعلام و اظهار کرد: وزیر میراث فرهنگی باید فردی متخصص و دارای تحلیل در سه حوزه وظیفه‌ای این وزارتخانه باشد. چرا که تخصص، قدرت تحلیل و توانمندی حل مشکل، شاخص انتخاب وزیر میراث فرهنگی است.
اولویت‌های وزیر پیشنهادی در حوزه گردشگری
قبل از ارائه این پیشنهادات، وزیر گردشگری باید بتواند ارتباطات گسترده‌ای در دولت داشته باشد تا برای این حوزه امکانات، تسهیلات و بودجه بگیرد و به اصطلاح حرف او در دولت برش داشته باشد تا بتواند مشکلاتی که در صنعت گردشگری وجود دارد و می‌بایست چندین وزارت خانه با هم آن را حل کنند را مدیریت کرده و از سویی دولت را مجاب به عملگرایی در حوزه جایگزینی گردشگری به جای نفت کند.
اولویت اول
با این حال در حوزه گردشگری پیشنهاداتی برای وزیر منتخب وزارت مطرح است از جمله اینکه گردشگری برای همه اقشار مردم در دسترس باشد و این موضوع تنها به یک شعار تبلیغاتی منجر نشود. چرا که توسعه گردشگری جزو سیاست‌های کلان کشور مطرح است. همچنین زمانی که گردشگری ارزان و همه گیر باشد، به دنبال آن رونق اقتصادی به واسطه توزیع ثروت در جریان خواهد بود. درحالی که اکنون گرانی سفر و ملزومات آن موجب شده تا سفر را از سبد خانوار دور بماند.
اولویت دوم
مدتی پیش اعلام شد که شرایط سفر به ایران برای مردم ۲۸ کشور بدون گرفتن ویزا فراهم شد این اقدامی خوشایند در جهت ارتباط با همسایگان است اما پیگیری آن، این اقدام را به ثمر می‌رساند. چرا که تنها لغو ویزا کارآمد نیست و باید بتوان ایران را به آنها معرفی کرد و زمینه‌ها را برای جذب گردشگران این ۲۸ کشور فراهم آورد.
اهمیت دادن به جذب گردشگر از کشورهای همسایه یکی از مهمترین پیشنهادات برای جذب گردشگر خارجی است در این راستا فراهم کردن تسهیلات برای سفر و معرفی ایران فرهنگی به آنها در ایجاد حس همبستگی و تشویق سفر آنها کارآمد خواهد بود.
در حال حاضر خیلی از گردشگران با وجود لغو ویزای یک یا دو طرفه باز هم به ایران نمی آیند. جدا از شناخت آنها نسبت به ایران، نبود زیرساختهای اولیه مانند پروازهای مستقیم هم به این موضوع دامن زده است تا آنها را از سفر منصرف کند. وجود پرواز مستقیم باعث صرفه جویی در هزینه و زمان خواهد شد. اما در حال حاضر بسیاری از این پروازها لغو شده است و تنها ایران با برخی از کشورها دارای خط مستقیم هوایی است. این موضوع نیز می‌بایست در دستور کار وزیری باشد که ارتباط خوبی با بدنه دولت و دستگاه‌های مربوطه دارد.
اولویت سوم
در این زمینه حضور سرمایه گذاران در حوزه حمل و نقل هوایی حتی زمینی و سرمایه گذاران مراکز اقامتی بین المللی در ایران بسیار مثمرثمر است بنابراین می‌بایست به حوزه سرمایه گذاران خارجی نیز اهمیت داده و کم کردن مشکلات آنها را در این زمینه در دستور کار قرار داد. چرا که اکنون برخی از سرمایه گذاران خارجی با وجود اتفاقاتی که ایران در چند سال گذشته پشت سر گذاشت یا از سرمایه گذاری منصرف شده‌اند و یا رغبتی برای این موضوع ندارند کما اینکه برخی از آنها نیز نسبت به انتقال سرمایه گذاری خود در ایران اقدام کرده‌اند. نمونه آن هم هتل‌های بین المللی است که اگرچه با سهام خارجی آغاز به ساخت کردند اما در پایان به انتهای مطلوب نرسید.
اولویت چهارم
عدم شناخت مردم کشورهای دیگر حتی همسایگان از ظرفیت‌های ایران هنوز وجود دارد و این موضوع موجب شده تا هر خبری که از ایران به خارج از کشور منعکس می‌شود، آنها را از سفر به ایران برحذر دارد بنابراین معرفی ایران و ظرفیت‌ها به خصوص امن بودن آن در رسانه‌های خارج از کشور بسیار اهمیت دارد و در این زمینه می‌بایست وزارت متبوع برنامه جدی در این حوزه داشته باشد اقدامی که در دوره معاونت گردشگری فعلی به آن پرداخته نشد و تنها چند رودشو در زمینه معرفی آژانس‌های گردشگری به یکدیگر برگزار شد.
حضور فعال و اثر گذار در نمایشگاه‌های خارجی در این زمینه بسیار می‌تواند مثمرثمر باشد. در این زمینه هم دولت و هم بخش خصوصی می‌بایست پای کار باشند و هر دو این اقدام را به دوش دیگری نیندازند.
اولویت پنجم
هنوز خیلی از کسب و کارهای جدید صنعت گردشگری که اکنون در حوزه بین المللی رواج دارد، در ایران شکل نگرفته است پرداختن به این موضوع می‌تواند در زمره ایجاد زیرساختها برای گردشگری باشد. چرا که ایجاد کسب و کارهای جدید، تنوع در این حوزه را به دنبال دارد.
تنوع بخشی به صنعت گردشگری یکی از اولویت‌های وزیر پیشنهادی باید باشد چرا که ایران دارای ظرفیت‌های عظیمی است که بسیاری از کشورها فاقد آن هستند ولی هنوز نتوانسته در این حوزه ورود کند به عنوان مثال استفاده از گردشگری دریایی با وجود داشتن ظرفیت خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر هنوز میسر نشده است.
هنوز استفاده از ظرفیت کویر در ایران پهناور به صورتی که شایسته اکوتوریسم باشد مغفول مانده است این درحالی است که بخش عظیمی از سرزمین ایران کویری است و در حال حاضر استفاده از این امکان به برگزاری چند تور، بوم گردی و برنامه‌های موقتی در کویر محدود می‌شود. همچنین ایران در چند رشته پزشکی یکی از کشورهای مهم در میان همسایگان است و در این زمینه تنها برخی از کشورها گردشگران سلامت خود را به صورت سیستماتیک به ایران می‌فرستند درحالی که استفاده از ظرفیت گردشگری پزشکی می‌بایست به صورت نظام مند باشد و گردشگران سلامت از طرفی دفاتر مسافرتی به ایران آمده و خدمات دریافت کنند. ولی در حال حاضر بیماری که یک بار به ایران آمده باشد می‌تواند هدایتگر خود و بیماران دیگر باشد و از خدمات درمانی بیمارستانها هم بهره ببرد بدون اینکه در این راستا گردانندگان سفر، نفعی برده باشند.
شاید خیلی از افراد وقتی پیشنهادات و اولویت‌های کاری وزیر گردشگری را بررسی کنند بر این عقیده باشند که وزیر به تنهایی نمی‌تواند مشکلی از گردشگری حل کند چرا که پیش بردن خیلی از کارها نیازمند همکاری دستگاه‌های دیگر است پس باید وزیر پیشنهادی مصوبات و بخشنامه‌ها و دستورات حتی قوانینی دریافت کند که در این حوزه راهگشا باشد.
اولویت ششم
به عنوان مثال اکنون خیلی از کسب و کارهای بین المللی نیازمند انتقال وجوه مالی بین بانکی است و تا زمانی که ایران هنوز در این بخش مشکل داشته باشد نمی‌تواند خیلی از اقدامات را انجام دهد بنابراین باید بتواند با همکاری وزارتخانه‌های دیگر ولو ارتباط با کشورهای دیگر برای این مشکل نیز راه حل پیدا کند.
اولویت هفتم
از طرفی برخی از کسب و کارهای جدید در حوزه استفاده از فناوری‌های جدید و به روز است که در این زمینه، معاونت گردشگری فعلی و وزارت میراث فرهنگی فعالیت جدی تا کنون نداشته‌اند به خصوص در حوزه استفاده از هوش مصنوعی در صنعت گردشگری. این درحالی است که به سرعت دنیا در حال استفاده از روش‌های جدید برای توسعه گردشگری است. نمونه بارز آن هم عربستان است که با تغییر سیاست‌ها در حال استفاده از فناوری‌های جدید برای تحول عظیم در حوزه صنعت گردشگری خود است.
اولویت هشتم
برخی از کارشناسان از گردشگری به عنوان یک عامل مخرب یاد می‌کنند آنها معتقدند گسترش گردشگری در یک منطقه به نابودی جامعه محلی می‌انجامد چه خوب است که وزیر گردشگری به مشارکت مردم در امر گردشگری و انتقال فرهنگ در کنار حفظ اصالت‌ها اهمیت داده و برای آن برنامه داشته باشد ضمن اینکه از مردم برای حفظ محیط زیست مناطقی که در آن اکوتوریسم و طبیعتگردی جریان دارد نیز کمک گرفت تا گردشگری مخرب طبیعت و جوامع محلی نباشد و حتی بتوان گردشگری انبوه را در این مناطق مدیریت کرد.
اولویت نهم
این وزارتخانه چه در حوزه گردشگری، میراث فرهنگی یا صنایع دستی نیروهای متخصص خود را از دست داده است نگاهی به معاونت گردشگری فعلی نشان می‌دهد که یا نیروهای آن دیگر انگیزه کار کردن ندارند یا بازنشسته شده‌اند و یا افراد غیر متخصص جای متخصصان و کارشناسان را گرفته‌اند و آنها که شایستگی داشته‌اند هنوز در حد کارشناس باقی مانده و افراد دیگر با روابطی که داشته‌اند میز معاونت را پر کرده‌اند. بنابراین اصلاح بدنه کارشناسی و داشتن نیروهای کارآمد می‌تواند جزو اولویت‌های مهم باشد.
اولویت دهم
اصلاح قوانین حوزه گردشگری یکی از مهمترین موضوعات است. هر چند که معاون گردشگری فعلی که در مرکز پژوهش‌های مجلس فعالیت می‌کرد، ادعا داشت در این حوزه اتفاقات مثبتی را رقم زده است و در این زمینه چند اقدام انجام داده بود اما در زمان معاونتش توجه شایسته ای آنچنان که قبلاً وجود داشت به این حوزه نکرد. بنابراین می‌بایست در جریان کار، مشکلات گردشگری که با قانون و تبصره قابل حل هستند، مورد توجه قرار گیرند.
پیشنهادات کاری به وزیر جدید گردشگری بسیار زیاد است و اولویت‌ها از منظر هر کسی یک فهرستی دارد ولی انچه مهم است اینکه باید این اقدامات بتواند به توسعه گردشگری کمک کند تا شعارهایی که در این زمینه طی سالهای اخیر داده شده عملی شود وگرنه گردشگری و پرداختن به مسائل آن جزو مباحثی است که خیلی از افراد از آن برای زیباتر شدن سخنرانی هایشان استفاده می‌کنند.
