معرفی کارکرد‌های جذاب، اما مغفول‌مانده مذهب در «حسینیه معلی»

محسن محمدی، روزنامه‌نگار درباره فصل جدید «حسینیه معلی» که اخیرا روی آنتن رفت، در یادداشتی اختصاصی نوشت: فصل جدید «حسینیه معلی» ویژه اعیاد شعبانیه که با حضور محمدرضا طاهری، حجت‌الاسلام شهاب مرادی، مهدی سلحشور، حسین سیب‌سرخی، سیدرضا نریمانی و اجرای نجم‌الدین شریعتی، از پنجشنبه ۱۱ بهمن روی آنتن شبکه سه سیما رفت، کارکردی جدید، متفاوت و جذاب را از یک برنامه مذهبی_ معرفتی به نمایش می‌گذارد که همانا ایجاد شعف و شور اجتماعی در جامعه ازطریق مقوله دین و با ابزار مداحی است. عموماً تا اسم مداحی به میان می‌آید، واژه مرثیه‌سرایی نیز به ذهن متبادر می‌شود و شاید باور عامه بر این باشد که در پس اجرای هر مداحی، باید گریه‌ای باشد و سوزوگدازی، اما فصل جدید برنامه «حسینیه معلی» به وجه و کارکرد مهم دیگری از مذهب و هنر مداحی می‌پردازد که شاید کم‌تر به آن توجه شده و به‌نوعی مغفول مانده است؛ یعنی سرورآفرینی همگانی و ایجاد نشاط اجتماعی. معرفی و پرداخت به این کارکرد مذهب از منظر آشنایی نوجوانان و جوانان با آن، اهمیتی دوچندان و ویژه پیدا می‌کند. قرار نیست هر برنامه مذهبی و هر مداحی و ذکر خیری، دل مخاطب را بلرزاند و اشکش را دربیاورد که اتفاقاً برعکس، می‌تواند سبب‌ساز حس خوب و شعف نیز باشد.

سازندگان برنامه «حسینیه معلی» در ایام شعبانیه و هم‌زمان با ولادت فرخنده امامان (ع) و مبعث حضرت رسول (ص) درست بر روی این کارکرد تمرکز کرده‌اند و استقبال مخاطبان نشان می‌دهد که در مسیر تحقق چنین هدف والایی موفق بوده‌اند. رویکرد سازندگان «حسینیه معلی» در فصل جدید این برنامه باعث احیای آیین‌ها و مناسک مذهبی شده است که در اقصی‌نقاط ایران و در طی سال‌ها و قرن‌ها اجرا و برگزار شده‌اند و برخلاف آنچه از مراسم مذهبی در اذهان بیشتر مردم است، مختصاتی شاد و مسرور دارند. بسیاری از این آیین‌ها یا به دست فراموشی سپرده شده‌اند یا مهجور مانده و نیمه‌نفسی می‌کشند.

دعوت دست‌اندرکاران «حسینیه معلی» از گروه‌های مختلف برای حضور در برنامه و اجرای مراسم متنوع و چاوشی‌خوانی‌هایی که به‌مناسبت اعیاد مذهبی در شهر‌ها و مناطق سکونت خود اجرا می‌کنند، دقیقاً با هدف معرفی و احیای این آیین‌های ارزشمند صورت می‌گیرد. با چنین رویکردی، علاوه‌بر فراهم آمدن بستر احیای آیین‌های مذهبی و قدردانی از گروه‌های فعال در این عرصه، مخاطبان برنامه نیز با فرهنگ غنی ایرانی _ اسلامی مردمان سراسر کشور آشنا می‌شوند. اصولاً یکی از رسالت‌ها و وظایف برنامه‌های صداوسیما آشنایی مخاطبان با سنت‌ها، آیین‌ها و فرهنگ مذهبی غنی برقرار در گوشه و کنار ایران است. سنت‌ها و آیین‌هایی که علاوه‌بر مذهب، ریشه در فرهنگ و مناسبات اجتماعی آن منطقه دارند.

از سوی دیگر، «حسینیه معلی» چه در فصول قبلی و چه در فصل جدید، فرصت و زمینه‌ای را در اختیار مداحان کودک، نوجوان و جوان قرار داده است تا بخشی از توانایی‌ها، استعداد‌ها و قابلیت‌های خود را در جلو دیدگان تماشاگران حاضر در استودیو و بینندگان میلیونی برنامه عرضه کنند و به نوعی اعتمادبه‌نفس مثبت و خودباوری سازنده برسند. طبیعی است که گروه‌ها یا مداحانی که فرصت حضور و اجرا در یک شبکه سراسری و پرمخاطب مانند شبکه سه را پیدا کرده‌اند، بستر و فضای حضورشان در شبکه استانی مرتبط با محل زندگی و سکونتشان نیز فراهم خواهد شد و می‌توانند به‌شکل مستمر و هدفمند به اجرای هنر و عرضه تخصص خود بپردازند.

برنامه «حسینیه معلی» درواقع حسینیه‌ای است به وسعت ایران؛ حسینیه‌ای که مداحان و مستمعانش از جنس مردم ایران هستند و از نزدیک‌ترین و دورترین نقاط کشور به پایتخت آمده‌اند و دور هم جمع شده‌اند تا با صداقت، اخلاق، یکرنگی و صمیمیت، نوعی همبستگی اجتماعی و وفاق ملی و مذهبی را در سراسر کشور رقم بزنند.