استومی چیست؟

به گزارش زیرنویس، استومی یک عمل جراحی است که به دلیل مشکلات پزشکی و عدم امکان استفاده از مسیر طبیعی دفع (روده، مثانه یا سیستم ادراری) انجام می‌شود. این عمل به ایجاد یک دهانه مصنوعی در دیواره شکم اشاره دارد که به آن “استوما” گفته می‌شود. این دهانه برای هدایت مواد دفعی بدن از طریق سیستم گوارشی یا ادراری به بیرون از بدن استفاده می‌شود. استومی می‌تواند دائمی یا موقت باشد، بسته به شرایط و نیاز بیمار.

انواع استومی

انواع استومی بر اساس محل جراحی و نوع موادی که از بدن دفع می‌شود، به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:

نوع استومی	محل جراحی	مواد دفعی	دلایل شایع
کولوستومی	روده بزرگ	نیمه‌جامد یا جامد	سرطان، انسداد، عفونت
ایلئوستومی	روده کوچک	مایع یا نیمه‌مایع	بیماری‌های التهابی، سرطان
یورستومی	سیستم ادراری	ادرار	سرطان مثانه، آسیب

۱٫ کولوستومی (Colostomy)

کولوستومی دهانه‌ای است که در روده بزرگ (کولون) ایجاد می‌شود. مواد دفعی از این نوع استومی معمولاً به شکل نیمه‌جامد یا جامد هستند، زیرا در روده بزرگ آب آن‌ها جذب شده است.

دلایل انجام کولوستومی:

سرطان روده بزرگ

انسداد یا پارگی روده بزرگ

عفونت‌های شدید مانند دیورتیکولیت

جراحات یا آسیب‌های فیزیکی به روده بزرگ

نوع‌های کولوستومی:

کولوستومی موقت: برای استراحت دادن به روده و بازگشت به عملکرد طبیعی.

کولوستومی دائمی: در مواردی که بخش بزرگی از روده بزرگ برداشته شده باشد.

۲٫ ایلئوستومی (Ileostomy)

ایلئوستومی دهانه‌ای است که در روده کوچک (ایلئوم) ایجاد می‌شود. مواد دفعی در این نوع استومی معمولاً مایع یا نیمه‌مایع هستند، زیرا روده بزرگ که وظیفه جذب آب را دارد، دور زده شده است.

دلایل انجام ایلئوستومی:

بیماری‌های التهابی روده (مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو)

سرطان روده کوچک

برداشتن کامل روده بزرگ

انسداد روده

نکات مهم:

مواد دفعی این نوع استومی اسیدی‌تر هستند و ممکن است پوست اطراف استوما را تحریک کنند.

بیمار نیاز به مصرف مایعات بیشتر برای جلوگیری از کم‌آبی دارد.

۳٫ یورستومی (Urostomy)

یورستومی دهانه‌ای است که برای هدایت ادرار به خارج از بدن ایجاد می‌شود. این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که مثانه برداشته شده یا دیگر نمی‌تواند به‌درستی کار کند.

دلایل انجام یورستومی:

سرطان مثانه

مشکلات مادرزادی سیستم ادراری

آسیب‌های شدید به مثانه

بیماری‌هایی که عملکرد مثانه را مختل می‌کنند

نحوه انجام:

در یورستومی معمولاً بخشی از روده به مثانه متصل می‌شود تا ادرار را از کلیه‌ها به استوما هدایت کند.

۴٫ سایر انواع کمتر رایج:

ججوستومی (Jejunostomy):

دهانه‌ای است که در روده باریک (ژژونوم) ایجاد می‌شود. این نوع استومی نادر است و معمولاً برای بیماران با مشکلات پیچیده گوارشی انجام می‌شود.

سکستومی (Cecostomy):

دهانه‌ای که در سکوم (بخش اولیه روده بزرگ) ایجاد می‌شود، معمولاً برای کودکان با انسداد روده استفاده می‌شود.

مراحل انجام استومی

مراحل انجام استومی شامل آماده‌سازی بیمار، جراحی، و مراقبت‌های بعد از عمل است. این مراحل به صورت زیر انجام می‌شوند:

مرحله	جزئیات
آماده‌سازی بیمار	– بررسی‌های پزشکی (آزمایش خون، سی‌تی‌اسکن، کولونوسکوپی)
	– تعیین محل استوما (مشاوره با بیمار برای انتخاب بهترین محل)
	– مشاوره روانی و آموزش نحوه مراقبت از استوما به بیمار و خانواده
	– رژیم غذایی خاص (رژیم مایعات یا مصرف ملین‌ها برای تخلیه روده‌ها)
انجام جراحی	– بیهوشی عمومی
	– ایجاد برش در شکم
	– هدایت روده یا مجرای ادراری به دهانه برش
	– ایجاد دهانه (استوما) و اتصال آن به پوست
	– بستن برش‌های اضافی و نصب کیسه استومی برای جمع‌آوری مواد دفعی
مراقبت‌های بعد از جراحی	– کنترل درد (داروهای مسکن)
	– آموزش مراقبت از استوما و نحوه تخلیه و تعویض کیسه استومی
	– شروع رژیم غذایی از مایعات به تدریج به غذاهای جامد
	– ارزیابی عملکرد استوما توسط پزشک
مراقبت‌های خانگی	– شستشوی روزانه استوما با آب و صابون ملایم
	– تعویض مرتب کیسه استومی
	– پیشگیری از عوارض مانند عفونت و تحریک پوستی
پیگیری‌های پزشکی	– مراجعات منظم به پزشک برای بررسی وضعیت استوما
	– در صورت نیاز به جراحی دوم برای بستن استومی در موارد استومی موقت

۱٫ آماده‌سازی بیمار

این مرحله قبل از جراحی انجام می‌شود و شامل موارد زیر است:

بررسی‌های پزشکی: پزشک آزمایش‌ها و معاینات لازم (مانند آزمایش خون، سی‌تی‌اسکن، یا کولونوسکوپی) را انجام می‌دهد.

تعیین محل استوما: جراح با در نظر گرفتن وضعیت بدن، سبک زندگی، و راحتی بیمار، محل مناسب روی شکم را برای ایجاد استوما انتخاب می‌کند.

مشاوره روانی و آموزش: بیمار و خانواده‌اش با متخصص استومی یا پرستار آموزش‌دیده مشاوره می‌کنند تا با فرآیند عمل و نحوه مراقبت از استوما آشنا شوند.

رژیم غذایی: ممکن است بیمار نیاز داشته باشد که قبل از جراحی رژیم غذایی خاصی (مانند رژیم مایعات) را رعایت کند.

تخلیه روده: در برخی موارد، لازم است روده‌ها قبل از عمل با مصرف ملین‌ها یا تنقیه تخلیه شوند.

۲٫ انجام جراحی استومی

این مرحله شامل خود عمل جراحی است که ممکن است تحت بیهوشی عمومی انجام شود.

مراحل جراحی:

ایجاد برش در شکم: جراح یک برش کوچک روی دیواره شکم ایجاد می‌کند.

انتخاب و هدایت روده یا مجرای ادراری: بخشی از روده کوچک، روده بزرگ، یا مجرای ادراری به دهانه برش داده شده هدایت می‌شود.

ایجاد دهانه (استوما): بخشی از روده یا مجرای ادراری به بیرون از شکم آورده و به پوست متصل می‌شود.

بستن برش‌های اضافی: برش‌های دیگر شکم بخیه زده یا بسته می‌شوند.

نصب کیسه استومی: در پایان عمل، کیسه استومی روی استوما نصب می‌شود تا مواد دفعی را جمع‌آوری کند.

نوع جراحی:

باز (Open Surgery): برش بزرگتری روی شکم ایجاد می‌شود. این روش معمولاً برای موارد پیچیده‌تر انجام می‌شود.

لاپاروسکوپی: این روش با برش‌های کوچک‌تر و ابزار مخصوص انجام می‌شود و بهبودی سریع‌تری دارد.

۳٫ مراقبت‌های بعد از جراحی

پس از عمل، بیمار تحت مراقبت دقیق قرار می‌گیرد تا از بهبود استوما و جلوگیری از عوارض اطمینان حاصل شود.

مراقبت‌های بیمارستانی:

کنترل درد: بیمار داروهای مسکن دریافت می‌کند.

آموزش مراقبت از استوما: پرستاران به بیمار نحوه تخلیه و تعویض کیسه استومی، تمیز کردن استوما، و پیشگیری از عفونت را آموزش می‌دهند.

رژیم غذایی: بیمار ممکن است با رژیم مایعات شروع کند و به تدریج غذاهای جامد را وارد برنامه غذایی خود کند.

ارزیابی عملکرد استوما: پزشک عملکرد صحیح استوما را بررسی می‌کند.

مراقبت‌های خانگی:

تمیز نگه داشتن استوما: شستشوی روزانه با آب و صابون ملایم و استفاده از محافظ‌های پوستی.

تعویض کیسه استومی: بسته به نوع مواد دفعی و طراحی کیسه، این کار باید به طور مرتب انجام شود.

پیشگیری از عوارض: مانند عفونت، خونریزی یا تحریک پوستی. در صورت مشاهده علائم غیرعادی باید با پزشک مشورت کرد.

۴٫ پیگیری‌های پزشکی

بیمار باید به طور منظم به پزشک مراجعه کند تا وضعیت استوما بررسی شود.

اگر استومی موقت باشد، پزشک پس از بهبود بیماری اولیه، جراحی دوم برای بستن استوما انجام می‌دهد.

نکات کلیدی:

جراحی استومی معمولاً بین ۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد.

دوره بهبودی اولیه بین ۴ تا ۶ هفته است.

بیمار باید از فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین در این مدت اجتناب کند.

نحوه عملکرد

نحوه عملکرد استومی به این صورت است که یک دهانه مصنوعی (استوما) از طریق جراحی بر روی شکم ایجاد می‌شود تا مواد دفعی از بدن خارج شوند. این دهانه به یک کیسه استومی متصل می‌شود که مواد دفعی را جمع‌آوری می‌کند. عملکرد استومی به‌طور کلی به نوع آن بستگی دارد، اما فرآیند کلی مشابه است. در اینجا نحوه عملکرد استومی توضیح داده شده است:

نوع استومی	محل استوما	مواد دفعی	نحوه عملکرد
کولوستومی	روده بزرگ (کولون)	جامد یا نیمه‌جامد	– مواد دفعی از روده بزرگ عبور کرده و وارد استوما می‌شوند.
			– مواد دفعی به کیسه استومی منتقل می‌شوند و باید به‌طور منظم تخلیه و تعویض شوند.
ایلئوستومی	روده کوچک (ایلئوم)	مایع یا نیمه‌مایع	– مواد دفعی از روده کوچک عبور کرده و وارد استوما می‌شوند.
			– مواد دفعی به کیسه استومی منتقل می‌شوند و به‌طور معمول سریع‌تر از کولواستومی تخلیه می‌شوند.
یورستومی	سیستم ادراری (مفصل روده)	ادرار	– بخشی از روده برای هدایت ادرار از کلیه‌ها به استوما استفاده می‌شود.
			– ادرار از کلیه‌ها به استوما منتقل شده و وارد کیسه استومی می‌شود که باید به‌طور مرتب تخلیه شود.

۱٫ نحوه عملکرد کولواستومی (Colostomy)

در کولوستومی، استوما از روده بزرگ (کولون) ایجاد می‌شود. مواد دفعی که از این طریق خارج می‌شوند، معمولاً جامد یا نیمه‌جامد هستند، زیرا روده بزرگ بیشتر آب را جذب کرده است.

عملکرد:

مواد دفعی ابتدا از روده بزرگ عبور کرده و وارد استوما می‌شوند.

مواد به‌طور مستقیم وارد کیسه استومی می‌شوند که به استوما متصل است.

کیسه استومی به‌طور منظم تخلیه و تعویض می‌شود.

۲٫ نحوه عملکرد ایلئوستومی (Ileostomy)

در ایلئوستومی، استوما از روده کوچک (ایلئوم) ایجاد می‌شود. در این نوع استومی، مواد دفعی معمولاً مایع یا نیمه‌مایع هستند، زیرا روده کوچک آب زیادی را جذب نمی‌کند.

عملکرد:

مواد دفعی از روده کوچک عبور کرده و به استوما منتقل می‌شوند.

مواد به‌طور مستقیم وارد کیسه استومی می‌شوند.

مواد دفعی در این نوع استومی معمولاً باید سریع‌تر تخلیه شوند، زیرا مایع هستند و ممکن است نیاز به توجه بیشتری برای جلوگیری از مشکلات پوستی داشته باشند.

۳٫ نحوه عملکرد یورستومی (Urostomy)

در یورستومی، استوما برای هدایت ادرار ایجاد می‌شود. این نوع استومی زمانی انجام می‌شود که مثانه از کار بیفتد یا برداشته شود.

عملکرد:

در این نوع استومی، بخشی از روده معمولاً به عنوان یک کانال برای هدایت ادرار از کلیه‌ها به استوما استفاده می‌شود.

ادرار از کلیه‌ها به این کانال منتقل شده و از طریق استوما به کیسه استومی که به پوست متصل است وارد می‌شود.

کیسه استومی به‌طور مرتب تخلیه می‌شود.

دلایل نیاز به استومی

دلایل نیاز به استومی معمولاً به مشکلات جدی در سیستم گوارشی یا ادراری برمی‌گردد که باعث می‌شود استفاده از مسیر طبیعی برای دفع مواد دفعی یا ادرار غیرممکن یا غیرعملی شود. در اینجا برخی از دلایل اصلی نیاز به استومی آورده شده است:

دلیل	توضیح
سرطان	سرطان‌های روده بزرگ، روده کوچک، یا مثانه که نیاز به برداشتن بخشی از اعضای گوارشی یا ادراری دارند.
بیماری‌های التهابی روده	بیماری‌هایی مانند کرون یا کولیت اولسراتیو که باعث آسیب به روده‌ها می‌شوند.
انسداد روده	انسداد مکانیکی یا چسبندگی‌ها که مانع از عبور مواد دفعی می‌شود.
آسیب‌های شدید به شکم یا روده‌ها	جراحات یا پارگی روده‌ها که به دلیل ترمیم نیاز به استومی دارند.
بیماری‌های ژنتیکی یا مادرزادی	نقص‌های مادرزادی در سیستم گوارشی یا ادراری.
بیماری‌های عصبی و عضلانی	بی‌اختیاری ادراری یا دفعی به دلیل بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون.
آسیب‌های مادرزادی یا جراحی‌های قبلی	نیاز به استومی پس از جراحی‌های بزرگ یا آسیب‌های شدید.

۱٫ سرطان

سرطان روده بزرگ: یکی از رایج‌ترین دلایل انجام کولوستومی است. در مواردی که سرطان روده بزرگ پیشرفته است، ممکن است بخشی از روده بزرگ برداشته شود و استومی برای هدایت مواد دفعی از بدن ایجاد گردد.

سرطان مثانه: در صورتی که مثانه برداشته شود یا از کار بیفتد، یورستومی برای هدایت ادرار به خارج از بدن ضروری است.

سرطان روده کوچک: در برخی موارد، برداشتن بخشی از روده کوچک به دلیل سرطان نیاز به ایلئوستومی دارد.

۲٫ بیماری‌های التهابی روده

بیماری کرون: این بیماری التهابی مزمن روده می‌تواند باعث آسیب شدید به روده‌ها شود که در برخی موارد نیاز به ایلئوستومی دارد.

کولیت اولسراتیو: بیماری التهابی دیگری است که باعث آسیب به روده بزرگ می‌شود و ممکن است نیاز به کولوستومی داشته باشد.

۳٫ انسداد روده

انسداد مکانیکی روده: گاهی اوقات انسداد در روده باعث می‌شود که مواد دفعی نتوانند از بدن عبور کنند. این وضعیت ممکن است نیاز به استومی برای جلوگیری از آسیب به روده‌ها داشته باشد.

چسبندگی‌ها یا تنگی‌ها: مشکلاتی مانند چسبندگی روده یا تنگی‌های شدید می‌توانند به جراحی استومی منجر شوند.

۴٫ آسیب‌های شدید به شکم یا روده‌ها

آسیب‌های تروما: جراحات جدی به روده‌ها یا دیگر بخش‌های شکم، به ویژه پس از تصادفات، ممکن است نیاز به استومی برای ترمیم و جلوگیری از عفونت و خونریزی داشته باشد.

پارگی روده‌ها یا مجاری ادراری: در صورت پارگی روده یا مثانه، جراحی استومی برای جلوگیری از انتشار مواد آلوده به بدن انجام می‌شود.

۵٫ بیماری‌های ژنتیکی یا مادرزادی

نقص‌های مادرزادی سیستم گوارشی یا ادراری: برخی افراد به دلیل مشکلات مادرزادی مانند “هیپوسپادیاس” (ناهنجاری در مجاری ادراری) یا مشکلات در سیستم گوارشی نیاز به استومی دارند.

۶٫ بیماری‌های عصبی و عضلانی

بی‌اختیاری ادراری یا دفعی: در برخی از افراد که به دلایل عصبی یا عضلانی مانند بیماری‌های پارکینسون یا مولتیپل اسکلروزیس، نمی‌توانند کنترل دفع ادرار یا مواد دفعی را داشته باشند، استومی برای بهبود کیفیت زندگی و جلوگیری از عوارض انجام می‌شود.

۷٫ آسیب‌های مادرزادی یا جراحی‌های قبلی

برداشتن مثانه یا روده بزرگ: در صورتی که مثانه یا روده بزرگ به‌طور کامل برداشته شود، استومی برای هدایت ادرار یا مواد دفعی به بیرون از بدن ضروری است.

جراحی‌های پیچیده: برخی از جراحی‌های قبلی می‌توانند منجر به نیاز به استومی شوند، به ویژه زمانی که به سیستم گوارشی یا ادراری آسیب وارد شده باشد.

مراقبت‌های استومی

مراقبت‌های استومی برای جلوگیری از عوارض و تضمین عملکرد صحیح استوما بسیار مهم هستند. این مراقبت‌ها شامل تمیز نگه داشتن استوما، مراقبت از پوست اطراف آن، و مدیریت کیسه استومی است. در اینجا به طور دقیق به مراقبت‌های استومی اشاره می‌کنیم:

مراقبت	توضیحات
تمیز نگه داشتن پوست	شستشوی روزانه با صابون‌های ملایم و خشک کردن پوست به دقت.
استفاده از محافظ‌های پوستی	استفاده از مواد محافظ برای جلوگیری از آسیب به پوست اطراف استوما.
تعویض کیسه استومی	تعویض کیسه استومی هر ۳ تا ۷ روز یا زمانی که کیسه پر شود.
مدیریت نشت و بو	استفاده از کیسه‌های ضدنشت و فیلترهای ضدبوی مواد دفعی.
رژیم غذایی و هیدراسیون	مصرف غذاهای متعادل و فیبردار و نوشیدن مایعات کافی برای جلوگیری از کم‌آبی.
پیشگیری از عوارض	بررسی استوما به طور منظم و مراقبت از آن برای جلوگیری از عفونت، انسداد یا تغییرات غیرعادی.
آموزش و مشاوره	آموزش نحوه مراقبت از استوما به بیمار و خانواده و مشاوره روانی برای تطابق با تغییرات جدید.

۱٫ مراقبت از پوست اطراف استوما

تمیز نگه داشتن پوست: پوست اطراف استوما باید به طور منظم و با دقت شسته و خشک شود تا از عفونت و تحریک جلوگیری شود. برای شستشو از صابون‌های ملایم و آب استفاده کنید.

استفاده از محافظ‌های پوستی: برای جلوگیری از آسیب به پوست اطراف استوما، می‌توان از پدهای محافظ یا مواد ضد تحریک پوستی استفاده کرد. این مواد از نشت مواد دفعی به پوست جلوگیری می‌کنند.

خشک نگه داشتن پوست: پس از شستشو، پوست اطراف استوما باید کاملاً خشک شود تا از تحریک و عفونت جلوگیری شود. از حوله‌های نرم و تمیز برای خشک کردن پوست استفاده کنید.

بررسی پوست: به طور روزانه پوست اطراف استوما را بررسی کنید تا هرگونه قرمزی، تورم یا تحریک را شناسایی کنید. اگر علائم غیرعادی مشاهده کردید، با پزشک یا پرستار مشورت کنید.

۲٫ مراقبت از کیسه استومی

تعویض کیسه استومی: کیسه استومی باید به طور مرتب تعویض شود. این کار معمولاً هر ۳ تا ۷ روز یا زمانی که کیسه پر شود انجام می‌شود. از کیسه‌هایی استفاده کنید که ضدبو و ضدنشت هستند.

پایین آوردن کیسه استومی: هنگامی که کیسه پر می‌شود، باید آن را به دقت تخلیه کرده و از کیسه جدید استفاده کنید. همیشه توجه کنید که کیسه استومی کاملاً به استوما متصل باشد تا از نشت جلوگیری شود.

انتخاب کیسه مناسب: بسته به نوع استومی (کولوستومی، ایلئوستومی یا یورستومی)، باید کیسه مناسب را انتخاب کنید. کیسه‌ها می‌توانند یک‌بار مصرف یا چندبار مصرف باشند.

۳٫ مدیریت نشت و بوی نامطبوع

استفاده از فیلترهای بوی ضدعفونی‌کننده: برای جلوگیری از بوی نامطبوع در کیسه استومی، می‌توان از فیلترهایی استفاده کرد که بوی مواد دفعی را کاهش دهند.

بررسی برای نشت: اگر کیسه استومی دچار نشت شود، باید فوراً آن را تعویض کرد. برای جلوگیری از نشت، کیسه‌ها را باید به طور مناسب به استوما وصل کرد و از مواد ضدنشت استفاده کرد.

توجه به نوع مواد دفعی: در ایلئوستومی و برخی موارد دیگر، مواد دفعی ممکن است مایع‌تر باشند، بنابراین نیاز به توجه ویژه‌ای برای جلوگیری از نشت دارند.

۴٫ رژیم غذایی و هیدراسیون

رژیم غذایی متعادل: بیماران استومی باید از یک رژیم غذایی متعادل و غنی از فیبر استفاده کنند تا مواد دفعی به راحتی از استوما عبور کنند. در صورت داشتن ایلئوستومی، باید مصرف فیبر را متعادل کرد تا از انسداد جلوگیری شود.

هیدراسیون کافی: بیمار باید مایعات زیادی مصرف کند تا از کم‌آبی بدن جلوگیری کند، به ویژه در ایلئوستومی که دفع مایعات بیشتر است.

اجتناب از غذاهای نفاخ: برخی غذاها مانند حبوبات، کلم، یا غذاهای چرب ممکن است باعث نفخ یا مشکل در دفع مواد دفعی شوند. بنابراین باید از این نوع غذاها پرهیز کرد.

۵٫ پیشگیری از عوارض

مراقبت از عفونت‌ها: در صورت بروز علائم عفونت مانند قرمزی، تورم یا درد در اطراف استوما، باید فوراً با پزشک مشورت کرد.

بررسی استوما: استوما باید به‌طور منظم بررسی شود تا از هرگونه تغییرات غیرعادی، مانند خونریزی یا تغییرات رنگ، جلوگیری شود. استوما باید رنگ صورتی یا قرمز سالم داشته باشد.

پیشگیری از انسداد: در ایلئوستومی، انسداد روده می‌تواند اتفاق بیفتد. بیمار باید از مصرف غذاهای سخت یا تکه‌های بزرگ اجتناب کند تا از انسداد جلوگیری شود.

۶٫ آموزش و مشاوره

آموزش بیمار و خانواده: بیماران باید از نحوه مراقبت از استوما، نحوه تعویض کیسه، و مراقبت از پوست اطراف آن آگاه شوند. مشاوره با متخصص استومی می‌تواند بسیار مفید باشد.

پشتیبانی روانی: استومی ممکن است برای بیمار و خانواده‌اش یک تجربه دشوار باشد. پشتیبانی روانی و مشاوره می‌تواند به مقابله با این تغییرات کمک کند.

چالش‌های روحی و روانی

چالش‌های روحی و روانی پس از انجام استومی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. افراد ممکن است با مشکلات مختلفی در سازگاری با استومی مواجه شوند که می‌تواند بر جنبه‌های روانی، اجتماعی و حتی جسمی آنها تأثیر بگذارد. در اینجا به برخی از چالش‌های روانی و روحی رایج پس از انجام استومی پرداخته‌ایم:

چالش روانی	توضیحات	راه‌حل‌ها
احساس شرم و خجالت	احساس ناراحتی از ظاهر کیسه استومی یا صداهای آن.	مشاوره روانی، حمایت‌های اجتماعی، گروه‌های پشتیبانی.
اضطراب و استرس	نگرانی‌های مربوط به عملکرد استوما یا احتمال نشت.	تمرینات آرامش‌بخشی، مشاوره روان‌شناسی، تکنیک‌های مدیریت استرس.
افسردگی	احساس از دست دادن هویت، کاهش اعتماد به نفس یا عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره.	درمان‌های روان‌شناختی، داروهای ضد افسردگی، مشاوره.
تغییرات در هویت جسمی	احساس ناتوانی یا کاهش جذابیت به دلیل تغییرات بدن.	مشاوره روان‌شناختی، تمرینات بدن‌سازی، حمایت اجتماعی و فیزیکی.
انزوا اجتماعی	اجتناب از فعالیت‌های اجتماعی به دلیل نگرانی از واکنش دیگران به استوما.	گروه‌های حمایتی، مشاوره، حمایت از روابط اجتماعی.
مشکلات در روابط جنسی	نگرانی‌ها و مشکلات جسمی در روابط جنسی پس از استومی.	مشاوره جنسی و روان‌شناختی، حمایت پزشکی و مشاوره برای روابط سالم.

۱٫ احساس شرم و خجالت

چالش‌ها: بسیاری از افراد پس از انجام استومی ممکن است احساس شرم کنند، به‌ویژه در مورد کیسه استومی که ممکن است به دلیل ظاهر آن یا صدای تخلیه مواد دفعی برای آنها ناخوشایند باشد.

تأثیرات: این احساسات می‌توانند باعث کاهش اعتماد به نفس، انزوای اجتماعی و حتی اضطراب و افسردگی شوند.

راه‌حل: آموزش و مشاوره روان‌شناسی می‌تواند به کاهش این احساسات کمک کند. همچنین، بیماران باید از حمایت‌های اجتماعی و گروه‌های پشتیبانی استفاده کنند.

۲٫ اضطراب و استرس

چالش‌ها: نگرانی‌های مربوط به عملکرد صحیح استوما، نحوه استفاده از کیسه، و خطر نشت ممکن است اضطراب زیادی به فرد وارد کند. همچنین، اضطراب در مورد بروز عوارض یا جراحی‌های بعدی می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

تأثیرات: این اضطراب‌ها می‌توانند به مشکلات خواب، کاهش کیفیت زندگی و حتی تشدید مشکلات جسمی منجر شوند.

راه‌حل: تمرینات آرامش‌بخشی مانند یوگا، مدیتیشن، یا مشاوره روانی می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

۳٫ افسردگی

چالش‌ها: تغییرات عمده در بدن و زندگی فرد پس از انجام استومی می‌تواند به افسردگی منجر شود. این تغییرات ممکن است احساس از دست دادن هویت، کاهش جذابیت جسمی یا ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره را ایجاد کنند.

تأثیرات: افسردگی می‌تواند تأثیر منفی بر انگیزه فرد برای مراقبت از استوما، بهبود سریع‌تر و تعاملات اجتماعی داشته باشد.

راه‌حل: درمان‌های روان‌شناختی، مشاوره و استفاده از داروهای ضد افسردگی تحت نظر پزشک می‌تواند به بهبود وضعیت روحی بیمار کمک کند.

۴٫ تغییرات در هویت جسمی

چالش‌ها: بسیاری از افراد پس از استومی با تغییراتی در بدن خود روبرو می‌شوند که ممکن است احساس کنند دیگر همان فرد سابق نیستند. این تغییرات می‌توانند شامل تغییر در شکل بدن، احساس عدم جذابیت یا کاهش توانایی‌های جسمی باشند.

تأثیرات: این تغییرات می‌توانند بر روابط شخصی و اجتماعی فرد تأثیر بگذارند و باعث کاهش اعتماد به نفس و احساس انزوا شوند.

راه‌حل: درمان‌های روان‌شناختی برای تطبیق فرد با تغییرات جسمی و حمایت از روابط اجتماعی می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. تمرینات بدن‌سازی یا مشاوره برای افزایش اعتماد به نفس نیز مفید خواهد بود.

۵٫ احساس انزوا اجتماعی

چالش‌ها: افراد ممکن است به دلیل نگرانی در مورد نحوه واکنش دیگران به استومی، از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی یا عمومی خودداری کنند. این نوع انزوا می‌تواند باعث ایجاد احساس تنهایی و دوری از دیگران شود.

تأثیرات: انزوا اجتماعی می‌تواند به تشدید افسردگی، اضطراب و کاهش تعاملات اجتماعی منجر شود.

راه‌حل: گروه‌های حمایتی و انجمن‌های آنلاین برای افرادی که استومی دارند می‌توانند فضای امن و حمایتی فراهم کنند. همچنین، مشاوره روانی می‌تواند به فرد کمک کند تا با احساسات خود بهتر کنار بیاید.

۶٫ مشکلات در روابط جنسی

چالش‌ها: بسیاری از افراد پس از انجام استومی ممکن است نگرانی‌هایی در مورد روابط جنسی و تغییرات در بدن خود داشته باشند. نگرانی در مورد نحوه برخورد شریک جنسی یا بروز مشکلات جسمی در حین فعالیت جنسی ممکن است مشکلات روانی ایجاد کند.

تأثیرات: این نگرانی‌ها می‌توانند منجر به کاهش اعتماد به نفس جنسی و مشکلات در روابط زناشویی شوند.

راه‌حل: مشاوره جنسی و روان‌شناختی می‌تواند به فرد و شریک او کمک کند تا با تغییرات به شکلی مثبت و سالم کنار بیایند. همچنین، بیماران باید از حمایت‌های پزشکی برای انجام فعالیت‌های جنسی به طور امن بهره‌مند شوند.

استومی چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان نیاز به استومی بستگی به شرایط پزشکی فرد دارد. استومی می‌تواند موقت یا دائمی باشد:

استومی موقت: در برخی از موارد پزشکی، مانند جراحی‌های اورژانسی یا درمان سرطان، استومی ممکن است به طور موقت انجام شود. پس از درمان یا بهبودی، استوما می‌تواند برداشته شود و مسیر طبیعی دفع بازیابی شود. این نوع استومی معمولاً به مدت چند ماه تا یک سال طول می‌کشد.

استومی دائمی: در صورتی که بخش وسیعی از روده، روده بزرگ، یا مثانه به دلایل مختلف پزشکی (مانند سرطان یا بیماری‌های مزمن روده‌ای) برداشته شود، استومی ممکن است به صورت دائمی انجام شود. در این موارد، استوما برای همیشه باقی می‌ماند و فرد نیاز به مراقبت‌های طولانی‌مدت دارد.

پس، مدت زمان نیاز به استومی به شرایط خاص فرد و نوع جراحی بستگی دارد و در برخی موارد ممکن است تغییر کند. برای اطلاعات دقیق‌تر، مشاوره با پزشک معالج ضروری است.

آیا انجام استومی دردناک است؟

انجام جراحی استومی خود معمولاً دردناک نیست، زیرا این عمل تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. بنابراین، در طول عمل بیمار هیچ دردی احساس نمی‌کند. بعد از جراحی، ممکن است فرد درد و ناراحتی جزئی تجربه کند، به‌ویژه در نواحی اطراف استوما که تحت جراحی قرار گرفته‌اند.

درد بعد از جراحی:

پس از جراحی، معمولاً به بیمار داروهای مسکن داده می‌شود تا درد را کنترل کند و از ناراحتی‌های ناشی از جراحی جلوگیری شود.

درد و ناراحتی در روزهای اول پس از جراحی طبیعی است، ولی به تدریج با بهبود وضعیت بیمار کاهش می‌یابد.

درد در طولانی‌مدت:

اکثر بیماران پس از بهبودی اولیه و چند هفته اول، درد چندانی احساس نمی‌کنند. استوما به طور معمول به بدن عادت می‌کند و بیمار به تدریج به زندگی روزمره خود باز می‌گردد.

برخی افراد ممکن است گاهی دردهای خفیف یا ناراحتی در ناحیه استوما یا اطراف آن داشته باشند، که معمولاً به علت فشار، تحریک پوست یا مشکلات دیگر است. این نوع درد معمولاً قابل کنترل است و پزشک می‌تواند راهکارهایی برای کاهش آن ارائه دهد.

استومی برای همه افراد مناسب است؟

استومی برای همه افراد مناسب نیست و معمولاً تنها در شرایط خاص پزشکی به عنوان یک گزینه درمانی در نظر گرفته می‌شود. تصمیم به انجام استومی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله وضعیت سلامت فرد، نوع بیماری، و اهداف درمانی. در اینجا به برخی از شرایط و عواملی که ممکن است نیاز به استومی را ایجاد کنند، اشاره می‌کنیم:

شرایطی که ممکن است نیاز به استومی ایجاد کنند:

سرطان‌ها: به ویژه در سرطان‌های روده بزرگ، روده کوچک، یا مثانه. در برخی موارد، برای درمان سرطان و جلوگیری از گسترش آن، بخش‌هایی از روده یا مثانه باید برداشته شوند و استومی به عنوان راهی برای دفع مواد زائد بدن جایگزین مسیر طبیعی می‌شود.

بیماری‌های التهابی روده (IBD): مانند بیماری کرون یا بیماری التهابی روده. در برخی از این شرایط، جراحی برای برداشتن بخش‌های آسیب‌دیده روده ضروری است و استومی برای مدیریت این وضعیت‌ها استفاده می‌شود.

انسداد روده یا مشکلات دیگر گوارشی: در صورت انسداد شدید روده یا سایر مشکلات که منجر به عدم توانایی دفع طبیعی مدفوع می‌شود، استومی ممکن است به عنوان یک راه‌حل موقت یا دائمی انجام شود.

آسیب‌های شدید به دستگاه گوارشی: مانند آسیب‌های ناشی از تصادفات که نیاز به جراحی‌های بزرگ برای ترمیم یا برداشتن قسمت‌هایی از روده دارند.

بیماری‌های نوروژنیک یا اختلالات عصبی: مانند آسیب‌های نخاعی که ممکن است به از دست دادن توانایی کنترل دفع منجر شود.

شرایطی که استومی مناسب نیست:

افرادی که قادر به مراقبت از استومی نیستند و به دلیل شرایط جسمی یا روانی نمی‌توانند از کیسه و استوما به درستی مراقبت کنند.

افرادی که وضعیت سلامتی عمومی بسیار ضعیفی دارند و انجام جراحی استومی برای آنها خطرناک باشد.

در مواردی که درمان‌های جایگزین دیگری مانند دارو یا روش‌های جراحی دیگر موثرتر و کم‌خطرتر باشند.

مشاوره با پزشک:

برای تعیین اینکه آیا استومی برای فرد مناسب است یا خیر، پزشک معالج باید پس از ارزیابی دقیق وضعیت سلامتی بیمار، تصمیم نهایی را بگیرد. این تصمیم باید شامل بررسی وضعیت جسمی، روانی و توانایی مراقبت از استومی باشد.

تاثیر استومی بر روابط جنسی

استومی می‌تواند تأثیراتی بر روابط جنسی داشته باشد، به‌ویژه در مراحل اولیه پس از جراحی. تغییرات جسمی و روانی ناشی از استومی ممکن است باعث نگرانی‌هایی در مورد جذابیت، اعتماد به نفس و عملکرد جنسی شود. با این حال، بسیاری از افراد می‌توانند به روابط جنسی خود ادامه دهند و از زندگی جنسی سالم برخوردار شوند، مشروط بر اینکه به طور صحیح از استومی مراقبت کنند و احساسات خود را مدیریت نمایند.

مورد	تأثیرات استومی	نکات مدیریت
تغییرات جسمی	تغییر در ظاهر بدن به دلیل وجود استوما و کیسه استومی می‌تواند باعث نگرانی‌هایی در مورد جذابیت و اعتماد به نفس شود.	استفاده از لباس‌های راحت و مناسب، استفاده از کیسه‌های کوچک و کم‌حجم‌تر، استفاده از محصولات بهداشتی مناسب برای کاهش ناراحتی و فشار.
اضطراب و نگرانی‌های روانی	نگرانی از نشت کیسه استومی یا بوی ناخوشایند می‌تواند اضطراب‌های جنسی ایجاد کند.	انتخاب کیسه‌های ضد نشت و ضد بو، توجه به مراقبت‌های منظم از استومی، مشاوره روان‌شناختی یا جنسی برای کاهش اضطراب.
حمایت شریک زندگی	احساس نگرانی در مورد واکنش شریک جنسی نسبت به استومی و تغییرات جسمی ممکن است اعتماد به نفس فرد را کاهش دهد.	ارتباط باز و صادقانه با شریک زندگی، حمایت عاطفی از طرف شریک، آموزش همسر در مورد استومی و مراقبت‌های مربوطه.
درک شریک جنسی	برخی از افراد ممکن است احساس کنند که جذابیت‌شان برای شریک جنسی کاهش یافته است.	ارتباط و گفتگو با شریک زندگی در مورد احساسات و نگرانی‌ها، مشارکت در تصمیم‌گیری‌های مشترک و افزایش درک متقابل.
تغییرات در عملکرد جنسی	پس از جراحی ممکن است فرد احساس کند که توانایی انجام فعالیت‌های جنسی را ندارد یا تغییراتی در نحوه انجام آن‌ها مشاهده شود.	آغاز تدریجی فعالیت‌های جنسی پس از بهبودی، مشاوره جنسی برای مدیریت تغییرات، استفاده از موقعیت‌های راحت‌تر برای فعالیت‌های جنسی.
مراقبت از استومی	مشکلات مربوط به نشت یا بوی نامطبوع کیسه می‌تواند در حین فعالیت جنسی مزاحمت ایجاد کند.	مراقبت‌های منظم از استومی، تعویض کیسه‌ها پیش از فعالیت‌های جنسی، انتخاب کیسه‌های مناسب برای جلوگیری از بوی نامطبوع و نشت.
پشتیبانی روانی	استومی می‌تواند تأثیرات روانی منفی مانند افسردگی یا اضطراب را به همراه داشته باشد که ممکن است بر روابط جنسی تأثیر بگذارد.	مشاوره روان‌شناختی یا پیوستن به گروه‌های حمایتی، تشویق به صحبت کردن در مورد احساسات و نگرانی‌ها، شرکت در گروه‌های حمایتی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات.
تأثیر بر اعتماد به نفس	استومی ممکن است بر اعتماد به نفس فرد تأثیر بگذارد، به ویژه در ابتدای فرآیند بهبودی.	تمرکز بر جنبه‌های مثبت بدن، توجه به توانمندی‌ها و بهبود کیفیت زندگی، استفاده از مشاوره برای تقویت اعتماد به نفس.

تغییرات جسمی

پس از استومی، ممکن است فرد تغییرات جسمی را تجربه کند که بر ظاهر بدن و احساس جذابیت تاثیر بگذارد. این تغییرات ممکن است شامل تغییر در شکل بدن، وجود استوما (خروجی از بدن برای دفع مواد زائد) و کیسه استومی باشد.

بسیاری از افراد ممکن است نگرانی‌هایی در مورد نحوه واکنش شریک جنسی یا احساس ناراحتی در حین فعالیت جنسی داشته باشند.

اضطراب و نگرانی‌های روانی

نگرانی از نشت کیسه استومی یا بوی ناخوشایند می‌تواند اضطراب‌های جنسی ایجاد کند.

برخی افراد ممکن است احساس کنند که دیگر همان فرد جذاب یا مطلوب سابق برای شریک جنسی خود نیستند. این احساسات ممکن است منجر به کاهش اعتماد به نفس جنسی شود.

درک و حمایت شریک زندگی

نحوه برخورد و حمایت شریک زندگی می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی جنسی داشته باشد. ارتباط باز و صادقانه درباره استومی و احساسات ناشی از آن می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها و تقویت روابط کمک کند.

همدلی و درک از طرف شریک زندگی می‌تواند به فرد کمک کند تا احساس امنیت بیشتری در روابط جنسی داشته باشد.

تغییرات در عملکرد جنسی

در برخی موارد، استومی ممکن است منجر به محدودیت‌هایی در برخی از فعالیت‌های جنسی شود. به‌ویژه در مراحل اولیه پس از جراحی، فرد ممکن است نیاز به استراحت داشته باشد و ممکن است از انجام برخی از فعالیت‌های فیزیکی خودداری کند.

با این حال، پس از بهبودی، اکثر افراد می‌توانند به روابط جنسی خود ادامه دهند و از فعالیت‌های جنسی لذت ببرند.

چگونه می‌توان به روابط جنسی سالم ادامه داد؟

مشاوره جنسی و روان‌شناختی

بسیاری از افراد پس از استومی ممکن است نیاز به مشاوره برای مدیریت احساسات خود در رابطه با تغییرات جسمی و روانی ناشی از جراحی داشته باشند.

مشاوره با یک متخصص جنسی می‌تواند به فرد و شریک او کمک کند تا درک بهتری از وضعیت جدید خود داشته باشند و به نحوی سالم با تغییرات جسمی کنار بیایند.

استفاده از کیسه‌های مناسب

استفاده از کیسه‌های استومی ضد نشت و ضد بوی مناسب می‌تواند نگرانی‌های مربوط به نشت و بوی ناخوشایند را کاهش دهد.

در دسترس بودن کیسه‌های کم‌حجم‌تر و راحت‌تر برای فعالیت‌های جنسی، می‌تواند به فرد کمک کند که احساس راحتی بیشتری در هنگام نزدیکی داشته باشد.

ارتباط باز با شریک زندگی

گفتگو و درک متقابل بین فرد و شریک زندگی در مورد احساسات، نگرانی‌ها و توقعات می‌تواند به تقویت رابطه و کاهش اضطراب کمک کند.

داشتن جلسات مشاوره زوج‌ها می‌تواند مفید باشد، به‌ویژه اگر فرد یا شریک زندگی نگرانی‌های خاصی در مورد روابط جنسی دارند.

آغاز تدریجی روابط جنسی

برخی افراد ممکن است نیاز داشته باشند که روابط جنسی خود را به تدریج از سر بگیرند و این ممکن است شامل تغییراتی در زمان‌بندی یا نوع فعالیت جنسی باشد.

مهم است که فرد به بدن خود گوش دهد و در صورت نیاز، در مورد فعالیت‌های جنسی مشورت کند.

حمایت روانی و اجتماعی

پیوستن به گروه‌های حمایتی افرادی که استومی دارند می‌تواند به فرد کمک کند تا تجربه‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارد و از حمایت اجتماعی بهره‌مند شود.

سخن پایانی

استومی یک تغییر بزرگ در زندگی فرد است که می‌تواند چالش‌های جسمی، روانی و اجتماعی به همراه داشته باشد. با این حال، با توجه به مراقبت‌های مناسب و حمایت‌های اجتماعی و روان‌شناختی، بسیاری از افراد می‌توانند به زندگی روزمره خود ادامه دهند و حتی از روابط جنسی سالم برخوردار شوند.

تأثیرات استومی بر روابط جنسی می‌تواند به نگرانی‌هایی در مورد جذابیت و عملکرد جنسی منجر شود، اما با ارتباط باز با شریک زندگی، استفاده از کیسه‌های مناسب و مشاوره‌های روان‌شناختی، این چالش‌ها قابل مدیریت هستند. در نهایت، زندگی بعد از استومی می‌تواند به گونه‌ای ادامه یابد که فرد همچنان از کیفیت بالای زندگی بهره‌مند شود.

اگر شما یا فردی که می‌شناسید نیاز به استومی دارد، توجه به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی در کنار مراقبت‌های بهداشتی منظم می‌تواند کلید موفقیت در این فرآیند باشد. این تجربه، در حالی که می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، همچنین فرصتی برای یادگیری و رشد شخصی است.