قدیمی‌ترین حروف الفبای جهان کجا پیدا شد؟

 طی سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۰، باستان‌شناسان آمریکایی و هلندی محوطه‌ای مربوط به ابتدای عصر برنز را در شهر حلب سوریه حفاری کردند. در مقبره‌ای که به‌خوبی حفظ شده بود، چند اسکلت، جواهرات طلا و نقره، ظروف پخت‌وپز، سرنیزه و سفال پیدا شد. در کنار ظروف سفالی، چیزی بسیار باارزش‌ نیز کشف شد: ۴ استوانه سفالی ۴ هزار و ۴۰۰ ساله که به نظر می‌رسد قدیمی‌ترین الفبای بشر روی آن حک شده‌ است.

قدمت نوشته کشف‌شده به حدود ۲ هزار و ۴۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد؛ تقریباً ۵۰۰ سال قدیمی‌تر از دیگر خط‌های الفبایی باستانی شناخته‌شده. «گلن شوارتز» (Glenn Schwartz)، باستان‌شناس دانشگاه جان هاپکینز، می‌گوید استوانه‌ای سفالی در مقبره‌ای حاوی ۶ اسکلت در شمال سوریه یافت شده که روی آن کلمه «سیلانو» (Silanu) حک شده است که احتمال دارد نام شخص باشد.

این استوانه که به اندازه ۴ انگشت است، همراه ۳ مورد دیگر با حکاکی‌های مشابه در مقبره‌ای در «تل اُم‌المراء» (Tell Umm el-Marra)، شهری باستانی که بین حلب امروزی و رود فرات قرار دارد، کشف شده است.

الفباها کلمات را به حروف صامت و مصوت تقسیم می‌کنند و معمولاً ۲۰ تا ۴۰ کاراکتر دارند. الفباها نسبت به نظام‌های نوشتار قدیمی‌تر مثل هیروگلیف‌های مصری و خط میخی بین‌النهرین ساده‌ترند. آن نظام‌ها از نماد استفاده می‌کردند که عمدتاً هر نماد یک کلمه یا هجا به حساب می‌آید.

دانشمندان پیشتر گمان می‌کردند اولین الفبا حدود سال ۱۹۰۰ قبل از میلاد ساخته شده است. اکنون به گفته گلن شوارتز، این کشف جدید روایت ما را از نحوه ایجاد الفبا تغییر می‌دهد. در تکه سفالی که این حروف روی آن نقش بسته، سوراخ‌های کوچکی نیز حفر شده‌اند که احتمالاً نخ‌هایی از آن رد می‌کردند تا این تکه‌های سفالی مانند برچسبی روی کالاها قرار بگیرند.

شوارتز می‌گوید کلمه حک‌شده سینالو ممکن است گیرنده یا فرستنده برخی کوزه‌های غذا و نوشیدنی باشد که در مقبره دفن شده‌اند تا ساکنانش در زندگی پس از مرگ بدانند این اموال متعلق به آنهاست. این مقبره احتمالاً متعلق به یکی از خانواده‌های ثروتمند و قدرتمند شهر بوده است.

باستان‌شناسان اولین‌ بار این سفال‌ها را سال ۲۰۰۴ پیدا کردند و تجزیه‌وتحلیل رادیوکربن نشان داد قدمت خاک رس آنها به حدود ۲ هزار و ۴۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد. سال ۲۰۲۱ نیز شوارتز جزئیات این استوانه را در مجله‌ای ایتالیایی به نام Pasiphae توصیف کرد. اما این تحقیق زیاد موردتوجه قرار نگرفت. این بی‌توجهی تا حدی به این دلیل بود که شوارتز در تفسیر خود از کتیبه‌ها، از به‌کاربردن عنوان حروف الفبا محتاط بود. او اکنون در نشست سالانه انجمن تحقیقات آمریکا در بوستون تفسیر مطمئن‌تری از یافته‌هایش ارائه کرده است.

دیجیاتو