سامانه‌های دفاع موشکی از ابزار‌های استراتژیک هر کشور به حساب می‌آیند که وظیفه دفاع از خاک و شهروندان در برابر حملات موشکی دشمن را برعهده دارند. ارزیابی و مقایسه عملکرد این سامانه‌ها معمولاً تنها در شرایط واقعی جنگی امکان‌پذیر است؛ زیرا در شرایط عادی و بدون تهدیدات مستقیم، قابلیت‌های واقعی این سیستم‌ها به خوبی به […]
سامانه‌های دفاع موشکی از ابزار‌های استراتژیک هر کشور به حساب می‌آیند که وظیفه دفاع از خاک و شهروندان در برابر حملات موشکی دشمن را برعهده دارند.
ارزیابی و مقایسه عملکرد این سامانه‌ها معمولاً تنها در شرایط واقعی جنگی امکان‌پذیر است؛ زیرا در شرایط عادی و بدون تهدیدات مستقیم، قابلیت‌های واقعی این سیستم‌ها به خوبی به نمایش در نمی‌آید. در ماه گذشته، موقعیتی فراهم شد که در آن سامانه دفاع موشکی اسرائیل و ایران به طور واقعی در برابر یکدیگر قرار گرفتند و نتایج حاصل از این مواجهه، جالب توجه است.
یکی از سامانه‌های دفاعی پیشرفته اسرائیل، سامانه Arrow است. این سیستم به طور مشترک توسط اسرائیل و ارتش آمریکا طراحی و ساخته شده و به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و گران‌ترین سامانه‌های دفاع موشکی جهان شناخته می‌شود. سامانه Arrow برای رهگیری و نابودی موشک‌های بالستیک در فاز پایانی طراحی شده است و به عنوان بخشی از پیکربندی دفاعی اسرائیل، در کنار سامانه مشهور گنبد آهنین (Iron Dome)، از خاک این کشور محافظت می‌کند.
در طرف دیگر، ایران از سامانه‌های دفاع موشکی بومی و پیشرفتهای بهره می‌برد که به‌صورت کاملاً مستقل و توسط متخصصان داخلی طراحی و تولید شده‌اند. از جمله این سامانه‌ها می‌توان به باور ۳۷۳، ۱۵ خرداد و مرصاد اشاره کرد. برخلاف سامانه‌های خارجی که هزینه‌های سنگینی برای کشور سازنده دارند، این سیستم‌ها با توجه به شرایط و نیاز‌های بومی ایران و با هزینه به‌مراتب پایین‌تری ساخته شده‌اند.
نکته جالب اینجاست که هم ایران و هم اسرائیل، سه سامانه دفاع موشکی مجزا را به‌کار گرفته‌اند که مسئولیت حفاظت از سرزمین‌شان را دارند. این در حالی است که مساحت سرزمینی این دو کشور تفاوت فاحشی دارد؛ مساحت اسرائیل حدود ۲۲٬۰۰۰ کیلومتر مربع است، در حالی که ایران با ۱٬۶۴۸٬۰۰۰ کیلومتر مربع، قلمرو به‌مراتب وسیع‌تری برای پوشش دفاعی نیاز دارد.
سامانه باور ۳۷۳ جمهوری اسلامی ایران
در جریان حملات اخیر، ایران دست‌کم ۲۰۰ راکت به سمت اسرائیل شلیک کرد. گزارش‌ها نشان می‌دهند که سامانه دفاعی اسرائیل موفق به رهگیری و نابودی تنها حدود ۱۵ درصد از این راکت‌ها شد. این در حالی است که از ۱۰۰ موشکی که اسرائیل به سمت ایران شلیک کرد، سامانه‌های دفاعی ایران موفق شدند حدود ۸۵ درصد از این موشک‌ها را رهگیری و منهدم کنند. این نتایج به وضوح بیانگر عملکرد مطلوب سامانه‌های دفاعی ایران در مقایسه با همتایان اسرائیلی آن است.
برای درک بهتر این تفاوت عملکرد، می‌توانیم کارایی سامانه‌های دفاعی را با نسبت مساحت دو کشور در نظر بگیریم. اگر نسبت مساحت ایران به اسرائیل را در عملکرد این سامانه‌ها اعمال کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که سامانه‌های دفاعی ایران حدود ۷۵ برابر ۵.۶ بهتر از سامانه‌های اسرائیلی عمل کرده‌اند.
این ارقام نشان‌دهنده سطح بالای کارایی و بهره‌وری سامانه‌های دفاعی ایرانی است که در کنار هزینه پایین‌تر، عملکردی بسیار مطلوب از خود نشان داده‌اند.
این موفقیت برای ایران به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری استراتژیک به حساب می‌آید که به بازدهی قابل توجهی دست یافته است؛ به طوری که تخمین زده می‌شود بازگشت سرمایه‌ای معادل ۵۰۰ برابر داشته باشد. اگر این سطح از کیفیت و کارایی در سایر صنایع نظامی و غیرنظامی ایران نیز حفظ شود، بدون شک این کشور توانایی رقابت با بسیاری از تولیدکنندگان جهانی را خواهد داشت و می‌تواند در عرصه صادرات نیز مشتریان جدیدی جذب کند.
این دستاورد‌ها نشان‌دهنده رشد و پیشرفت قابل توجه ایران در صنعت دفاعی و تولید سامانه‌های بومی است که با کمترین هزینه و بالاترین کارایی، نیاز‌های دفاعی کشور را برآورده می‌کنند.
