۲۱:۰۲ – ۱۷ تیر ۱۴۰۳
زمان آن فرا رسیده که دولت ناتمام سیزدهم، پاستور را آماده جانشینی مسعود پزشکیان، رئیس جمهور منتخب دولت چهاردهم جمهوری اسلامی کند. دولتی که قریب به ۲ ماه است عزادار شهید جمهور است، اما با تمام سختی‌ها، با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته و ثانیه‌ای از خدمت دست نکشیده است و همه اینها محصول درایت مقام معظم رهبری و بعد، مدیریت قابل توجه مخبر، سرپرست ریاست جمهوری دولت سیزدهم است. سرپرستی که به اذعان برخی می‌توانست سودای قدرت داشته باشد، دور از پیکار رقابت برای تصدی ریاست جمهوری ترجیح داد خدمات شبانه روزی شهید رئیسی را با پوشیدن رخت خدمتگزاری به حد توان به سر منزل مقصود برساند.
سرپرست ریاست جمهوری دولت سیزدهم امروز یکشنبه (۱۷ تیر ماه) در حسینیه امام و دیدار با رهبر معظم انقلاب با بغضی فروخورده خطاب به مقام معظم رهبری می‌گوید: «حضرت آقا بسیار برای ما سخت و جانکاه است که بدون آقای رئیسی خدمت شما می‌رسیم. دولت به لحاظ عاطفی روز‌های بسیار سختی را گذراند و شاید یکی از دلایلی که کمک کرد کار‌ها انجام شوند، همین غیرتی بود که نسبت به خون این عزیز در تک تک اعضای دولت ظهور و بروز داشت.»
«رهبر انقلاب با تشکر ویژه از مخبر –هم بخاطر همراهی با دولت سه‌ساله شهید رئیسی و هم به علت اداره «انصافاً خوب» امور اجرایی کشور بعد از شهادت رئیس‌جمهور- گفتند: تا آخرین لحظه کاری به این فعالیت‌ها ادامه دهید که این نیز یک الگوست؛ البته طبعاً تشکیلات دولت تغییراتی خواهد کرد، اما خدمات شما نه تنها در چارچوب عناوین و مدیریت‌های خاص بلکه در همه شرایط می‌تواند ادامه یابد.»
سرگذشت مخبر / از مسئولیت بهداری سپاه دزفول تا کفالت ریاست جمهوری
حضور رسمی «محمد مخبر» در عالم سیاست به سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی سال ۵۷ و آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق باز می‌گردد؛ همان زمان که سپاه پاسداران در خوزستان کار خود را آغاز کرده بود؛ در آن مقطع محمد مخبر به عنوان مسئول بهداری سپاه دزفول منصوب شد و در تمام ۸ سال جنگ ایران و عراق این سمت را بر عهده داشت. بعد از پایان جنگ، مدیرعامل شرکت مخابرات دزفول، معاون اجرایی شرکت مخابرات استان خوزستان و سپس مدیر عامل این شرکت شد. او دوره‌ای هم معاونت استانداری خوزستان را بر عهده داشت.
فعالیت‌های محمد مخبر وقتی جدی‌تر شد که در دوران ریاست «محمد فروزنده» بر بنیاد مستضعفان او برای سمت معاونت حمل و نقل این بنیاد به پایتخت فراخوانده شد؛ البته این تنها سمتی نبود که مخبر در بنیاد مستضعفان به عهده داشت بلکه، ریاست هیئت مدیره بانک سینا که زیر نظر بنیاد مستضعفان فعالیت می‌کرد، از دیگر منصب‌هایی بود که در این مدت به او سپرده شد.
در همان سال‌ها محمد مخبر به عنوان نایب رئیس هیأت مدیره ایرانسل منصوب شد و این سمت نیز در کارنامه او ثبت شد.
سال ۸۶ به وِیژه تیرماه آن، شاید یکی از بهترین سال‌ها برای محمد مخبر باشد چرا که در این تاریخ بود که رهبری حکم ریاست بر ستاد اجرایی فرمان امام را به نام او زد.
قدم بعدی محمد مخبر در سایه ستاد اجرایی فرمان امام تأسیس مؤسسه دانش‌بنیان برکت بود که زیر نظر این ستاد راه‌اندازی شد و آوازه‌اش در بحران همه‌گیری کووید -۱۹ در ایران پیچیده شد که دلیل آن به سرانجام رساندن پروژه ساخت واکسن کوو ایران برکت بود که دختر محمد مخبر، نخستین فردی معرفی شد که این واکسن را تزریق کرد.
بعد از پیروزی ابراهیم رئیسی در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری درب تازه‌ای در عالم سیاست به روی محمد مخبر باز شد و در روز ۱۷ مرداد، پنج روز بعد از تنفیذ ابراهیم رئیسی، به عنوان معاون اول رئیس جمهور منصوب شد.
البته ارتقای او در میدان سیاست بعد از انتصابش به معاون اولی متوقف نشد و در شهریور ۱۴۰۱ با حکم رهبر ایران به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد و بر کرسی این نهاد تصمیم‌گیرنده تکیه زد.
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ همه چیز برای دولت سیزدهم تغییر کرد و مهمترین تغییر برای «محمد مخبر» بود. سفر ناتمام رئیس جمهور و هیأت همراهش وضعیت پیچیده‌ای را به وجود آورد.
شهادت حجت الاسلام ابراهیم رئیسی و خالی ماندن کرسی ریاست جمهوری بار دیگر درست مثل سال ۱۳۶۰، رجوع به اصل ۱۳۱ قانون اساسی را رقم زد. همان ماده‌ای که بر اساس آن، با حکم رهبری انقلاب معاون اول رئیس جمهور تا برگزاری انتخابات و انتخاب رئیس جمهور جدید، ریاست بر قوه مجریه به عهده او قرار می‌گیرد.
حکم رهبر انقلاب که دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ به نام محمد مخبر امضا شد، به طور کامل این قانون را جاری و ساری کرد. در متن این حکم آمده است: «جناب آقای مخبر طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی در مقام مدیریت قوه‌ی مجریه قرار می‌گیرد و موظف است به همراهی رؤسای قوای مقنّنه و قضائیه ترتیبی دهند که ظرف حداکثر پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود.
بی اعتنایی مخبر به مسند ریاست و پوشیدن لباس خدمت
فعالیت‌ها و اقدامات مخبر محدود به امور مربوط به ریاست جمهوری و کار‌های زمین مانده آن نبود. سرپرست ریاست جمهوری حالا باید مهمترین رویداد سیاسی کشور را نیز مدیریت می‌کرد و آن چیزی نبود جز برگزاری تمام و کمال انتخابات زود هنگام ریاست جمهوری. انتخاباتی که به تعبیر همگان نزدیک به یک‌سال زمان برای برنامه‌ریزی و اجرا لازم داشت؛ حالا باید در قریب به ۵۰ روز ساز و کارش فراهم می‌شد. همین مهم، مخبر را زیر ذره‌بین محک زدن توان اجرایی‌اش قرار می‌داد که حالا با انتخاب نهمین رئیس جمهور، می‌توان با صراحت او و عملکردش را مورد تمجید قرار داد که به حق، کارنامه عملکردی او را درخشان کرده است.
انتخابات زود هنگام ریاست جمهوری شائبه‌ها و گمانه‌زنی‌های بسیاری را در خصوص ثبت نام چهره‌های مختلف سر زبان‌ها انداخته بود. عده‌ای با قطعیت می‌گفتند به نمایندگی از دولت سیزدهم مخبر حتماً برای کاندیداتوری اعلام آمادگی خواهد کرد. این گمانه زنی‌ها تا آخرین ساعات و دقایق مهلت قانونی ثبت نام نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم زبان به زبان نقل می‌شد، اما نیامدن او روی همه پیش داوری‌ها خط بطلان کشید. او نیامد و با جهادی عظیم بر سودای ریاست غلبه و بر اصرار به خدمت تاکید کرد.
برخی مخبر و اقدامش را با آیت الله مهدوی کنی پس از شهادت شهید رجایی مقایسه می‌کردند. ثبت نام نکردن سرپرست ریاست جمهوری آن‌قدر دور از ذهن بود که مورد سوال خبرنگاران در حاشیه دولت قرار گرفت. مخبر هم در جواب علت نیامدنش گفت: «ما که مشغول خدمت‌رسانی هستیم. هیچ دغدغه‌ای جز خدمت‌رسانی و اجرای دستورات شهید رئیسی نداریم.»
سپهر خلجی هم در این راستا توضیحاتی را مطرح کرد مبنی بر این‌که «مخبر، خود را متعهد می‌دانست که بار مسئولیتی که با فقدان آیت الله رئیسی به دوش گرفته به انتها برساند و درگیر شدن در جریان رقابت، او را از ادای تکلیف نسبت به مردم بزرگوار ایران اسلامی و روح شهید خدمت باز ندارد. زیرا ورود به رقابت‌های انتخاباتی، بگو مگو‌های سیاسی و … می‌توانست به اداره بی‌طرفانه دولت و نیز برگزاری انتخابات، آسیب‌زده و باعث کندی یا توقف انجام امور کشور و خدمت به مردم شود. از سوی دیگر او در این ۵۰ روز بر اساس حکم رهبر معظم انقلاب، امانتدار دولت است و ضروری بود این امانت را با دقت و حساسیت تمام به سرمنزل برساند. او تکلیف خود را اجرای دقیق و بدون کم و کاست دستور رهبر انقلاب و انجام وظیفه قانونی دانست.»
«گفتگوی تلفنی نیکولاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا، دیدار سامح شکری وزیر امور خارجه مصر، انتصاب سرپرست معاونت امور مجلس رئیس جمهور، انتصاب سرپرست وزارت امور خارجه، برگزاری جلسه شورای عالی مسکن، میزبانی از بیش از ۶۰ هیئت خارجی که برای ادای احترام به شهدای خدمت به ایران سفر کرده بودند، ابلاغ بخش دوم قانون بودجه ۱۴۰۳، ابلاغ چندین قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، صدور دستور به سازمان برنامه و بودجه درباره سازمان فضایی، برگزاری مرتب و بدون وقفه جلسات هیئت دولت، مکالمه تلفنی با عبداللطیف رشید رئیس جمهور عراق، حضور در اجلاسیه شانگهای و دیدار با پوتین رئیس جمهور روسیه، دیدار و گفتگو با رئیس جمهور چین، دیدار با رهبر معظم انقلاب و در نهایت، دیدار با مسعود پزشکیان نهمین رئیس جمهور منتخب مردمی» بخشی از اقدامات مخبر در فقدان رئیس جمهور شهید و دوران بر عهده داشتن کفالت ریاست جمهوری از جانب او بوده است.
شاید بتوان برگزاری انتخابات سالم و امن و در کنار آن، متوقف نشدن اقدامات و برنامه‌های دولت را نقطه قوت تمام دوران مسئولیت سرپرست ریاست جمهوری دولت سیزدهم برشمرد.
نمونه‌ای از واکنش‌های مثبت به عملکرد مخبر پس از شهادت شهید رئیسی:
* «حسین انتظامی» معاون مطبوعاتی پیشین در واکنش به عدم ثبت نام مخبر در انتخابات ریاست جمهوری نوشت: «جناب آقای مخبر؛ سلام. ظرفیت بالایی از خود نشان دادید که فرصت طلبی نکردید و نامزد نشدید. حبّذا. این دولت ۲۰-۳۰ روز دیگر دست شما امانت است. اگر می‌خواهید نامتان به نیکی و امانت‌داری در تاریخ بماند، مانع از اظهارنظر‌های مدیران دولتی، له یا علیه نامزد‌ها بشوید؛ همچنین امکانات دستگاه‌ها.»
*موفقیت مخبر در اداره کشور آن‌قدر مورد توجه قرار گرفت که «محمدعلی ابطحی» فعال سیاسی اصلاح‌طلب در شبکه اجتماعی ایکس خطاب به مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور منتخب نوشت: «آقای مخبر بعد از شهید رئیسی موقرانه و متشخصانه و بی‌طرف کشور و انتخابات را اداره کرد. با تندرو‌های دولت مرز کشید. کاش پزشکیان در کنار وزرای جوان و نواندیش که امید جامعه هستند، مخبر را به‌عنوان مجری قوی، معاون اول نگه دارد تا با مسائل اجرایی که در گذشته بوده حفظ شود. خاتمی هم به همین استدلال دکتر حبیبی معاون اول هاشمی‌رفسنجانی را در همان پست نگه داشت.»
* «مصطفی هاشمی‌طبا» فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت‌وگویی درباره عملکرد دولت و موفقیت مخبر در اداره کشور در نبود شهید آیت‌الله رئیسی اظهار کرد: «اداره امور کشور در این مدت دو ماه به خوبی انجام شد و همه چیز طبق روال گذشته انجام شد و وقفه‌ای در این زمینه ایجاد نشد و تقریباً همه به این نکته اذعان دارند که انتخابات ریاست جمهوری به خوبی برگزار شد و من نیز مشکلی در این زمینه مشاهده نکردم.»
«محمد مهاجری» روزنامه‌نگار اصولگرا در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «انصاف آن‌است که از آقای محمد مخبر که برخلاف چهره‌های اصلی دولت سیزدهم، در طول سه سال گذشته وارد بازی سیاسی نشد و به همین جهت مغضوب تندرو‌ها بود و ضمناً در ۵۰ روز اخیر با کاندیدا نشدن، حسن نیت خود را نشان داد و در حالی که اکثر مدیران سرشان گرم سیاست بود، به کار دولت اهتمام داشت؛ خدا قوت بگوییم.»
به گفته بسیاری از کارشناسان، محقق شدن بیان مقام معظم رهبری پس از ضایعه شهادت شهید رئیسی مبنی بر این‌که «ملت ایران نگران و دلواپس نباشند، هیچ اختلالی در کار کشور به وجود نمی‌آید»، در عبور از این شرایط بحرانی و همزمان با آن، برگزاری انتخاباتی با مشارکت درصد قابل توجهی از مردم، آن هم بدون آن‌که خللی در امور کشور رخ دهد یا شرایط کشور دچار تشنج و هرج و مرج شود؛ وامدار تلاش‌های شبانه روزی و بی‌وقفه سرپرست ریاست جمهوری و هیئت دولت است.
منبع: مهر
