لباس محلی سمنان روزگاری از جذابترین و زیباترین جاذبه‌های فرهنگی و صنایع دستی این خطه از استان محسوب می شد اما امروزه این نقش و نگار به دلیل بی تفاوتی مردم و همچنین عدم برنامه ریزی رو به فراموشی است.
لباس محلی سمنان با وضعیت آب و هوای استان سمنان ارتباط دارد.به طوریکه استان سمنان به علت شرایط جغرافیایی مختلف هر قسمت از آن دارای آب و هوای متفاوتی بوده، بدین صورت که در نواحی کوهستانی هوا سرد، در دامنه کوهها هوا معتدل و در کنار کویر هوا گرم می‌باشد. امروزه مردم استان سمنان کمتر از لباس‌های محلی استفاده می‌نمایند.لباس‌های معمول اغلب زنان و مردان این استان همان کت و شلوار و پیراهن برای مردان و چادر، مانتو، شلوار و پیراهن برای زنان است.
تن پوش مردان سمنان شامل سرپوش مردانه، تن پوش تابستانی مردانه، تن پوش زمستانی مردانه و پاپوش مردانه، کت چُقا، شلوار کمری، گیوه است.
لباس محلی سمنان
لباس محلی زنان سمنان
لباس محلی زنان سمنانی را همچون لباس محلی رایج در دیگر نقاط ایران، می‌توان به دو بخش پوشش بالا تنه و پایین تنه تقسیم‌بندی کرد. در این مقاله به معرفی شاخص‌ترین پوشش‌های محلی مربوط به زنان سمنان می‌پردازیم.
لباس محلی بالاتنه زنان در سمنان:
پیراهن (شِوی)
پیراهن به دو صورت کوتاه و بلند مورد استفاده زنان سمنانی قرار می‌گرفته و مدل‌های آن به پیراهن‌های امروزی شباهت دارد. این نوع لباس، یکی از لبا‌س‌هایی است که هنوز هم بیشترین استفاده را در مناطق محلی دارد.
پیراهن کوتاه بیشتری با شلیته و تنبان پوشیده می‌شود. جنس این نوع پراهن معمولاً از کرباس، ترمه، پارچه‌های شیشه‌ای و ابریشم بوده و بلندی آن تا روی زانو می‌رسیده. آستین‌ها گاهی آزاد بوده و گاهی با دکمه بسته می‌شده است. در پهلوهای پیراهن دو چاک به اندازه یک وجب ایجاد می‌شد. پیراهن‌ها با سکه‌دوزی و یراق‌دوزی در لبه آستین، یقه و جیب‌ها تزئین می‌شدند.
پیراهن بلند بیشتر با شلوار پوشیده می‌شود. جنس این پیراهن از ململ، کودری گلدار و قمیس است. به آستین‌ها دکمه دوخته می‌شد و پایین پیراهن با گلدوزی و سیاه‌دوزی تزئین می‌شد. روی کمر دارای چین‌هایی است و بالای پیراهن نیز تنگ است. یقه این نوع پیراهن برای زنان نیمه باز بود و دکمه به آن دوخته می‌شد و برای دختران یقه گرد و بسته طراحی می‌شد. از نقوش گل و بوته برای گلدوزی روی پیراهن استفاده می‌شد.
لباس محلی سمنان
لباس محلی سمنان
جلیقه
جلیقه که در زبان سمنانی به صورت جِلِزقه یا جِلیزقه تلفظ می‌شده بر روی پیراهن و گاهی اوقات زیر کت پوشیده می‌شود و بیشتر جنبه زیبایی و پوشش بیشتر در زمستان و حفاظت از سرما نیز داشته است.
جنس جلیقه‌ها بیشتر از مخمل است ولی از برک، ترمه، ماهوت، اطلس، فاستونی، ساتن و پارچه‌های کرکی نیز برای دوختن جلیقه استفاده می‌شود. برای اینکه جلیقه در بدن زیباتر دیده شود، به آن آستری می‌دوختند. یقه جلیقه‌ها اکثراً به صورت هفت دوخته می‌شود و جلوی آن توسط سه دکمه بسته به هم متصل می‌شود.
برای زیباتر کردن جلیقه‌ها، روی آن سکه‌هایی با ضرب قدیمی دوخته می‌شد و یا از سکه‌های نقره‌ای استفاده می‌کردند. یکی دیگر از مواردی که برای زیبایی جلیقه‌ها به کار می‌رود؛ یراق‌دوزی یقه و پایین جلیقه است و برای لبه جیب‌ها از کنگره‌دوزی، سیاه‌دوزی و گلدوزی انجام می‌شود. دختران و زنان جواب از جلیقه‌های ساده‌تر استفاده می‌کردند و جلیقه‌های پر زرق و برق و با تزئینات بیشتر مناسب نوعروسان است.
کت
استفاده از کت در بین زنان سمنانی مرسوم بوده است. از انواع کت می‌توان به کت ساده، آرخالُق، سِترِه و تیرمِن‌کُت اشاره کرد.
رایج‌ترین نوع کت همان کت ساده است که که بیشترین استفاده را در میان زنان سمنانی داشته و جنس آن از مخمل و ماهوت است ولی در برخی مناطق نیز از جنس ابریشم، ترمه، اطلس، برک و پارچه پشمی استفاده می‌شده. کت بلند و آستین‌دار است. این تن‌پوش روی جلیقه پوشیده می‌شد. آستردار و جلوباز است و دور طرف آن جیب دوخته می‌شود. گاهی برای تزئین کت بر روی یقه و بدنه آن سکه‌های قدیمی می‌دوزند و لبه‌های پایینی کت و لبه‌های آستین را یراق‌دوزی میکنند.
کت آرخالق نوع دیگری از کت است که زیبایی بیشتری نسبت به کت ساده دارد و دختران و زنان چوان در عروسی آن را می‌پوشیدند. جنس آن از ابریشم و اطلس بوده و لبه آستین آن تیز بوده و تا نیمه باز می‌شود و دکمه روی آن می‌دوزند. این نوع طراحی سبب می‌شود که آستین پیراهن از زیر آن بیرون آمده و حالت زیبایی به لباس بدهد.
لباس محلی پایین تنه زنان در سمنان
شلیته
این پوشش، نوعی دامن بسیار کوتاه است و تنها تا روی زانو را می‌پوشاند. طول آن در حدود ۵۰ سانتی‌متر است و جنس آن بیشتر از پارچه‌های زری و اطلس است. گاهی نیز از پارچه دبیت برای دوخت این دامن استفاده می‌شده. این دامن چین فراوانی دارد و همراه با پیراهن استفاده می‌شده. پیراهن‌هایی که با شلیته پوشیده می‌شده اغلب بلند بوده و بخشی از شلیته را می‌پوشاند. از این نوع دامن بیشتر در مجالس شادی و عروسی استفاده می‌شده.
شوال
شوال یا همان شلوار هم از لباس محلی سمنان می باشد که انواع مختلفی داشته که به دامن شلواری‌های امروزی یا آنچه در قدیم به آن تنبان می‌گفتند شباهت داشته و تمامی گروه‌های سنی از آن استفاده می‌کردند. این نوع پوشش در زیر دامن یا شلیته پوشیده می‌شد ولی امروزه استفاده از آن از رونق افتاده. شلوارها اغلب به صورت گشاد و بسیار آزاد دوخته می‌شدند و بعضی مدل‌های آن در قسمت مچ تنگ‌تر دوخته می‌شده. جنس این نوع پوشش از کرباس، چیت، کودری و متقال بود و گاهی برای تزئین پایین شلوار را یراق‌دوزی یا روبان‌دوزی می‌کردند.
