ادامه به برخی از دلایل و ابعاد این ضرورت اشاره می‌شود و با تجربیات کشور‌های پیشرفته مانند آمریکا، سوئد، کانادا و استرالیا مقایسه می‌شود تا الگو‌های مناسبی برای ایران ارائه گردد. ۱. افزایش جمعیت سالمند در آینده – بر اساس پیش‌بینی‌ها، ایران در دهه‌های آینده با پدیده‌ی پیری جمعیت مواجه خواهد شد. این به معنای […]
ادامه به برخی از دلایل و ابعاد این ضرورت اشاره می‌شود و با تجربیات کشور‌های پیشرفته مانند آمریکا، سوئد، کانادا و استرالیا مقایسه می‌شود تا الگو‌های مناسبی برای ایران ارائه گردد.
۱. افزایش جمعیت سالمند در آینده
– بر اساس پیش‌بینی‌ها، ایران در دهه‌های آینده با پدیده‌ی پیری جمعیت مواجه خواهد شد. این به معنای افزایش قابل توجه نسبت سالمندان به کل جمعیت است. با کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش امید به زندگی، جمعیت سالمند به یکی از گروه‌های غالب در جامعه تبدیل خواهد شد. – در کشور‌های پیشرفته مانند سوئد و ژاپن، این پدیده زودتر رخ داده و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت برای مدیریت آن انجام شده است.
۲. چالش‌های بهداشتی و درمانی
– سالمندان معمولاً با مشکلات بهداشتی و بیماری‌های مزمن بیشتری مواجه هستند که نیاز به مراقبت‌های پزشکی و درمانی طولانی‌مدت دارند.
– سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی سلامت سالمندان، از جمله پیشگیری، درمان و مراقبت‌های بلندمدت، می‌تواند بار سیستم بهداشتی را کاهش دهد.
– در کشور‌هایی مانند کانادا و استرالیا، سیستم‌های بهداشتی جامع مانند Medicare و Home Care خدمات درمانی و مراقبتی را به سالمندان ارائه می‌دهند.
۳. تأمین اجتماعی و اقتصادی
– بسیاری از سالمندان پس از بازنشستگی با مشکلات مالی مواجه می‌شوند. حمایت‌های دولتی مانند افزایش مستمری‌ها و ایجاد برنامه‌های بازنشستگی مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کند. در آمریکا، برنامه‌هایی مانند Social Security و در سوئد، سیستم بازنشستگی عمومی (Allmän pension) به سالمندان در تأمین هزینه‌های زندگی کمک می‌کنند. – سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی مانند بیمه‌های درمانی و خدمات مراقبتی می‌تواند از فشار اقتصادی بر خانواده‌ها بکاهد.
۴. فعالیت اجتماعی و مشارکت سالمندان
– سالمندان می‌توانند با تجربه و دانش خود نقش مهمی در جامعه ایفا کنند. ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای سالمندان و تشویق به مشارکت اجتماعی می‌تواند به حفظ سلامت روانی و اجتماعی آنها کمک کند.
– در کانادا، برنامه‌هایی مانند New Horizons for Seniors Program و در آمریکا، Senior Corps به سالمندان فرصت مشارکت در جامعه را می‌دهند.
– برنامه‌های آموزشی و فرهنگی ویژه سالمندان نیز می‌تواند به افزایش کیفیت زندگی آنها منجر شود.
۵. کاهش بار خانواده‌ها
– با افزایش تعداد سالمندان، فشار بر خانواده‌ها برای مراقبت از آنها نیز افزایش می‌یابد. حمایت‌های دولتی می‌تواند این بار را کاهش داده و به بهبود روابط خانوادگی کمک کند. – در سوئد و استرالیا، خدمات مراقبت‌های خانگی و مراکز مراقبت روزانه به خانواده‌ها کمک می‌کنند تا از سالمندان بهتر مراقبت کنند.
۶. توسعه زیرساخت‌های مناسب
– ایجاد زیرساخت‌های مناسب مانند خانه‌های سالمندان، مراکز مراقبت روزانه، و امکانات تفریحی و ورزشی ویژه سالمندان از جمله اقدامات ضروری است. در کشور‌های پیشرفته، طراحی شهری مناسب برای سالمندان، مانند دسترسی آسان به حمل و نقل عمومی و امکانات شهری، به استقلال و کیفیت زندگی آنها کمک می‌کند. در سوئد، حمل و نقل عمومی رایگان یا ارزان برای سالمندان و فناوری‌های کمکی (مانند سیستم‌های هشدار اضطراری) به سالمندان کمک می‌کند تا به طور مستقل زندگی کنند.
۷. پیشگیری از انزوا و افسردگی
– بسیاری از سالمندان با مشکلاتی مانند تنهایی و افسردگی مواجه هستند. ایجاد برنامه‌های اجتماعی و روان‌درمانی می‌تواند به کاهش این مشکلات کمک کند. در کانادا و استرالیا، برنامه‌های اجتماعی و تفریحی برای کاهش تنهایی سالمندان طراحی شده‌اند. در آمریکا، برنامه‌هایی مانند Senior Centers و Mental Health Services به سالمندان کمک می‌کند تا از نظر روانی سالم بمانند.
۸. آماده‌سازی جامعه برای آینده
– سرمایه‌گذاری بر روی سالمندان امروز، به معنای آماده‌سازی جامعه برای آینده‌ای است که در آن جمعیت سالمند بخش بزرگی از جامعه را تشکیل می‌دهد. این اقدامات می‌تواند از بروز بحران‌های اجتماعی و اقتصادی در آینده جلوگیری کند. کشور‌های پیشرفته مانند سوئد و کانادا با برنامه‌ریزی بلندمدت و سرمایه‌گذاری‌های گسترده، توانسته‌اند چالش‌های ناشی از پیری جمعیت را مدیریت کنند.
با توجه به روند پیری جمعیت در ایران، سرمایه‌گذاری بر روی سالمندان نه تنها یک ضرورت اجتماعی و انسانی است، بلکه یک نیاز استراتژیک برای تضمین پایداری جامعه در آینده است. نهاد‌های دولتی باید با برنامه‌ریزی بلندمدت و جامع، به بهبود کیفیت زندگی سالمندان و کاهش چالش‌های ناشی از پیری جمعیت بپردازند. این اقدامات می‌تواند شامل توسعه خدمات بهداشتی، حمایت‌های مالی، ایجاد زیرساخت‌های مناسب و تشویق به مشارکت اجتماعی سالمندان باشد. تجربیات کشور‌های پیشرفته مانند آمریکا، سوئد، کانادا و استرالیا می‌تواند به عنوان الگو‌هایی مؤثر برای ایران در نظر گرفته شود تا بتواند به بهترین شکل با چالش‌های آینده مواجه شود./منیره رقابی
