همه چیز درباره سلاح های دوش پرتاب؛ انهدام زرهی و هوایی با پیاده نظام

به گزارش سرویس سیاسی تابناک، سلاح‌های دوش‌پرتاب یکی از سلاح های مدرن محسوب می شوند که از جنگ چهانی دوم وارد عرصه رزمی شده اند، این سلاح ها  (Shoulder-fired weapons) یا Man-Portable Air-Defense Systems – MANPADS یا Man-Portable Missile Systems نوعی سلاح‌های سبک هستند که به راحتی توسط یک فرد حمل و شلیک می‌شوند. این سلاح‌ها برای هدف قرار دادن اهداف متحرک و ثابت در میدان جنگ طراحی شده‌اند و معمولاً برای مقابله با اهداف هوایی، زرهی یا اهداف زمینی خاص توسعه یافته‌اند و به دلیل وزن و ابعاد مناسب، قابلیت حمل و نقل و استقرار سریع در میدان نبرد را دارند. 

موشک‌های دوش‌پرتاب به عنوان یکی از ابزار‌های کلیدی در جنگ‌های ضدتانک، کاربرد‌های متنوع و مؤثری دارند. این سلاح‌ها به دلیل طراحی خاص و قابلیت حمل آسان، نقش مهمی در میدان‌های نبرد ایفا می‌کنند.

کاربرد‌های اصلی موشک‌های دوش‌پرتاب در جنگ‌های ضدتانک
موشک‌های دوش‌پرتاب به طور خاص برای هدف قرار دادن تانک‌ها و سایر وسایل نقلیه زرهی طراحی شده‌اند. این موشک‌ها معمولاً دارای کلاهک‌های قوی هستند که می‌توانند زره‌های سنگین را نفوذ کنند و خسارات جدی به دشمن وارد کنند.

این سلاح‌ها به سربازان اجازه می‌دهند تا در شرایط مختلف، حتی در نزدیکی خطوط دشمن، به راحتی عمل کنند. قابلیت شلیک از پشت موانع یا از پوشش طبیعی، خطرات را برای شلیک‌کننده کاهش می‌دهد.

بسیاری از موشک‌های دوش‌پرتاب دارای سیستم‌های هدایت هستند که دقت بالایی را در هدف‌گیری فراهم می‌کنند. این ویژگی به سربازان این امکان را می‌دهد که با یک شلیک، اهداف زرهی را نابود کنند.

موشک‌های کوچک‌تر و بدون سیستم هدایت معمولاً برای نبرد‌های نزدیک و مسافت‌های کوتاه (کمتر از ۲۰۰ متر) طراحی شده‌اند، که این امر آنها را برای استفاده در عملیات‌های شهری یا جنگ‌های چریکی مناسب می‌سازد.

وجود موشک‌های دوش‌پرتاب در میدان جنگ می‌تواند تأثیر روانی بر نیرو‌های دشمن داشته باشد. ترس از حمله ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی این سلاح‌ها می‌تواند استراتژی‌های دشمن را تحت تأثیر قرار دهد

با توجه به پیشرفت تکنولوژی، موشک‌های دوش‌پرتاب مدرن مانند جاولین و الماس توانایی حمله از بالا (Top Attack) را دارند که به آنها اجازه می‌دهد تا نقاط ضعف زرهی تانک‌ها را هدف قرار دهند. این نوع حمله معمولاً آسیب بیشتری به اهداف وارد می‌کند.
با توجه به این ویژگی‌ها، موشک‌های دوش‌پرتاب به عنوان سلاح‌هایی مؤثر در جنگ‌های ضدتانک شناخته می‌شوند که توانایی تغییر معادلات نبرد را دارند.

ویژگی‌های اصلی سلاح‌های دوش‌پرتاب:
۱.     قابلیت حمل توسط افراد پیاده: این سلاح‌ها معمولاً وزن و ابعاد محدودی دارند و به‌راحتی توسط یک یا دو نفر قابل‌حمل هستند.
۲.     انعطاف‌پذیری و تحرک بالا: این سلاح‌ها به دلیل سبک‌وزنی و امکان استفاده در انواع محیط‌ها (جنگلی، کوهستانی، شهری و …) بسیار کاربردی هستند.
۳.     سیستم هدایت: بسیاری از این سلاح‌ها دارای سیستم‌های هدایت حرارتی، لیزری، یا اپتیکی هستند که امکان هدف‌گیری دقیق را فراهم می‌کنند. برخی از آنها از سیستم‌های “شلیک و فراموش کن” (Fire-and-Forget) بهره می‌برند.
۴.     کاربرد چندگانه: این سلاح‌ها می‌توانند برای انهدام:
o    اهداف هوایی: هلیکوپتر، پهپاد، جنگنده یا بمب‌افکن‌ها
o    اهداف زمینی زرهی: تانک، خودرو‌های زرهی
o    اهداف خاص مانند ساختمان‌ها یا سنگر‌ها طراحی شوند.
۵.     مکانیزم شلیک: عمدتاً از موشک‌های کوتاه‌برد یا پرتابه‌های قدرتمند استفاده می‌کنند که در برخی موارد با کلاهک‌های انفجاری یا جنگ‌افزار‌های خاص (مانند ضدزره یا ضدهوایی) تجهیز شده‌اند.

انواع سلاح‌های دوش‌پرتاب:
۱.     دوش‌پرتاب ضد هوایی:
o     موشک‌هایی با قابلیت تعقیب گرمایی یا راداری برای انهدام هواگرد‌ها: دوش‌پرتاب ضد هوایی نوعی سلاح سبک است که از موشک‌های مجهز به سیستم‌های تعقیب گرمایی یا راداری استفاده می‌کند. این موشک‌ها با شناسایی حرارت موتور یا سیگنال راداری هواگردها، آنها را هدف قرار داده و منهدم می‌کنند. این سلاح‌ها برای مقابله با هواپیما‌ها و بالگرد‌ها در ارتفاع پایین بسیار مؤثر هستند.

 
      استینگر (Stinger) ساخت آمریکا 

موشک استینگر (FIM-۹۲ Stinger) یک سامانه موشکی دوش‌پرتاب و زمین‌به‌هوا است که توسط ایالات متحده طراحی و تولید شده است. این موشک به عنوان یکی از مؤثرترین سلاح‌های ضد هوایی در جهان شناخته می‌شود و از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است.
استینگر در دهه ۱۹۶۰ توسط شرکت جنرال داینامیکس طراحی شد و اولین بار در سال ۱۹۸۱ به خدمت نظامی ارتش ایالات متحده درآمد. این موشک برای جایگزینی موشک‌های قدیمی‌تر مانند اف‌ای‌آم-۴۳ ردآی ساخته شد.
استینگر به طور گسترده توسط ۲۹ کشور دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفته و تاکنون بیش از ۷۰ هزار موشک از آن تولید شده است.
ویژگی‌ها
ابعاد و وزن: طول موشک استینگر ۱.۵۲ متر و قطر آن ۷۰ میلیمتر است. وزن موشک به تنهایی ۱۰.۱ کیلوگرم و به همراه پرتابگر به ۱۵.۲ کیلوگرم می‌رسد.
سیستم هدایت: این موشک از یک سیستم هدایت آشیانه‌یابی فروسرخ بهره می‌برد که به آن اجازه می‌دهد تا اهداف هوایی را شناسایی کرده و به سمت آنها شلیک کند.
 استینگر قادر است به سرعتی بالغ بر ۲.۲ ماخ (تقریباً ۷۵۰ متر بر ثانیه) برسد. استینگر به وسیله یک موتور کوچک به بیرون پرتاب می‌شود که آن را تا فاصله‌ای ایمن از اپراتور پیش می‌برد. پس از این فاصله، موتور راکت سوخت جامد موشک فعال شده و سرعت آن افزایش می‌یابد. سر جنگی ۳ کیلوگرمی این موشک دارای فیوز ضربه‌ای و تایمر خودنابودگر است که در صورت عدم برخورد با هدف، اقدام به خودنابودی می‌کند.

 
استینگر در جنگ‌های مختلفی از جمله: جنگ فالکلند، جنگ شوروی در افغانستان، جنگ‌های یوگسلاوی، جنگ داخلی سوریه، جنگ روسیه و اوکراین به کار گرفته شده است. این موشک توانسته است تعداد زیادی از جنگنده‌ها و بالگرد‌های دشمن را سرنگون کند و نقش مهمی در دفاع هوایی نیرو‌های مسلح ایفا کرده است. 

بطور خلاصه موشک استینگر با ویژگی‌های خاص خود، مانند سبکی، سادگی در عملیات و قابلیت شلیک سریع، یکی از ابزار‌های کلیدی در دفاع هوایی مدرن محسوب می‌شود. این سلاح نه تنها برای نیرو‌های نظامی ایالات متحده بلکه برای بسیاری از کشور‌ها در سراسر جهان اهمیت دارد و همچنان در نبرد‌های معاصر مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

 
     ایگلا (Igla) ساخت روسیه
ایگلا (به روسی: Игла́) یک سامانه موشکی زمین‌به‌هوا است که به صورت دوش‌پرتاب طراحی شده و به ویژه برای مقابله با تهدیدات هوایی در فاصله‌های نزدیک و متوسط کاربرد دارد. این موشک توسط اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۷۰ توسعه یافته و به عنوان یکی از مؤثرترین سلاح‌های ضد هوایی در جهان شناخته می‌شود.
 
ایگلا در اوایل دهه ۱۹۷۰ طراحی شد و اولین مدل آن، ایگلا-۱، در سال ۱۹۸۱ به خدمت ارتش شوروی درآمد. هدف از توسعه این موشک، ایجاد یک سامانه‌ی قابل حمل و مؤثر برای مقابله با هواپیما‌ها و بالگرد‌های دشمن بود. با گذشت زمان، نسل‌های مختلفی از ایگلا تولید شده‌اند، که هر کدام دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های بهبود یافته‌ای هستند. یکی از پیشرفته‌ترین مدل‌ها، ایگلا-اس (SA-۲۴) است که در اوایل دهه ۲۰۰۰ وارد خدمت شد و دارای سیستم‌های هدایت و عملکرد بهتری نسبت به مدل‌های قبلی است.
 
ایگلا دارای ویژگی‌های فنی خاصی است که آن را به یک سلاح مؤثر تبدیل می‌کند:

وزن و ابعاد: وزن موشک حدود ۱۰.۸ کیلوگرم است و طول آن تقریباً ۱۵۷ سانتیمتر می‌باشد. این ابعاد باعث می‌شود که ایگلا به راحتی قابل حمل باشد.
برد عملیاتی: این موشک قادر است اهداف را در فاصله‌های حداکثر ۵۲۰۰ متر شلیک کند و می‌تواند تا ارتفاع ۳۵۰۰ متر را هدف قرار دهد.
سیستم هدایت: ایگلا از یک جستجوگر حرارتی برای شناسایی اهداف استفاده می‌کند. این سیستم به موشک اجازه می‌دهد تا بر روی حرارت تولید شده توسط موتور‌های هواپیما یا بالگرد قفل کند.

عملکرد ایگلا بر اساس فناوری جستجوگر حرارتی است که توانایی تشخیص حرارت تولید شده توسط اهداف هوایی را دارد. این موشک می‌تواند به سرعت بر روی اهداف قفل کند و با دقت بالا به سمت آنها شلیک شود. ایگلا به گونه‌ای طراحی شده که حتی در شرایط دشوار مانند وجود فریبنده‌ها “decoys” (مانند چتر‌های حرارتی) نیز بتواند هدف را شناسایی کند. فریبنده‌ها مانند چتر‌های حرارتی معمولاً روی خود هواپیما‌ها نصب می‌شوند. این ابزار‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در زمان پرواز، حرارت زیادی تولید کنند تا مشابه حرارت موتور هواپیما عمل کنند. هدف از این کار این است که موشک‌های گرمایاب دشمن به جای هدف واقعی (هواپیما) به سمت این چتر‌ها جذب شوند و در نتیجه شانس بقاء جنگنده افزایش یابد. استفاده از چتر‌های حرارتی به عنوان یک روش دفاعی در جنگ‌های هوایی به کار می‌رود تا خطرات ناشی از حملات موشکی کاهش یابد. 
 
ایگلا در جنگ‌های مختلفی از جمله جنگ خلیج فارس، جنگ داخلی یوگسلاوی و جنگ اوکراین مورد استفاده قرار گرفته است. این موشک توانسته است تعدادی از جنگنده‌ها و بالگرد‌های دشمن را سرنگون کند و نقش مهمی در دفاع هوایی ایفا کرده است.
ایگلا به عنوان یکی از سلاح‌های مؤثر در زمینه دفاع هوایی، توانسته است با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، در نبرد‌های مدرن جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. قابلیت حمل آسان، دقت بالا و عملکرد مؤثر این موشک موجب شده تا همچنان یکی از انتخاب‌های اصلی نیرو‌های نظامی در سطح جهانی باشد. 
 
     QW-۲ ساخت چین 
موشک QW-۲ یک سامانه موشکی دوش‌پرتاب و زمین‌به‌هوا است که در سال ۱۹۸۰ در چین طراحی و تولید شده است. این موشک به عنوان نسخه‌ای بهبود یافته از موشک‌های پیشین چینی، به ویژه QW-۱، توسعه یافته و برای مقابله با تهدیدات هوایی، به ویژه بالگرد‌ها و هواپیما‌های جنگی طراحی شده است. این یک موشک به راحتی توسط یک نفر قابل حمل و استفاده است.

سیستم هدایت: این موشک از یک جستجوگر حرارتی برای شناسایی و قفل بر روی اهداف هوایی استفاده می‌کند. این ویژگی به آن اجازه می‌دهد تا حرارت تولید شده توسط موتور‌های هواپیما یا بالگرد‌ها را تشخیص دهد. برد عملیاتی: QW-۲ قادر است اهداف را در فاصله‌های حداکثر ۵ کیلومتر شلیک کند.سرعت: این موشک می‌تواند با سرعتی نزدیک به ۷۰۰ متر بر ثانیه پرواز کند.

QW-۲ به طور عمده برای دفاع هوایی در میدان‌های نبرد استفاده می‌شود و می‌تواند در برابر تهدیدات مختلف هوایی، از جمله بالگرد‌ها و هواپیما‌های جنگی، عمل کند. این سامانه به دلیل قابلیت حمل آسان و سرعت شلیک بالا، برای نیرو‌های نظامی در شرایط جنگی بسیار مناسب است و در کنار دیگر سامانه‌های مشابه چینی، نقش مهمی در ارتقاء قابلیت‌های نظامی چین ایفا کرده است و عنوان یک سلاح مؤثر در دفاع هوایی، توانسته است با ویژگی‌های خاص خود، در نبرد‌های مدرن جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. این سلاح با قابلیت حمل آسان و دقت بالا، یکی از انتخاب‌های اصلی نیرو‌های مسلح چین و دیگر کشور‌ها در زمینه دفاع هوایی محسوب می‌شود.

استرلا-۲ (با نام ناتو: سام-۷ Grail یا SA-۷)
 یک سامانه موشکی دوش‌پرتاب و زمین‌به‌هوا است که توسط اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۶۰ طراحی و تولید شده است. این موشک به عنوان یکی از اولین نسل‌های موشک‌های قابل حمل توسط نفر شناخته می‌شود و به طور خاص برای هدف قرار دادن هواپیما‌ها و بالگرد‌های دشمن در ارتفاع پایین طراحی شده است.
ویژگی‌ها و مشخصات
وزن: حدود ۹.۸ کیلوگرم (موشک) و ۱۵ کیلوگرم (با سیستم پرتاب).
طول: ۱.۴ متر.
برد عملیاتی: بین ۳,۷۰۰ تا ۴,۲۰۰ متر بسته به نسخه (استرلا-۲ و استرلا-۲M).
سقف پرواز: از ۵۰ تا ۱,۵۰۰ متر (استرلا-۲) و تا ۲,۳۰۰ متر (استرلا-۲M).
سرعت: حدود ۴۳۰ تا ۵۰۰ متر بر ثانیه.
 
استرلا-۲ از یک جستجوگر حرارتی برای شناسایی اهداف هوایی استفاده می‌کند. این موشک می‌تواند حرارت تولید شده توسط موتور‌های هواپیما‌ها را تشخیص دهد و به سمت آنها شلیک کند. این ویژگی باعث می‌شود که استرلا-۲ در نبرد‌های هوایی مؤثر باشد، به ویژه در شرایطی که دشمن از ارتفاع پایین پرواز می‌کند.

استرلا-۲ در سال ۱۹۶۸ وارد خدمت شد و از آن زمان در بسیاری از جنگ‌ها و درگیری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. این موشک به عنوان یکی از موفق‌ترین سلاح‌های صادراتی شوروی شناخته می‌شود و نسخه‌های مختلفی از آن در کشور‌های مختلف تولید شده‌اند.

استرلا-۲ به عنوان یکی از سلاح‌های کلیدی در دفاع هوایی، توانسته است با ویژگی‌های خاص خود، در میدان‌های نبرد نقش مهمی ایفا کند. این موشک به دلیل طراحی ساده، قابلیت حمل آسان و عملکرد مؤثر، همچنان در خدمت نیرو‌های مسلح بسیاری از کشور‌ها قرار دارد

  
موشک‌های میثاق-۱ و میثاق-۲ و میثاق -۳
 خانواده موشک‌های دوش‌پرتاب ایرانی هستند که به منظور دفاع هوایی طراحی شده‌اند. این موشک‌ها به ویژه برای مقابله با تهدیدات هوایی در ارتفاع پایین و متوسط توسعه یافته‌اند.
میثاق-۱
توسعه: میثاق-۱ بر اساس فناوری موشک چینی QW-۱ Vanguard طراحی شده است و در دهه ۱۳۸۰ شمسی (۲۰۰۰ میلادی) به خدمت درآمد.
ویژگی‌ها:
برد مؤثر: حدود ۵۰۰۰ متر.
حداکثر ارتفاع: ۴۰۰۰ متر.
سیستم هدایت: مجهز به جستجوگر حرارتی که بعد از شلیک، به سمت نزدیک‌ترین منبع گرما قفل می‌کند.
وزن: حدود ۱۰.۸ کیلوگرم.
سرعت: حدود ۶۰۰ متر بر ثانیه.
کلاهک: دارای کلاهکی با وزن ۱.۱ کیلوگرم که از نوع انفجار مستقیم است.
میثاق-۲
توسعه: میثاق-۲ نسخه ارتقاء یافته میثاق-۱ است که در سال ۱۳۸۶ (۲۰۰۷ میلادی) به خدمت درآمد.
ویژگی‌ها:
برد مؤثر: مشابه میثاق-۱، حدود ۵۰۰۰ متر.
حداکثر ارتفاع: تا ۳۵۰۰ متر.
سیستم هدایت: دارای جستجوگر دو باندی که توانایی قفل بر روی اهداف با حرارت پایین‌تر را دارد و در برابر فریبنده‌ها عملکرد بهتری دارد.
وزن: حدود ۱۱.۳ کیلوگرم.
سرعت: افزایش یافته و به حدود ۸۵۰ متر بر ثانیه رسیده است.
کلاهک: کلاهکی با وزن ۱.۴ کیلوگرم.
عملکرد و کاربرد
این موشک‌ها به عنوان سلاح‌های قابل حمل توسط نفر، برای دفاع از پیاده‌نظام و تأسیسات در میدان نبرد طراحی شده‌اند. آنها قادرند تا به سرعت به تهدیدات هوایی پاسخ دهند و در برابر حملات هوایی، بخصوص از سوی بالگرد‌ها و هواپیما‌های جنگی، مؤثر باشند.

موشک‌های میثاق-۱ و میثاق-۲ نشان‌دهنده پیشرفت‌های ایران در زمینه فناوری‌های دفاعی و توانمندی‌های نظامی هستند. این سلاح‌ها با ویژگی‌های خاص خود، نقش مهمی در تقویت دفاع هوایی کشور ایفا می‌کنند.

میثاق-۳
جدیدترین نسخه است که بر اساس فناوری موشک‌های دوش‌پرتاب سام-۷ طراحی شده و از فیوز لیزری برای افزایش دقت و قدرت انهدام استفاده می‌کند.

 ۲. دوش‌پرتاب ضد زره: 

که از موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک (ATGM) برای انهدام خودرو‌های زرهی و تانک‌ها استفاده می‌کنند. موشک‌های دوش‌پرتاب به دلیل طراحی سبک و قابلیت حمل آسان، نقش کلیدی در جنگ‌های ضدتانک دارند. این سلاح‌ها با کلاهک‌های قوی، توانایی نفوذ به زره‌های سنگین را داشته و به سربازان امکان عملیات در شرایط دشوار و نزدیک خطوط دشمن را می‌دهند. دقت بالا، شلیک سریع و تأثیر روانی بر دشمن از دیگر ویژگی‌های آنهاست؛ به‌گونه‌ای که ترس از حمله‌های ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی این موشک‌ها، می‌تواند روحیه نیرو‌های دشمن را تضعیف و استراتژی‌های آنها را مختل کند. نمونه‌های مدرن مانند جاولین و الماس با قابلیت حمله از بالا، نقاط ضعف زرهی تانک‌ها را هدف قرار داده و معادلات نبرد را به نفع نیرو‌های خودی تغییر می‌دهند.

نمونه‌ها: 
  جاولین (Javelin) ساخت آمریکا 
موشک جاولین (FGM-۱۴۸ Javelin) یک سامانه موشکی ضد تانک و ضد نفربر قابل حمل است که توسط ایالات متحده آمریکا طراحی و تولید شده است. این موشک به عنوان جایگزینی برای موشک قدیمی‌تر‌ام ۴۷ دراگون توسعه یافته و از فناوری‌های پیشرفته‌ای بهره می‌برد.

طراحی جاولین در اوایل دهه ۱۹۸۰ آغاز شد و اولین آزمایش پرواز آن در سال ۱۹۹۱ انجام شد. این موشک در سال ۱۹۹۶ به خدمت ارتش آمریکا درآمد.
شرکت‌های سازنده: جاولین به طور مشترک توسط شرکت‌های ریتون و لاکهید مارتین طراحی و تولید می‌شود.
 
وزن و ابعاد: وزن کل سیستم جاولین حدود ۲۲.۳ کیلوگرم است و طول موشک ۱.۱ متر می‌باشد.
برد عملیاتی: جاولین دارای برد مؤثر بین ۷۵ تا ۲۵۰۰ متر است و در برخی نسخه‌ها این برد به بیش از ۴۰۰۰ متر نیز می‌رسد.
سیستم هدایت: این موشک مجهز به سیستم هدایت تصویر بردار فروسرخ است که به آن اجازه می‌دهد تا پس از شلیک، هدف را شناسایی و به سمت آن حرکت کند. همچنین دارای قابلیت “شلیک کن و فراموش کن” است، به این معنی که پس از شلیک، اپراتور می‌تواند پناه بگیرد، زیرا موشک خود به سمت هدف هدایت می‌شود.
 
جاولین دو حالت حمله دارد:
حمله از بالا: در این حالت، موشک ابتدا به ارتفاع بالا رفته و سپس بر روی هدف شیرجه می‌زند. این روش برای نابود کردن تانک‌ها ایده‌آل است، زیرا زره بالای تانک‌ها معمولاً ضعیف‌تر است.
حمله مستقیم: در این حالت، موشک به طور مستقیم به سمت هدف پرواز می‌کند و برای نابود کردن سنگر‌ها یا اهداف زمینی دیگر مناسب است.

جاولین در جنگ‌های مختلفی از جمله جنگ‌های عراق و افغانستان و همچنین در جنگ اخیر روسیه و اوکراین مورد استفاده قرار گرفته است. عملکرد مؤثر آن در نابود کردن تانک‌ها و سایر وسایل نقلیه زرهی باعث شده تا این سلاح به یکی از نماد‌های مقاومت اوکراین تبدیل شود.
نتیجه‌گیری
موشک جاولین با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، مانند دقت بالا، قابلیت حمل آسان و سیستم هدایت پیشرفته، یکی از سلاح‌های کلیدی در دفاع هوایی مدرن محسوب می‌شود. این سلاح همچنان در خدمت نیرو‌های مسلح ایالات متحده و دیگر کشور‌ها قرار دارد و تأثیر زیادی بر نبرد‌های معاصر داشته است.

   کورنت (Kornet) ساخت روسیه
موشک کورنت (به روسی: Корнет) یک سامانه موشکی ضد تانک هدایت‌شونده است که توسط روسیه طراحی و تولید شده است. این موشک به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین سلاح‌های ضد تانک در جهان شناخته می‌شود و برای مقابله با تانک‌های نسل جدید و اهداف هوایی در ارتفاع پایین طراحی شده است. کورنت با نام ناتو AT-۱۴ Spriggan نیز شناخته می‌شود.

کورنت در دهه ۱۹۹۰ میلادی به عنوان جایگزینی برای موشک قدیمی‌تر کنکورس (AT-۵) توسعه یافت و اولین بار در سال ۱۹۹۴ معرفی شد. این موشک از سال ۱۹۹۸ به خدمت ارتش روسیه درآمد و به سرعت در بازار‌های بین‌المللی به عنوان یک سلاح مؤثر شناخته شد.

وزن: وزن کلی موشک حدود ۲۷ کیلوگرم (با لوله پرتاب ۲۹ کیلوگرم) است.
طول: طول آن حدود ۱۲۰ سانتیمتر (۱۲۰۰ میلیمتر) می‌باشد.
قطر: قطر موشک ۱۵۲ میلیمتر است.
برد عملیاتی: کورنت دارای برد مؤثر بین ۱۰۰ تا ۵۵۰۰ متر (در روز) و تا ۳۵۰۰ متر (در شب) است.
سر جنگی: این موشک می‌تواند با دو نوع سر جنگی مختلف استفاده شود:
سر جنگی HEAT (ضد زره): برای نفوذ در زره‌های سنگین.
سر جنگی ترموباریک: برای هدف قرار دادن اهداف انسانی و سنگرها.
 
کورنت از سیستم هدایت لیزری SACLOS (Semi-Automatic Command to Line of Sight) استفاده می‌کند که به اپراتور اجازه می‌دهد تا هدف را با پرتو لیزر ردیابی کند. این سیستم در برابر اقدامات الکترونیکی مقاوم است و قابلیت عملیات در شرایط مختلف آب و هوایی را دارد.
عملکرد
کورنت به دلیل دقت بالا و قدرت نفوذ زیاد، توانایی تخریب تانک‌های پیشرفته‌ای مانند مرکاوا اسرائیلی و آبرامز آمریکایی را دارد. این موشک در جنگ‌های مختلفی از جمله جنگ عراق، جنگ لبنان و اخیراً در جنگ اوکراین مورد استفاده قرار گرفته است.
نسخه‌ها
کورنت دارای چندین نسخه مختلف است، از جمله:
کورنت-E: نسخه صادراتی.
کورنت-D: نسخه جدید با برد تا ۱۰ کیلومتر.
کورنت-M: نسخه پیشرفته با قابلیت شلیک دو موشک به سمت یک هدف.

موشک کورنت به عنوان یکی از سلاح‌های کلیدی در دفاع ضد تانک، توانسته است با ویژگی‌های خاص خود، نقش مهمی در نبرد‌های مدرن ایفا کند. این سلاح با قابلیت حمل آسان، دقت بالا و قدرت نفوذ زیاد، همچنان در خدمت نیرو‌های مسلح روسیه و دیگر کشور‌ها قرار دارد.

 
    میلانو (Milan) ساخت اروپا 

موشک میلان (Milan) یک سامانه موشکی ضد تانک هدایت‌شونده است که توسط کنسرسیوم Euromissile، متشکل از شرکت‌های ماترا (فرانسه) و دایملر کرایسلر (آلمان)، طراحی و تولید شده است. این موشک برای اولین بار در سال ۱۹۷۲ به خدمت ارتش فرانسه درآمد و به سرعت به یکی از سلاح‌های کلیدی ضد تانک در کشور‌های مختلف تبدیل شد.
ویژگی‌ها و مشخصات
   نسخه‌ها: میلان در چندین نسخه مختلف تولید شده است، از جمله:
    میلان-۱: نسخه اولیه با برد ۱.۵ کیلومتر.
   میلان-۲: با برد ۲.۵ کیلومتر و قدرت نفوذ ۵۵۰ میلیمتر.
    میلان-۲T: دارای سرجنگی دو مرحله‌ای برای نفوذ به زره‌های واکنشی.
     میلان-۳: نسخه پیشرفته‌تر با دقت و قابلیت‌های بهتر.
     میلان ER: جدیدترین نسخه با برد تا ۳ کیلومتر و قدرت نفوذ ۱۰۰۰ میلیمتر.

  سیستم هدایت: میلان از سیستم هدایت نیمه‌خودکار فرمان به خط دید (SACLOS) استفاده می‌کند که به اپراتور اجازه می‌دهد تا هدف را ردیابی کند و موشک به طور خودکار به سمت آن حرکت کند.

     کلاهک: کلاهک موشک میلان به گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند زره‌های سنگین را نفوذ کند. مدل‌های جدیدتر مانند میلان ER دارای سرجنگی پیشرفته‌ای هستند که می‌توانند زره‌های واکنشی را نیز از بین ببرند.
عملکرد

میلان به عنوان یک سلاح قابل حمل برای پیاده‌نظام طراحی شده است و می‌تواند از روی سه‌پایه یا خودرو‌های زرهی شلیک شود. این موشک قادر است اهداف مختلفی را هدف قرار دهد، از جمله تانک‌ها، نفربر‌ها و سایر وسایل نقلیه زرهی. همچنین، در جنگ‌های مختلفی از جمله جنگ فالکلند و جنگ‌های خاورمیانه مورد استفاده قرار گرفته است.

موشک میلان در بیش از ۴۰ کشور در سراسر جهان در خدمت است و به دلیل کارایی بالا و قابلیت اعتماد، یکی از سلاح‌های محبوب در نیرو‌های مسلح مختلف محسوب می‌شود. این موشک توانسته است در نبرد‌های متعدد نقش مؤثری ایفا کند و همچنان یکی از گزینه‌های اصلی برای مقابله با تهدیدات زرهی باقی مانده است.

موشک میلان به عنوان یک سامانه ضد تانک با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد، دقت بالا و قابلیت حمل آسان، توانسته است در عرصه نظامی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. این سلاح با تکنولوژی پیشرفته خود، همچنان در خدمت نیرو‌های مسلح کشور‌های مختلف قرار دارد و تأثیر زیادی بر نبرد‌های مدرن داشته است.

آرپی‌جی‌ها (RPG) یا راکت‌انداز‌های ضد تانک، سلاح‌های دوش‌پرتابی هستند که از راکت‌های غیرهدایت‌شونده برای انهدام اهداف زرهی، سنگرها، و ساختمان‌ها استفاده می‌کنند. این سلاح‌ها به دلیل طراحی ساده، وزن کم، و هزینه پایین، در نبرد‌های شهری و چریکی بسیار کاربردی هستند.
    نمونه‌ها: 
RPG-۷ ساخت روسیه
موشک‌انداز RPG-۷ (راکت‌پرتاب‌گر ضدتانک) یک سلاح دوش‌پرتاب معروف است که در سال ۱۹۶۱ توسط اتحاد جماهیر شوروی طراحی و به خدمت درآمد. این سلاح به عنوان یکی از مؤثرترین و پرکاربردترین سلاح‌های ضدزره در تاریخ نظامی شناخته می‌شود و تاکنون بیش از ۹ میلیون دستگاه از آن تولید شده است. RPG-۷ دارای یک لوله فولادی صاف با قطر ۴۰ میلی‌متر است و می‌تواند انواع مختلفی از راکت‌ها را شلیک کند.
ویژگی‌ها و مشخصات
کالیبر: ۴۰ میلی‌متر (لوله) و ۸۵ تا ۱۰۵ میلی‌متر (سرجنگی).
وزن: وزن خالی آن حدود ۷.۹ کیلوگرم و با بارگذاری بین ۹.۹ تا ۱۳ کیلوگرم متغیر است.
برد مؤثر: حدود ۲۰۰ متر برای اهداف متحرک و تا ۵۰۰ متر برای اهداف ثابت.
نفوذ زره: بسته به نوع سرجنگی، نفوذ زره این موشک می‌تواند بین ۲۶۰ تا ۷۵۰ میلی‌متر باشد.
 
RPG-۷ به دلیل طراحی ساده، ارزان و کارآمد، در بسیاری از جنگ‌ها و درگیری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. این سلاح قادر است به راحتی تانک‌ها، نفربرها، سنگر‌ها و تجمعات نفرات دشمن را هدف قرار دهد. همچنین، به دلیل عدم وجود لگد در هنگام شلیک، اپراتور می‌تواند با دقت بیشتری عمل کند.
 
RPG-۷ انواع مختلفی از مهمات را شلیک می‌کند که شامل:
PG-۷VL: سرجنگی HEAT با قدرت نفوذ بالا.
PG-۷VR: سرجنگی HEAT تاندیم که برای مقابله با تانک‌های مدرن طراحی شده است.
OG-۷V: سرجنگی HE-FRAG برای اهداف غیرزرهی.
TBG-۷V: سرجنگی ترموباریک با اثر انفجاری ویرانگر.
 
این سلاح نه تنها توسط نیرو‌های مسلح بیش از ۴۰ کشور استفاده می‌شود، بلکه در میان گروه‌های چریکی نیز محبوبیت دارد. RPG-۷ به دلیل هزینه پایین، کارایی بالا و قابلیت حمل آسان، همچنان یکی از ابزار‌های کلیدی در نبرد‌های مدرن محسوب می‌شود.
در مجموع، RPG-۷ به عنوان یک سلاح مؤثر در نبرد‌های ضدزره و ضدنفر، تأثیر زیادی بر تاریخ نظامی داشته و همچنان در میدان‌های جنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد 

PANZERFAUST ۳ ساخت آلمان

Panzerfaust ۳ (به معنای “مشت زرهی”) یک سلاح دوش‌پرتاب ضد تانک مدرن است که توسط شرکت Dynamit Nobel در آلمان طراحی و تولید شده است. این سلاح بین سال‌های ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۵ توسعه یافته و اولین بار در سال ۱۹۸۷ به خدمت ارتش آلمان (Bundeswehr) درآمد. Panzerfaust ۳ به عنوان جایگزینی برای سیستم‌های قدیمی‌تر ضد تانک مانند Carl Gustaf طراحی شده است و به منظور مقابله با زره‌های مدرن تانک‌ها، به ویژه تانک‌های شوروی، ساخته شده است.
ویژگی‌ها و مشخصات
کالیبر: لوله ۶۰ میلی‌متر و سرجنگی ۱۱۰ میلی‌متر.
وزن: وزن کلی سلاح آماده به شلیک حدود ۱۵.۲ کیلوگرم (۳۳ پوند) است.
طول: طول آن حدود ۱,۲۰۰ میلی‌متر (۳ فوت و ۱۱ اینچ) می‌باشد.
سرعت دهانه: سرعت اولیه حدود ۱۶۰ متر بر ثانیه (۵۲۵ فوت بر ثانیه).
برد مؤثر: برای اهداف متحرک تا ۳۰۰ متر و برای اهداف ثابت تا ۴۰۰ متر قابل استفاده است.
 Panzerfaust ۳ از یک سرجنگی HEAT (High-Explosive Anti-Tank) با قابلیت نفوذ زره تا ۷۰۰ میلی‌متر استفاده می‌کند. این سلاح دارای طراحی بدون لگد است که امکان شلیک از مکان‌های محدود را فراهم می‌کند. همچنین، این سلاح به دلیل وزن سبک و قابلیت حمل آسان، به راحتی توسط یک سرباز قابل استفاده است.
 
نسخه‌های مختلفی از Panzerfaust ۳ وجود دارد که شامل:
Panzerfaust ۳-T: با سرجنگی دوگانه HEAT که توانایی نفوذ به زره‌های واکنشی را دارد.
Panzerfaust ۳-T۶۰۰: با سیستم دید کامپیوتری پیشرفته که برد شلیک را تا ۶۰۰ متر افزایش می‌دهد.
Panzerfaust ۳-IT۶۰۰: نسخه‌ای با سرجنگی جدید که قابلیت نفوذ بیشتری دارد و می‌تواند زره‌های سنگین را هدف قرار دهد.
 
Panzerfaust ۳ در چندین کشور از جمله آلمان، ژاپن، هلند و سوئیس در خدمت است و در نبرد‌های مختلفی از جمله جنگ افغانستان و جنگ اوکراین مورد استفاده قرار گرفته است. این سلاح به دلیل کارایی بالا و قابلیت نفوذ زیاد، یکی از ابزار‌های کلیدی در نبرد‌های مدرن ضد تانک محسوب می‌شود.
 
Panzerfaust ۳ به عنوان یک سلاح مؤثر و مدرن در زمینه ضد زره، با ویژگی‌های خاص خود، توانسته است نقش مهمی در تقویت توانمندی‌های دفاعی کشور‌های استفاده‌کننده ایفا کند. این سلاح با طراحی پیشرفته و قابلیت‌های متنوع، همچنان در میدان‌های نبرد مدرن مورد توجه قرار دارد. 
سلاح‌های چندمنظوره:

برخی از سلاح‌های دوش‌پرتاب برای مأموریت‌های متنوع، از ضدزره تا ضدساختمان، طراحی می‌شوند.
     نمونه‌ها: 
    کارل گوستاف (Carl Gustav) ساخت سوئد

مزایا سلاح‌های دوش پرتاب
۱.     سهولت استفاده: نیاز به آموزش پیچیده ندارند و به سرعت آماده عملیات می‌شوند.
۲.     هزینه پایین: در مقایسه با سیستم‌های دفاعی بزرگ‌تر، این سلاح‌ها ارزان‌تر هستند.
۳.     غیرقابل‌تشخیص بودن: به‌دلیل اندازه کوچک و امکان شلیک از مکان‌های مخفی، تشخیص و مقابله با آنها دشوار است.
۴.     مؤثر در نبرد‌های نامتقارن: به گروه‌های کوچک یا نیرو‌های چریکی امکان مقابله با دشمنانی که از تجهیزات پیشرفته‌تری برخوردارند را می‌دهد.

معایب سلاح‌های دوش پرتاب
۱.     برد محدود: معمولاً برای نبرد‌های نزدیک و کوتاه‌برد طراحی شده‌اند.
۲.     وابستگی به شرایط محیطی: برخی از آنها (مانند موشک‌های حرارتی) در شرایط خاص مثل مه یا باران کارایی کمتری دارند.
۳.     امکان سوءاستفاده: به‌دلیل قابلیت حمل آسان، خطر استفاده توسط گروه‌های غیرقانونی یا تروریستی افزایش می‌یابد.

کاربرد‌های سلاح‌های دوش پرتاب
•    دفاع هوایی کوتاه‌برد: در برابر حملات هوایی
•    جنگ شهری: علیه زرهی‌ها و سنگر‌های دشمن
•    نیرو‌های ویژه: برای انجام عملیات‌های سریع و هدفمند
•    نبرد‌های نامتقارن: توسط نیرو‌های چریکی یا شبه‌نظامی

ایران چه نوع سلاح‌های دوش پرتاب بومی دارد؟ 

همانطور که اشاره شد ایران دارای چندین نوع سلاح دوش‌پرتاب بومی است که به منظور تقویت توانمندی‌های دفاعی و مقابله با تهدیدات هوایی طراحی و تولید شده‌اند. یکی از مهم‌ترین این سلاح‌ها، خانواده موشک‌های میثاق است که شامل سه نسل مختلف می‌شود: میثاق-۱، میثاق-۲ و میثاق-۳ که ویژگی‌های آنها ذکر شد.

آخرین نسل از این سامانه‌ها، میثاق-۳، در سال ۲۰۱۶ رونمایی شد و مشابه میثاق-۱ از نظر برد و ارتفاع عملیاتی است. اما این نسخه دارای کلاهک‌های شدید الانفجار (High Explosive) و فیوز پیشرفته‌ای است که دقت بیشتری را در هدف‌گیری فراهم می‌کند.

ایران همچنین از سلاح‌های دوش‌پرتاب دیگری مانند استرلا و استینگر استفاده کرده که به عنوان نمونه‌های خارجی در ارتش ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این سلاح‌ها به دلیل کارایی بالا در نبرد‌های هوایی، به تقویت توانمندی‌های دفاعی کشور کمک کرده‌اند.  

تهیه و تنظیم:افسانه کیهان فر