خانه بومیان کیش مکانی بزرگ است و اتاق‌های مختلفی دارد که هر کدام با هدف خاصی ساخته شده‌اند؛ از اتاق‌های ویژه‌ی تابستان گرفته تا اتاق‌هایی مخصوص نگهداری دام و خرما؛ در ادامه این مطلب ما را همراهی کنید تا در مورد این خانه و تاریخچه پرفرازونشیب آن بیشتر بدانیم.
جاذبه‌های دیدنی جزیره‌ی زیبای کیش یکی و دوتا نیستند؛ بااین‌حال در میان همه‌ی جاهای دیدنی این جزیره، خانه مردم شناسی بومیان کیش در سال‌های اخیر گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب کرده است. خانه بومیان از آن دسته از جاذبه‌های جزیره کیش است که می‌تواند یک روز کامل، از صبح تا شب را در آن به گشت‌وگذار پرداخت.
این خانه مردم شناسی سهمی بزرگ در معرفی فرهنگ مردمان این جزیره به گردشگران ایفا کند. همان‌طور که می‌دانید جزیره کیش یکی از جزایر پرطرف‌دار جنوبی ایران است که سالانه گردشگران و مسافران متعددی برای لذت بردن از تفریحات و جاذبه‌های طبیعی، فرهنگی و گردشگری عازم آن می‌شوند.
دراین‌بین بناهای تاریخی و قدیمی مانند خانه بومیان جزیره از جمله جاذبه‌هایی به حساب می‌آید که کمتر کسی آن را می‌شناسد و با آن آشنا است.در ادامه‌ی این مطلب بیشتر با خانه بومیان کیش آشنا خواهیم شد؛ پس با ما همراه باشید!
آدرس خانه بومیان کیش کجاست؟
جزیره کیش، محله سفین قدیم، بعد از بازار ماهی فروشان، روبروی اسکله بزرگ صیادی، خانه تاریخی بومیان کیش.
خانه بومیان کیش بخش‌ها و قسمت‌های متعدد و متنوعی دارد. این بنا در یکی از محله‌های قدیمی کیش به نام “سفین” قرار گرفته است. مردم محلی کیش و سازمان میراث‌فرهنگی این جزیره قادر بوده‌اند خانه بومیان را بدون تغییر نگه دارند تا گردشگران امروزی بتوانند تاریخ ۲۰۰ سال پیش جزیره را در برابر چشمان خود ببینند. پیشنهاد می‌کنیم در سفرتان به این جزیره، بازدید از خانه بومیان را در برنامه سفر کیش قرار دهید تا با فرهنگ و آداب مردم این جزیره آشنا شوید.
خانه‌ی بومیان کیش مکانی بزرگ است و اتاق‌های مختلفی دارد که هر کدام با هدف خاصی ساخته شده‌اند؛ از اتاق‌های ویژه‌ی تابستان گرفته تا اتاق‌هایی مخصوص نگهداری دام و خرما؛ در ادامه این مطلب ما را همراهی کنید تا در مورد این خانه و تاریخچه پرفرازونشیب آن بیشتر بدانیم.
قسمت‌های مختلف خانه بومیان کیش
همان‌طور که در قسمت قبل هم اشاره کردیم خانه بومیان خانه‌ای بسیار بزرگ بوده که از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است. هر اتاق از این خانه با هدفی خاص و مشخص ساخته شده است. برای مثال اتاق مصیف یا اتاق تابستانی، فضایی است با معماری خاص که به خنک نگه داشتن فضا در گرم‌ترین روزهای تابستان کمک می‌کند.
در ادامه با تک‌به‌تک بخش‌های این خانه، کاربرد آن‌ها و جزئیات منحصربه‌فردشان بیشتر آشنا می‌شویم.
باغچه یا زریبه در خانه بومیان کیش
زریبه در زبان محلی مردم کیش معادل همان باغچه‌ی خانه است؛ همان‌طور که از نام آن پیداست در این محل انواع مختلفی از گیاهان مانند صیفی‌جات و سبزیجات کشت میشده است. در این باغچه حتی می‌توانید درختان نخلی انجیر و نخل‌های که سال‌ها پیش کاشته شده‌اند را نیز ببینید.
در نزدیکی زریبه نیز چاهی وجود دارد که برای آبیاری باغچه استفاده میشده است. جالب است بدانید در حال حاضر کشت و آبیاری این باغچه به سبک سنتی کیش انجام می‌شود.
بخار و بخارالهوش
در معماری سنتی کیش اتاق‌هایی به نام «بخار»، کاربرد انباری داشته‌اند. در خانه‌ی بومیان چند مورد از بزرگ‌ترین اتاق‌های خانه ویژه‌ی انباری بوده‌اند؛ از جمله:
• انبار صید: در یکی از انباری‌های خانه بومیان، وسایل مخصوص صیادی «حاج عبدالله بن شاهین»، صاحب این خانه و همچنین لوازم ویژه‌ی سفرهای آبی به هند و آفریقا در آن نگهداری می‌شده‌اند. سایر لوازم مربوط به قایقرانی نظیر تجهیزات لنج و لوازم ماهیگیری نیز در این اتاق بوده‌اند.
• انبار خرما یا چندول: «چندول» کلمه‌ی خاص مردم بومی کیش برای انبار خرماست. کاشت درخت نخل، برداشت خرما و استفاده‌های متنوع از آن در جزیره‌ی کیش قدمتی ۶۰۰ساله دارد که تهیه‌ی شیره‌ی خرما یکی از این موارد است. در خانه‌ی بومیان دو «چندول» با مساحت‌های چهار مترمربع وجود دارند و در هر یک، چند صد کیلو خرما نگهداری میشده است. به‌مرورزمان و با فراوری‌های ویژه، از این خرماها شیره گرفته میشده است.
• انبار مواد غذایی: همان‌طور که گفتیم خانه‌ی بومیان مساحت بسیار زیادی دارد و افراد بسیاری در آن زندگی می‌کردند. انبار ویژه‌ی مواد غذایی با هدف تأمین خوراک ساکنان خانه در طول سال ساخته شده است. مواردی مانند گندم، برنج، آرد و حتی خمره‌های بزرگ حاوی ماهی شور خشک‌شده در این انبار نگهداری می‌شده‌اند.
• اتاق بخارالهوش یا انبار علوفه: آخرین انباری خانه مربوط به دام ساکنان خانه است. طبق فرهنگ بومی مردم کیش، بسیاری از خانه‌ها دامداری داشته‌اند و از گاو و گوسفند نگهداری می‌کرده‌اند. از شیر و گوشت دام‌ها برای تغذیه‌ی افراد خانه استفاده میشده است.
مطبخ یا آشپزخانه
آشپزخانه، یا به زبان عربی، مطبخ، اتاقی است که ویژه‌ی پخت‌وپز غذاهای روزانه مورداستفاده قرار می‌گرفته است. درست مانند سایر اتاق‌های خانه، طراحی مطبخ به‌گونه‌ای بوده است تا بیشترین کارایی را داشته باشد. برای مثال در دیوارهای مطبخ دریچه‌هایی برای خارج شدن دود غذا وجود دارد. در مطبخ انواع غذاها و نان‌های محلی پخته می‌شده‌اند. در حال حاضر وسایل پخت‌وپز در خانه‌ی بومیان برای بازدیدکنندگان به نمایش درآمده‌اند.
مطبخ اغلب در حیاط خانه ساخته میشده است. جالب است بدانید مطبخ در خانه‌های مختلف ساختار یکسانی ندارد؛ در خانه‌ی افرادی که بضاعت کمی داشته‌اند از برگ‌های درخت خرما برای ساخت دیوارهای مطبخ استفاده میشده است.
مکتب‌خانه یا بیت الافروخ
همان‌طور که از نام آن پیداست، مکتب‌خانه محلی برای تحصیل و آموزش بوده است. گفته می‌شود که بسیاری از کودکان روستای سفین در بیت الافروخ خانه‌ی بومیان آموزش می‌دیده‌اند و می‌توان گفت این مکتب‌خانه مدرسه‌ی روستا بوده است. در بیت‌الافروخ پسران و دختران پیش از رسیدن به سن تکلیف، با کمک معلم مکتب‌خانه در کنار یکدیگر به یادگیری قرآن، مهار‌های زندگی و اصول اخلاقی می‌پرداخته‌اند.
الفرشه یا حجله
حجله یا به عبارتی اتاق ویژه‌ی تازه عروس و داماد، اتاقی است که در خانه‌ی عروس آماده میشده است و عروس و داماد در حدود یک ماه در آن سکونت می‌کرده‌اند. در تزیینات الفرشه از آینه و پارچه‌های رنگی استفاده میشده است.
ویژه‌ترین اتاق خانه؛ بیت العود
«بیت‌العود» به اتاق‌خواب صاحبخانه گفته می‌شود. در بیت‌العود خانه‌ی بومیان وسایلی نظیر تخت، رادیو و تلویزیون با قدمت ۴۰ساله و وسایل دکوری دیده می‌شوند. شاید جالب باشد بدانید تخت دو نفره‌ی این اتاق از جمله وسایلی است که صاحبخانه از هند با خود به ایران آورده است و بیش از ۸۰ سال قدمت دارد. بیت‌العود یکی از قدیمی‌ترین اتاق‌های خانه بومیان محسوب می‌شود.
پذیرایی از بانوان در بیت القهوه
بیت القهوه فضایی مخصوص به مهمانان زن در خانه بومیان کیش است در آن چای و قهوه برای مهمانان را تهیه و آماده می‌کردند.
تختخواب تابستانی یا «سیم»
همان‌طور که می‌دانید جزیره‌ی کیش آب‌وهوایی گرم و شرجی دارد؛ مردم بومی جزیره برای مقابله با این وضعیت هوا و تجربه‌ی خوابی راحت در فصول گرم، تختخواب‌هایی به نام سیف می‌ساخته‌اند. سیف با بافتن چوب درختان نخل ساخته میشده و با کمی ارتفاع از زمین قرار می‌گرفته است. این بافت ویژه و ارتفاع از زمین به احساس خنکی در هنگام خواب و استراحت کمک می‌کرده است.
اتاق تابستانی یا مصیف
مصیف یا اتاق تابستانی مخصوص فصل تابستان است. سبک معماری آن به‌گونه‌ای است که از ورود و جذب گرما به داخل اتاق جلوگیری کرده و با پنجره‌ها و بادگیرهای متعدد، جریان هوا را به‌خوبی منتقل می‌کند. این فضا را طوری طراحی می‌کنند که محیط داخلی آن همیشه خنک است. مصیف را بر روی یک سکو با ارتفاع یک متر و نیم و کاملاً پشت به آفتاب می‌ساخته‌اند. در اطراف اتاق نیز پنجره‌ها و بادگیرهای تعبیه میشده تا به جریان باد در اتاق کمک کرده و فضایی خنک ایجاد کند.
اتاق زمستانه
در کنار اتاق تابستانه در این خانه سنتی و زیبا، اتاق زمستانه هم وجود داشته است. شاید بتوان گفت اتاق زمستانه دقیقاً برعکس مصیف ساخته میشده است؛ اتاق‌های زمستانه معمولاً روبه آفتاب بوده‌اند و دورتادور اتاق بسته است تا نفوذ سرما باعث ناراحتی ساکنان نشود.
رستوران خانه بومیان کیش
خانه
در خانه زیبای بومیان کیش یک رستوران سنتی وجود دارد که با غذاهای اصیل و سنتی جزیره کیش از گردشگران و مهمانان پذیرایی می‌کند. در سفر به کیش و بازدید از این خانه تاریخی حتماً مهمان غذاهای لذیذ و اصیل این رستوران شوید. پیشنهاد می‌کنیم هنگام سفارش دادن غذا، از نان‌های محلی و غذاهای سنتی جزیره غافل نشوید!
تاریخچه خانه مردم شناسی بومیان کیش
خانه بومیان جزیره کیش متعلق به فردی با نام «حاج عبدالله بن شاهین» بوده است که از اشخاص محبوب و خوشنام جزیره کیش بوده و در زمان گذشته محبوبیت زیادی داشته است. این خانه در گذشته‌های دور مکانی شلوغ و پر رفت‌وآمد به حساب می‌آمده و به سبک و معماری خانه‌های کیش ساخته شده است. جالب است بدانید که حاج عبدالله تاجر مروارید بوده و صاحب یکی از بزرگ‌ترین لنج‌های بادبانی در جزیره کیش هم بوده است. لنج‌سازی یا گلافی یکی از شغل‌های مهم برای شخصیت‌های بزرگ در جزیره کیش محسوب می‌شود.
این خانه وسعتی بیشتر از ۱۲۰۰ متر دارد و تقریباً ۲۰۰ سال از ساخته‌شدن آن می‌گذرد. خانه بومیان در محله قدیمی سفین که یکی از محله‌های عرب‌نشین است، قرار دارد. این خانه را از قدیمی‌ترین بناهای جزیره و البته یکی از مثال‌زدنی‌ترین جاهای دیدنی کیش می‌دانند؛ البته این خانه به لحاظ ساختار و سبک معماری مانند سایر خانه‌ها ساخته شده است. نکته جالب این که علت دوست‌داشتنی‌بودن این خانه در میان بومیان جزیره، برگزاری کلاس‌های متعدد یادگیری قرآن و مکتب در ۱۵ اتاق این خانه است.
ساعت بازدید و قیمت بلیط خانه بومیان کیش
قیمت بلیط خانه بومیان کیش چندان زیاد نیست و هزینه‌ای که شما برای تهیه بلیط بازدید از این خانه می‌پردازید شامل اجازه بازدید از تمام قسمت‌های آن است. ضمن اینکه شما برای تهیه بلیط می‌توانید هم به‌صورت آنلاین و هم به‌صورت حضوری اقدام کنید.
ساعت بازدید از این خانه تاریخی هم در زمان رزرو با ارائه سانس‌های مختلف قابل‌مشاهده خواهد بود. البته زمان بازدید به طور معمول از ساعت ۱۰ صبح تا ۱ بعدازظهر و عصرها نیز از ساعت ۴ تا ۹ شب است؛ البته در روزهای تعطیل یا ایام خاص ساعات بازدید ممکن است متغیر باشد.
امکانات خانه مردم شناسی بومیان کیش
در خانه بومیان که به عبارتی موزه مردم شناسی هم محسوب می‌شود، فعالیت‌ها و خدمات متنوع و متعددی برای مسافران و گردشگران در نظر گرفته شده است. پذیرایی کردن و طبخ غذاهای محلی و بومی جزیره کیش در کنار فضای عکاس‌خانه، از جمله جاذبه‌های این خانه محسوب می‌شوند.
در این فضای سنتی شما می‌توانید لباس‌های محلی مردمان جزیره کیش را بر تن کرده و تصاویر زیبایی را به‌عنوان یادگاری در عکاس‌خانه ثبت کنید. همین‌طور نقش حنا، تهیه شیرینی و نان محلی تازه و فروشگاه عرضه‌کننده سوغاتی، صنایع‌دستی و محصولات دریایی هم از دیگر امکانات این فضا محسوب می‌شوند.
جالب است بدانید از بازدیدکنندگان این خانه با خرما، قهوه و شیرینی‌های لذیذ محلی پذیرایی می‌شود. یکی دیگر از جذابیت‌های فرهنگی این خانه این است که می‌توانید فیلم‌های مستندی از سبک زندگی و مراسم‌های گوناگونی مانند عروسی و صید کردن ماهی را هم مشاهده کنید و با آداب‌ورسوم و همین‌طور فرهنگ مردمان کیش بیشتر آشنا شوید.
آب و هوای کیش و بهترین زمان بازدید از خانه بومیان
جنوب ایران و جزیره زیبای کیش آب و هوای گرم و مرطوبی دارد که سبب شده شش‌ماهه اول سال یعنی فصل‌های بهار و تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این جزیره محسوب نشوند. در عوض در شش‌ماهه دوم سال یعنی از انتهای مهرماه تا پایان اسفندماه و حتی اوایل فروردین‌ماه، بهترین زمان برای سفر به جزیره کیش و بازدید از خانه تاریخی بومیان کیش محسوب می‌شود. البته تعطیلات عید نیز می‌تواند زمان مناسبی برای بازدید از جزیره و گشت‌وگذار میان جاذبه‌های بی‌شمار آن باشد.
بهترین مسیر دسترسی به خانه مردم شناسی بومیان کیش
برای دسترسی بهتر به خانه بومیان کیش که در محله قدیمی سفین قرار گرفته، می‌توانید از تاکسی استفاده کنید. خوشبختانه جزیره کیش چندان بزرگ نیست و دسترسی به نقاط مختلف آن به‌راحتی انجام می‌شود. البته حمل و نقل در جزیره کیش با خودرو انجام شده و بیشتر گردشگران برای دسترسی بهتر تفریحات جزیره ترجیح می‌دهند که خودرو اجاره کنند. ضمن اینکه برخی دیگر از مسافران و گردشگران این شیوه را اقتصادی نمی‌دانند و برای صرفه‌جویی‌کردن در هزینه‌ها، تاکسی‌ها را انتخاب می‌کنند.
جاهای دیدنی نزدیک به خانه بومیان کیش
در اطراف خانه مردم شناسی بومیان کیش جاذبه‌های متعددی هم وجود دارد که شما بعد از بازدید از این خانه، می‌توانید به این جاذبه‌ها هم سر بزنید. برخی از این جاهای دیدنی کیش عبارت‌اند از:
پارک ساحلی میرمهنا در جزیره کیش
یکی از زیباترین جاذبه‌های جزیره و یکی از زیباترین پارک های کیش که در نزدیکی خانه بومیان قرار گرفته، پارک ساحلی میرمهنا است. توصیه می‌کنیم که حتماً در زمان غروب آفتاب خود را به این پارک برسانید؛ چون با یکی از دیدنی‌ترین و زیباترین تصاویر عمرتان روبرو خواهید شد.
در این پارک گونه‌های مختلف جانوری مانند لک‌لک‌ها و مرغ‌های ماهی‌خوار هم وجود دارند. همین‌طور انواع گوش‌ماهی‌ها، ماهی‌ها، حلزون‌ها و سایر موجودات آبزی و پرندگان هم در این پارک دیده می‌شوند که موجبات تفریح و سرگرمی گردشگران را فراهم می‌کنند. در این پارک یک بازارچه هم وجود دارد که سوغات جزیره کیش در آن به فروش می‌رسد.
برای رفتن به پارک ساحلی میرمهنا باید اول خود را به بلوار دریا رسانده و سپس در حدفاصل میدان جاسک و مسجد خاتم‌الانبیا، به این پارک خواهید رسید.
بازار عرب ها در جزیره کیش
دومین جاذبه نزدیک به خانه بومیان در کیش، بازار عرب‌ها است که همچنان سبک و سیاق سنتی خود را حفظ کرده است. قدمت این بازار بالغ بر ۲۰۰ سال تخمین زده می‌شود و در آن می‌توانید محصولات گوناگونی مانند پوشاک و صنایع‌دستی را به‌راحتی تهیه کنید. البته تمامی محصولات با قیمتی اقتصادی عرضه می‌شوند. در بازار غرفه‌های گوناگونی وجود دارد که بیشتر فروشندگان آن‌ها عرب‌زبان هستند.
برای رسیدن به این بازار باید به بخش شمال غربی محله سفین مراجعه کنید.
سایر جاذبه های نزدیک به خانه بومیان
این خانه تاریخی و زیبا با درخت سبز کیش، شهر زیرزمینی کاریز کیش و شهر باستانی حریره هم فاصله کوتاهی دارد.
• درخت سبز کیش در فاصله ۳۴ دقیقه‌ای از این خانه و در بلوار میرمهنا، میدان المپیک، بلوار المپیک، میدان حریره و در پارک درخت سبز قرار دارد.
• شهر باستانی حریره هم در شمال جزیره کیش واقع شده که با فاصله ۳۵ دقیقه‌ای از خانه بومیان کیش در نزدیکی مجموعه المپیک و در کنار جاده کرانه قرار دارد.
• شهر زیرزمینی کاریز در بلوار میرمهنا بعد از میدان المپیک نرسیده به میدان فارور و با فاصله ۳۹ دقیقه‌ای از این خانه تاریخی واقع شده است.
کلام آخر
این مطلب به معرفی خانه بومیان جزیره کیش اختصاص پیدا کرد. تلاش کردیم تا با بررسی این خانه تاریخی از تمام زوایا به شما نشان دهیم که بازدید از این بنای با قدمت تا چه میزان می‌تواند در شناخت فرهنگ، آداب‌ورسوم و سنت‌های ساکنان جزیره کیش مؤثر باشد. نکته پایانی اینکه در زمان حضور میان بافت قدیم یک منطقه تلاش کنید تا با رعایت‌کردن و احترام‌گذاشتن به آداب‌ورسوم و اعتقادات ساکنان آن ناحیه، بهترین خاطرات سفر را هم برای خود و هم برای همراهانتان رقم بزنید.
سؤالات متداول
آدرس خانه بومیان کیش کجاست؟
محله قدیمی سفین کیش، ۲۰۰ متر قبل از بازار ماهی فروشان، مقابل بندرگاه صیادی.
قیمت بلیط خانه بومیان کیش چقدر است؟
قیمت بلیط خانه بومیان کیش در زمان رزرو در سایت درج شده است.
چرا باید از خانه مردم شناسی بومیان کیش بازدید کرد؟
در فضای این خانه سنتی و قدیمی جزیره کیش شما سفری مهیج به تاریخ، فرهنگ، رسم‌ورسوم و باورهای مردمان کیش قدیم داشته و بهتر با آداب و سنن آن‌ها آشنا خواهید شد.
منبع: سفرمارکت
