باغ موزه نگارستان نمونه‌ای بارز از باغ موزه هنر ایرانی به‌شمار می‌رود. این باغ با زیبایی منحصربه‌فرد و حال‌وهوای عجیب باعث می‌شود بازدیدکنندگان این بنای تاریخی بارهاو‌بارها مشتاق بازدید از آن باشند.
شاید نام باغ موزه نگارستان را خیلی شنیده باشید یا از آن بارها دیده باشید. باغ نگارستان نمونه‌ای بارز از باغ موزه هنر ایرانی به‌شمار می‌رود. این باغ با زیبایی منحصربه‌فرد و حال‌وهوای عجیب باعث می‌شود بازدیدکنندگان این بنای تاریخی بارهاو‌بارها مشتاق بازدید از آن باشند. همچنین برای افرادی که به فضاهای تاریخی علاقه دارند، کافه و رستوران باغ موزه نگارستان به محلی دائمی قرارهای آخر هفته و گپ‌های دوستانه تبدیل شده است!
این باغ به لطف معماری و جاذبه‌هایش یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی تهران برای گردشگران محسوب می‌شود. بناهای تاریخی، تالارهای باشکوه، باغ با فضای سرسبز و درختان کهن سربه‌فلک‌کشیده، کتابخانه، معماری باغ و دیدنی‌ها و آثار ارزشمند دیگری که در آن قرار دارد، همگی اقامتگاه تابستانی فتحعلی شاه را به یکی از تفرجگاه‌ها و جاهای گردشگری پایتخت تبدیل کرده است.
باغ موزه نگارستان دقیقا کجاست؟
شاید برای افرادی که تابه‌حال از باغ نگارستان ندیده‌اند، اولین سوالی که پیش می‌آید، این باشد که باغ موزه نگارستان کجاست؟ این باغ یکی از جاهای تاریخی و دیدنی تهران در بخش شمالی میدان بهارستان است.
همچنین این باغ نزدیکی مجلس شواری ملی قرار دارد. وسعت باغ به‌قدری زیاد است که از شرق به خیابان صفی‌علی شاه، از غرب به خیابان دروازه شمیران، از جنوب به میدان بهارستان، از جنوب غرب به ساختمان سازمان برنامه و از شمال به خیابان آتشکده یا علایی و محل سابق دانشکده ادبیات راه دارد. البته لازم به ذکر است که در گذشته وسعت باغ نگارستان ۴۳۲۰۰ مترمربع بود، اما متاسفانه در طی زمان در معرض تخریب زیادی قرار گرفته و وسعت آن که در حال حاضر به ۱۱۴۶۹ مترمربع رسیده است.
اقامتگاه تابستانی فتحعلی شاه قاجار
باغ موزه نگارستان در سال ۱۲۲۲ق با هدف استفاده به‌عنوان اقامتگاه تابستانی به دستور فتحعلی شاه قاجار احداث شد؛ اما امروزه به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی تاریخی و از تفرجگاه‌های محبوب تهران محسوب می‌شود. جالب است بدانید در زمان ساخت، باغ نگارستان خارج از محدوده شهر تهران قرار داشت و به لطف داشتن آب‌وهوای مطبوع فتحعلی شاه قاجار تابستان‌ها را در این مکان سپری می‌کرد! علت نام‌گذاری باغ موزه با عنوان نگارستان به‌دلیل وجود تعداد زیادی از تابلوهای نقاشی پرتره در یکی از اتاق‌های عمارت آن است. ازجمله آثار هنری موجود در این موزه می‌توان به میرزا جانی نقاش، میرزا بابا نقاش و عبدالله خان اشاره کرد.
سبک معماری باغ موزه نگارستان کلاه‌فرنگی است. دو بنای تاریخی فوق‌العاده بی‌نظیر به نام‌های دلگشا و تالار قلمدان در باغ نگارستان قرار دارد. ساختمان‌های دانش‌سرای عالی پیشین، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم می‌توانید در مجاورت این باغ ببینید. علاوه بر این‌ها، دو طرف ساختمان مرکزی باغ نگارستان دو تالار بزرگ و چند اتاق قدیمی وجود دارد که در بعضی از آنها تعداد کمی ظروف قدیمی وجود دارد.
البته حتی درصورتی‌که هیچ وسیله‌ای تاریخی و دیدنی دیگری در این اتاق‌ها وجود نداشته باشد، خود اتاق‌ها، معماری، پنجره‌ها و… آنها به اندازه کافی دیدنی‌اند. در مجموع این باغ ۶۰۰ متر زیر بنا و ۶۴ اتاق، ۴ تالار، یک کتابخانه با ۴ سالن دارد. تالارهای بنای باغ نگارستان مملو از تزیینات شگفت‌انگیز آینه‌کاری، نقوش طلایی و چلچراغ‌های تاریخی ارزشمندند.
برخی از وقایع تاریخی مهم باغ موزه نگارستان
باغ نگارستان یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین باغ‌های دوران قاجار محسوب می‌شود. در طی سال‌ها وقایع تاریخی متعددی در این باغ رخ داده است. یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخی این باغ تاج‌گذاری محمد شاه قاجار است. آثار تاریخی برجای‌مانده از دوره قاجاریان حاکی از آن است که محمد شاه قاجار در باغ نگارستان روی تخت طاووس قاجاری تاج گذاری کرد. محمد شاه نوه فتحعلی شاه، فرزند عباس میرزا و سومین شاه قاجار بود.
یکی دیگر از وقایع تاریخی باغ نگارستان کشته‌شدن میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام یا همان قائم‌مقام فراهانی است که زمانی وزیر محمد شاه قاجار بود؛ قائم‌مقام فراهانی یا میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام سال ۱۲۵۱ق در زیرزمین عمارت دلگشا به قتل رسید!
باغ موزه نگارستان تهران
در کل می‌توان گفت از زمان احداث باغ تا امروز، این مجموعه کاربری‌های مختلفی ازجمله اقامتگاه تابستانی برای محمد شاه قاجار، مقری برای وقایع تاریخی مهم، مدرسه، وزارتخانه، دارالمعلمین، مؤسسه لغت‌نامه دهخدا، مؤسسه جغرافیا، دانشکده و… داشته و دستخوش تغییرات زیادی شده است. بین سال‌های ۱۳۴۱ تا ۱۳۷۰ش نیز دانشکده علوم اجتماعی در این محل دایر بود. بعد انتقال دانشکده به محل دیگر، باغ موزه نگارستان مدت دو سال متروکه باقی ماند. متاسفانه در سال ۱۳۷۱ قصد تخریب این اثر تاریخی را داشتند که با اعتراض و تلاش روح‌الامینی از این کار جلوگیری شد.
باغ موزه نگارستان در سال ۱۳۹۲ تحت مرمت و بازسازی قرار گرفت. از آن زمان به‌بعد، مدیریت این باغ به دانشگاه تهران واگذار شد. در حال حاضر این باغ به‌عنوان یکی از موزه‌های دانشگاه کشور شناخته می‌شود. جالب است بدانید باغ موزه نگارستان با عنوان تاریخ علم نیز شناخته می‌شود. این جاذبه گردشگری همچنین در فهرست میراث ملی ارزشمند ایران به ثبت رسیده است.
بهترین زمان بازدید از باغ موزه نگارستان
بهترین زمان بازدید از باغ موزه نگارستان و لذت از هوای دلپذیر و فضای سرسبز آن، فصل بهار و ماه اردیبهشت است. باغ موزه نگارستان در فصل بهار به‌ویژه اردیبهشت به تکه‌ای از بهشت روی زمین تبدیل می‌شود. جوانه‌زدن درختان و شکوفه‌کردن گل‌های باغ نگارستان همراه هوای معتدل همگی فضای این باغ را به محلی عالی برای سپری‌کردن نیمی از روز و لذت از زیبایی‌های طبیعی و تاریخی بدل می‌سازد.
همچنین، در فصل پاییز و ماه آبان که برگ‌های درختان به رنگ‌های نارنجی، قرمز و زرد تغییر می‌کند و زمین باغ مملو از برگ‌های پاییزی رنگی می‌شود، منظره‌ای عالی و دل‌انگیز را برای لذت از یک عصر پاییزی و عکاسی به وجود می‌آورد. صرف یک نوشیدنی گرم در کافه روحی باغ نگارستان همراه تماشای منظره زیبای پاییزی باغ، بدون شک تصویری فراموش‌نشدنی از باغ نگارستان را در ذهن هر بازدید کننده‌ای ثبت می‌کند. در کل می‌توان گفت که باغ موزه نگارستان در هر فصلی از سال زیبایی مختص به خود را دارد و نمی‌توان بهترین زمان بازدید از باغ نگارستان را تنها به یک ماه یا یک فصل از سال محدود کرد.
دیدنی‌های دیگر مجموعه باغ موزه نگارستان
دیدنی‌های مجموعه باغ موزه نگارستان عبارت است از مجموعه ملک‌الشعرای بهار، موزه مکتب کمال‌الملک، مجموعه مجسمه مینیاتورهای مردم‌شناسی جهانگیر ارجمند، سردیس فردوسی، مجموعه و تالار محمود روح‌الامینی، مجموعه آثار مینیاتور و معرق چرم استاد علی اسفرجانی، دیوار صف سلام فتحعلی شاه، اتاق کاشی‌های باغ نگارستان، موزه مجموعه آثار قلم‌زنی، کافه رستوران روحی، و تالار منیر شاهرودی فرمان‌فرمائیان که نخستین تالار موزه‌ای است که در ایران به نام یک زن هنرمند ایرانی ثبت شده است!
تنها بنای قاجاری برجای‌مانده از باغ نگارستان حوض خانه نام دارد که امروزه به موزه هنرهای ملی تبدیل شده است و در دست معاونت راهبردی سازمان بودجه و برنامه‌ریزی و در داخل ساختمان‌های وزات فرهنگ و ارشاد قرار دارد.
نکاتی که باید قبل از بازدید از باغ نگارستان بدانید
- بهترین وسیله نقلیه‌عمومی برای رفتن به باغ موزه نگارستان مترو است. برای رسیدن به باغ موزه باید سوار خط دو مترو شوید و در ایستگاه بهارستان پیاده شوید. پس از چند دقیقه پیاده‌روی به خیابان شریعت‌مدار رفیع بروید تا به ورودی شمالی باغ نگارستان برسید.
- ساعت کاری مجموعه موزه‌های باغ نگارستان از ساعت ۹ تا ۱۸، ساعت کاری محوطه باغ نگارستان و کافه موجود در آن از ساعت ۹ تا ۲۲ و ساعت کاری رستوران باغ نگارستان از ساعت ۱۲ تا ۱۷ است.
- مجموعه موزه‌های باغ نگارستان دوشنبه‌ها تعطیل هستند. در این روز تنها می‌توانید از فضای محوطه باغ و کافه و رستوران آن لذت ببرید.
- بلیت ورودی برای استادان، دانشجویان و کارکنان دانشگاه تهران رایگان است.
منبع: علی بابا
