باغ فردوس تهران یکی از باغ‌های زیبای پایتخت محسوب می‌شود که از زمان قاجار به یادگار مانده است. این باغ که در حوالی میدان تجریش قرار دارد، به موزه سینما اختصاص داده شده و با داشتن امکاناتی چون سالن‌های سینما،کافه و محیطی دل‌نواز و سرسبز یکی از پاتوق‌های هنرمندان و هنردوستان است.
باغ فردوس تهران یکی از باغ‌های زیبای پایتخت محسوب می‌شود که از زمان قاجار به یادگار مانده است. این باغ که در حوالی میدان تجریش قرار دارد، به موزه سینما اختصاص داده شده و با داشتن امکاناتی چون سالن‌های سینما،کافه و محیطی دل‌نواز و سرسبز یکی از پاتوق‌های هنرمندان و هنردوستان است.
معرفی باغ فردوس تهران
عکاس: حمیدرضا حسنی
باغ فردوس که با نام باغ موزه فردوس، باغ معیری و موزه سینما نیز شناخته می‌شود؛ یکی از باغ‌ها و جاهای دیدنی تهران است که در محله خوش آب‌وهوای باغ فردوس در شمال این شهر قرار دارد. این باغ در سال ۱۳۸۱ به موزه سینمای ایران تبدیل شده است. قدمت این باغ به دوران قاجار و پادشاهی محمد شاه می‌رسد و از آثار ملی کشور محسوب می‌شود.
پیشینه باغ فردوس تهران
در دروان قاجار باغ‌های متعددی در تهران ایجاد شد که باغ فردوس یکی از آنها به شمار می‌رود و توسط یکی از درباریان قاجار در زمان محمد شاه، ساخته شده است. این باغ در واقع بخش کوچکی از باغ وسیع فردوس محسوب می‌شود که در گذشته اراضی میان اسدآباد و ولنجک در شمال، الهیه از جنوب، دره تجریش از شرق و محمودیه از غرب؛ جزو زمین‌های باغ فردوس بوده‌اند. باغ فردوس در سرگذشت خود مالکان متعددی به چشم دیده است. روزگاری این باغ در عهد قاجار و در زمان محمدشاه، در اراضی محمدیه با دو عمارت شمالی و جنوبی برپا شد. پایه گذار این باغ و عمارت ییلاقی آن حاجی میرزا آقاسی، صدراعظم محمدشاه بود. بعد از آن باغ به تملک معیرالممالک؛ داماد ناصرالدین شاه رسید. شاه این باغ را به‌عنوان هدیه عروسی به دخترش داد و معیر بعد از تکمیل عمارت جنوبی، جشن عروسی خود را در این محل برگزار کرد.
بعد از مرگ معیر الممالک باغ به پسرش دوستعلی خان رسید، اما وی علاقه‌ای به حفظ باغ نداشت و هروقت به ییلاق می‌آمد خیمه خود را زیر درختان چنار باغ برپا می‌کرد و حتی سنگ‌های مرمر بنا را از جا کند و در نمای عمارت امیریه یا مدرسه نظام فعلی به کار برد. تا اینکه تاجری شیرازی به نام حاجی میرزا حسین این باغ را از دوستعلی خرید و آن را تعمیر کرد. بعد از حاجی میرزا، افرادی چون میرزا حسین تهرانی، میرزا اسماعیل خان امین الممالک و محمد ولی خان سپهسالار تنکابنی، باغ فردوس را صاحب آن شدند. محمد ولی خان عمارت و باغ را آباد و قنات آن را دایر کرد و چند استخر و فواره نیز در جای‌جای باغ احداث کرد، اما از آن جایی که تجارتخانه طومانیانس از وی طلبکار بود باغ را به تصاحب خود درآورد. پس از چندی دولت وقت در مقابل وجهی که از طومانیانس طلبکار بود، آن را ضبط کرد و اراضی‌اش را متری دو تومان و سه تومان به کارمندان وزارتخانه فروخت.
در دوران پهلوی باغ فردوس سرنوشت جدیدی پیدا کرد. در سال ۱۳۱۶، به دستور علی اصغر حکمت، وزیر معارف آن زمان، باغ فردوس خریداری، عمارت آن مرمت و دبیرستان شاپور تجریش در آن دایر شد. در دوران پهلوی دوم، این باغ به مکانی برای جشن‌های ۲۵۰۰ اختصاص یافت. پس از انقلاب نیز مدتی در اختیار صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. تا اینکه بنیاد سینمایی فارابی، سازمان میراث فرهنگی کشور و شهرداری تهران آن را برای موزه سینما در نظر گرفتند و سرانجام در شهریورماه سال ۱۳۸۱ باغ فردوس داستان جدید زندگی‌اش را شروع کرد و به باغ موزه فردوس یا موزه سینمای ایران تبدیل شد.
از باغ‌های اشرافی این منطقه تنها عمارتی باقی مانده است که به آن باغ فردوس گفته می‌شود و در اختیار موزه سینما قرار دارد. سایر زمین‌های این باغ نیز تفکیک شده‌اند و تغییر کاربری پیدا کرده‌اند. بخشی از آنها به ساختمان‌های مسکونی و مدرسه تبدیل شده‌اند و قسمتی دیگر به موسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران و لغت نامه دهخدا اختصاص داده شده است.
معماری باغ فردوس تهران
عکاس: حمیدرضا حسنی
وقتی به باغ فردوس تهران برسید و از فضای مشجر و چنارهای سرسبز ورودی باغ عبور کنید، دو مجسمه برنزی از سهروردی و ابن هیثم (از دانشمندان سرشناس ایرانی و اولین دانشمند فیزیک نور در جهان) ایران خواهید دید. بعد از آن چشمتان به عمارت زیبای باغ خواهد افتاد. عمارتی که تنها یادگار شکوه و جلال باغ‌های فردوس است و دیگر از گذشته و نقشه باغ فردوس چیزی باقی نمانده است.
باغ فردوس ۲۰ هزار متر مربع وسعت دارد و مساحت عمارت آن هزار متر مربع است که شامل سه و نیم طبقه به عرض ۲۶ متر و به طول تقریبا ۳۴ متر است. شیب زمین این باغ از شمال غربی به جنوب شرقی است و تندی این شیب به‌گونه‌ای است که کف طبقه اول بنا با قسمت جنوبی باغ و سقف آن با قسمت شمالی باغ هم سطح است. تمامی اتاق‌ها و سالن‌های ساختمان باغ، گچ‌بری‌های بسیار زیبایی در زیر حاشیه سقف دارد که از جمله می‌توان به مقرنس‌کاری‌های گل و شاخ و برگ اشاره کرد.
باغ فردوس در طی زمان و در هر دوره، تغییرات زیادی پیدا کرده است و بسیاری از بخش‌های آن تخریب شده و استخرهای متعدد، قنات، ساختمان و عمارت‌هایی دیگری نیز داشته است. حتی بعد از تبدیل شدن باغ فردوس به موزه سینما تغییرات جزیی مانند نورپردازی داخل و خارج عمارت، پوشاندن دیوارهای داخلی با گچ، تقسیمات داخلی با دیوارهای سبک و کف سازی در عمارت باغ صورت گرفته و ساختمان‌هایی نیز به آن اضافه شده است.
سینما باغ فردوس
منبع عکس: خبرگزاری برنا (عکاس: متین قاسمی)
طرح ایجاد موزه سینما در شهریور سال ۱۳۷۳ و به همت مدیران مرکز توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران مطرح شد. سرانجام با تلاش‌های آقایان عباس کیارستمی، استاد عزت الله انتظامی، غلامرضا جلال امیدی، امیر ثباتی، بهزاد رحیمیان و عزیزالله ساعتی موزه سینما در سال ۱۳۷۷ در مکان اولیه خود واقع در خیابان لاله‌زار، کوچه‌ی پیرنیا و با حضور معاون اول رئیس جمهوری وقت، آقای حبیبی، افتتاح شد. از فعالیت‌های اولیه موزه می‌توان به انتشار چند کتاب، کارت پستال، مجموعه‌ای از موسیقی‌های متن فیلم‌های ایرانی و برگزاری جشن‌های ۱۰۰ سالگی سینما اشاره کرد. پس از گذشت چند سال و در سال ۱۳۸۱، با کمک نهادهای گوناگون از جمله اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت امور سینمایی و با حضور رئیس جمهور وقت، آقای سید محمد خاتمی، موزه سینما در مکان کنونی آن یعنی مجموعه باغ فردوس گشایش یافت. استاد عزت الله انتظامی نیز اولین مدیر عامل موزه سینمای ایران بود.
بخش‌های مختلف موزه سینما باغ فردوس از این قرار است:
- تالار آغازگران: در این بخش همان طور که از نامش پیدا است با اولین‌های سینمای ایران، تاریخچه سینما، تجهیزات فیلم‌برداری، فیلم‌ها و… آشنا خواهید شد.
- تالار معاصران: این تالار معرف هنرمندان معاصر سینما است و پرتره شخصیت‌های مطرح در زمینه بازیگری، کارگردانی، آهنگسازی و تصویربرداری به نمایش گذاشته شده است.
- تالار بین‌‌‌الملل: جوایز هنرمندان افتخار آفرین در عرصه بین‌المللی مانند نخل طلایی کن، شیر ونیز، خرس برلین و دیگر جوایز جهانی سینمای ایران و پوسترهایی از فیلم‌های ایرانی راه یافته به جشنواره های جهانی در این تالار جمع آوری شده است.
- تالار نام‌آوران: در این تالار تاریک، ناگهان با نور فلاش عکاسان و صدای تشویق حضار روبه‌رو می‌شوید و سپس با نام آوران هنر آشنا می‌شوید.
- بخش سینمای کودک و نوجوان: در این قسمت می‌توانید عروسک‌هایی مثل کلاه قرمزی، پسرخاله و تصاویری از بازیگران و دست اندرکاران سینمای کودک را ببیند.
- بخش سینمای دفاع مقدس: تصاویر مربوط به فیلم‌ها، بازیگران، کارگردان‌ها و عوامل اصلی فیلم‌های جنگی کشور زینت‌بخش این تالار است.
- تماشاخانه: در تماشاخانه موزه سینما، با بازسازی سینماهای دهه ۳۰ و ۴۰ و تماشای نخستین تصاویر سینمای ایران؛ به تاریخ سفر می‌کنید.
- بخش صدا و دوبله: در این موزه، نمایشگاهی به ابزارهای قدیمی صدابرداری، غرفه علی کسمایی؛ پدر دوبله ایران و لحظاتی از نخستین فیلم‌های دوبله شده اختصاص داده شده است.
- اتاقی به نام علی حاتمی: شاه‌نشین عمارت باغ فردوس به کارگردان مشهور ایران؛ علی حاتمی اختصاص داده شده است و وقتی وارد آن شوید وی را می‌بینید که پشت میز تدوین فیلم حاجی واشنگتن به‌همراه عزت الله انتظامی، بازیگر نقش اول آن نشسته است.
- خانه فرهاد: با شنیدن صدای فرهاد وارد اتاق نمادین این خواننده نامی می‌شوید. یادگارهایی از وسایل شخصی، سازهای او و کتاب هایش در این موزه نگهداری می‌شود.
منبع عکس: خبرگزاری برنا (عکاس: متین قاسمی) و خبرگزاری میزان (عکاس: مصطفی رودکی)
باغ فردوس تهران کجاست؟
باغ موزه فردوس در شمال شهر تهران و در محله‌ای با صفا به نام باغ فردوس است. این محله قاجاری از شمال به میدان تجریش ابتدای خیابان ولیعصر، از جنوب به توتونچی، از شرق به خیابان دربندی و از غرب به خیابان ولیعصر منتهی می‌شود.
مسیر دسترسی به باغ فردوس تهران
منبع عکس: آیدی (ranse-gomnam)
- برای رسیدن به موزه سینما می‌توانید در خط یک مترو به ایستگاه تجریش رفته و پس از خروج از ایستگاه در میدان قدس، با ۲۰ دقیقه پیاده‌روی در خیابان ولیعصر به‌سمت جنوب، به عمارت باغ فردوس برسید، یا اینکه این مسیر را با تاکسی یا بی آر تی طی کنید.
- اگر قصد استفاده از بی آر تی را دارید، می‌توانید از اتوبوس‌های مسیر تجریش – راه‌آهن استفاده کنید و در ایستگاه باغ فردوس از اتوبوس پیاده شده و به این باغ بروید.
- با مینی‌بوس‌های خط تجریش به ولنجک به خیابان ولیعصر رفته و روبه‌روی باغ از آن پیاده شوید.
- اگر با ماشین شخصی به باغ فردوس می‌روید، بهتر است بدانید پیداکردن جای پارک مشکل است و بهتر است اتومبیل خود را در یکی از کوچه‌های اطراف پارک کنید. نزدیک‌ترین پارکینگ عمومی، در میدان تجریش واقع شده است.
- آدرس باغ فردوس تهران: خیابان ولیعصر (شمال)، بعد از سه راه زعفرانیه، نرسیده به تجریش، باغ فردوس.
امکانات باغ فردوس تهران
منبع عکس: خبرگزاری ایبنا (عکاس: رحیم لو)
- سالن های سینما: در باغ فردوس سه سالن سینما فردوس، سینما تمدن و سینماتوگراف قرار دارد که فیلم‌های روز سینمای کشور در آنها اکران می‌شود. می‌توانید فیلم موردعلاقه‌تان را از روی تابلوهایی که در محوطه باغ قرار دارند انتخاب کنید. بعد به‌سمت سالن سینما در ضلع شرقی عمارت بروید. خوردن تنقلات و حضور بچه‌های کوچک در آن ممنوع است و شما می‌توانید در محیطی آرام به تماشای فیلم موردعلاقه‌تان بنشینید.
- کافه باغ فردوس: باغ موزه فردوس کافه نیز دارد که برای گذران لحظاتی فرح‌بخش مناسب است. کافه سینما را غرب عمارت بالای سینماتوگراف می‌توانید ببینید که دو محوطه به نام پالت و تراس آفتاب مهتاب دارد و در منوی آن المان‌های سینمایی استفاده شده است.
- کافه ویونا: کافه معروف و زنجیره‌ای ویونا نیز سمت چپ باغ و بعد از ورود به محوطه قرار دارد.
- کتاب‌فروشی: در باغ فردوس، تلویزیون قرمز رنگی که روی چهارپایه قرار دارد و روی آن نوشته شده: «به جاش کتاب بخونین»؛ نظرتان را جلب خواهد کرد و شما را به‌سمت کتاب فروشی حوض نقره هدایت می‌کند.
- در ورودی باغ فردوس بخشی به عرضه محصولات فرهنگی مانند کتاب و پوستر اختصاص داده شده است.
- فروشگاه‌هایی از قبیل پوشاک، شیرینی و شکلات و صنایع‌دستی در بخشی از ساختمان موزه فعال است.
هزینه ورودی و ساعت بازدید از باغ فردوس تهران
عکاس: مریم عبدالهی
- ساعت بازدید باغ موزه فردوس تهران: یکشنبه‌ها تا جمعه‌ها از ساعت ۱۰ تا ۱۸؛ روزهای تعطیل: شنبه‌ها و ایام سوگواری
- ساعت کار غرفه‌های فرهنگی و کافه‌های باغ فردوس: همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۲۴
- هزینه ورودی باغ فردوس تهران: بازدیدکنندگان داخلی: پنج هزار تومان؛ بازدیدکنندگان خارجی: سه هزار تومان؛ بازدید گروهی و دانشجویی: سه هزار تومان
- قیمت بلیط سینماهای باغ موزه فردوس: پنجشنبه و جمعه: ۱۵ هزار تومان؛ سه‌شنبه‌ها: ۹ هزار تومان؛ روزهای عادی: ۱۲ هزار تومان
- شماره تماس باغ فردوس تهران: ۹-۲۲۷۰۵۰۰ (۰۲۱)
جاهای دیدنی اطراف باغ فردوس
در نزدیکی‌های باغ فردوس جاهای دیدنی متعددی وجود دارد که می‌تواند تهرانگردی و گردش یک روزه شما را کامل کنید. شما می‌توانید موزه‌گردی‌تان را با بازدید از موزه موسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران و موزه زمان تکمیل کنید و برای خرید به بازار تجریش بروید. زیارت از امامزاده صالح، شکم گردی در رستوران‌ها و حتی پیاده‌رودی نیز می‌تواند بخش دیگر از برنامه شما باشد.
باغ فردوس تهران
