یزدانی بازوبند پهلوانی را بر بازوی زمزم بست

حسن یزدانی سفیر برند زمزم شد

زیرنویس، گروه سلامت: خبر همین‌قدر کوتاه بود و حیرت‌انگیز: حسن یزدانی، قهرمان کشتی جهان به‌عنوان سفیر زمزم با این شرکت همکاری می‌کند. این خبر آن‌قدر عجیب بود که گمان کردم این شرکت تغییرات عظیمی، در ساختار برند خود ایجاد کرده است.

می‌خواستم در خصوص این شرکت و رزومه آن بیشتر بدانم. وارد وبگاه زمزم به نشانی https://zamzam.ir شدم و قسمت درباره ما را خواندم:

«شرکت زمزم در سال ۱۳۳۴ هجری شمسی با تأسیس اولین شرکت تولید نوشابه‌گازدار بنام زمزم تهران فعالیت خود را آغاز نمود. تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، زمزم محصولات خود را تحت لیسانس شرکت‌های خارجی و پس از انقلاب، به همت پرسنل مجرب و کارآزموده با نام زمزم به بازار عرضه نموده است.» لازم به ذکر است که  شرکت زمزم در حال حاضر تحت مالکیت بنیاد مستضعفان در آمده است.

اولین جمله‌ای که نظرمان را جلب کرد، چه بوده است؟ اولین شرکت تولید نوشابه‌گازدار در ایران (البته، محصولات زمزم تنها منحصر به نوشابه‌گازدار نیست؛ اما به‌عنوان برندی که این نوع نوشیدنی را تولید می‌کند در جامعه شناخته می‌شود و بیشتر محصولاتش نوشابه گازدار و مضر برای سلامت هست).

دانشِ کم حسن یزدانی یا دوستی خاله‌خرسه؟

هر قراردادی دو طرف مذاکره دارد؛ در اینجا یک طرف حسن یزدانی و طرف دیگر شرکت زمزم قرار می‌گیرد.

ابتدا به حسن یزدانی می‌پردازیم و این سؤال را می‌پرسیم: آیا مشاوران این ورزشکار محبوب قبل از عقد قرارداد یکبار از خود پرسیده‌اند بین شرکت زمزم و حسن یزدانی چه تناسبی وجود دارد؟

شرکتی که نوشابه‌های گازدار یکی از مهم‌ترین محصولاتش بوده و زیان این محصول برای سلامتی هم ثابت شده است. آیا یک ورزشکار نباید حامی و مروج سلامتی خود و جامعه‌اش باشد؟

تصور کنید عکس حسن یزدانی را، ورزشکار قهرمانِ ایرانی که روی بیلبوردهای شهر مردم را به استفاده از محصولات زمزم دعوت کند. یا شبیه این شعارها را ببینید: حسن یزدانی شما را به نوشیدن نوشابه‌گازدار حین ورزش دعوت می‌کند(!)

گرچه در عمل و واقعیت این بیلبوردها وجود نخواهند داشت؛ اما در پس سفیر برند شدن حسن یزدانی مهر تأییدی نهفته است. مهر تأیید برای استفاده از نوشیدنی‌های گازداری که زیان آن برای جامعه ثابت شده است.

زمانی که می خوانیم یک پهلوان و قهرمان ملی -مانند یزدانی- قرار است یک کالای ضد سلامت و ورزش را تبلیغ کند که تا از سرمایه‌اش برای ترویج ورزش استفاده شود، به این نکته مهم پی می‌بریم که یزدانی باوجود چهره جهانی بودن، در کنار خود یک متخصص برند ندارد تا استراتژی‌های پرسونال برند او را نوشته و بر آن مدیریت یا نظارت کند. تا این چنین دچار اشتباهات فاحشی که به آن دوستی خاله‌خرسه برای سلامتی و ورزش گفته می شود نشود.

راستش را بخواهید وقتی حرکت رونالدو و ماجرای افت سهام کوکاکولا را، در مقابل این حرکت ورزشکار محبوب کشورمان قرار می‌دهیم دلمان برای این ناآگاهی می‌سوزد.

رونالدو همان ورزشکاری است که در یک حرکت جرئت‌مندانه نوشابه کوکاکولا را از روی میز مصاحبۀ مطبوعاتی برمی‌دارد و می‌گوید آب بنوشید. باوجود آنکه کوکاکولا اسپانسر مسابقات بوده است.

حربه‌ای به نام «سبزشویی» در دنیای تجارت

اما شرکت زمزم را بررسی می‌کنیم. دو حالت در انتخاب این سفیر شرکت وجود دارد:

استدلال اول: شرکت زمزم برای خود هیچ اسناد بالادستی و برند بوکی ندارد که با این آنارشیسم در هویت برند خود روبه‌رو می‌شود. چرا که در دنیای برند انتخاب سفیر برند قوانین و قواعدی دارد که به این راحتی نمی‌توان از آن گذشت. و مهم‌ترین قاعده آن در انتخاب سفیر برند تناسب آن فرد با برند است.

اما این استدلال کمی خوش‌بینانه است. بیایید استدلال بعدی را بررسی کنیم. برای توضیح استدلال دوم از مفهوم Greenwashing یا سبزشویی کمک می‌گیریم.

به گزارش زیرنویس، نخستین‌بار در (سال) ۱۹۸۶ محققی نیویورکی به نام جی وسترولت (به انگلیسی: Jay Westervelt) واژه سبزشویی را به معنای دستاویز کردنِ دوستدار محیط‌زیست بودن برای کسب منفعت‌های مالی بیشتر به کار برد.

در حال حاضر، در دنیای کسب‌وکار «سبزشویی» کاربرد گسترده‌ای دارد. برای مثال، شما تصور کنید آلودگی یک کارخانه وارد دریا یا محیط کشاورزی می‌شود و آن کارخانه برای پاک‌سازی زباله سواحل دریا اقداماتی انجام می‌دهد. آن وقت است که به آن کارخانه محترم می‌گوییم شما اگر دوستدار محیط‌زیست هستید آلودگی را وارد دریا نکن؛ دوستدار محیط‌زیست بودن پیشکشتان.

این جمله برای زمزم هم صادق است. گویا این شرکت با زیرکی خواسته در پوشش حمایت از ورزش؛ محصول زیان‌آور خود را تبلیغ کند. در واقع ژست جامعه مداری و ورزش دوستی گرفته و با استفاده از محبوب‌ترین ورزشکار دنیا نوشیدنی‌های غیرمجاز را هم ترویج کند و درعین‌حال بگوید سلامتی جامعه برای من مهم است.

باید به زمزم بگوییم اگر سلامتی جامعه برای شما مهم است، خط تولید نوشابه گازدارت را متوقف کن و به‌جای آن نوشابه سالم ترویج کن حمایت از ورزش پیشکش!

نقش وزارت ورزش و بهداشت، سازمان المپیک و پارالمپیک در ترویج سبک زندگی سالم

در پایان، روی صحبت ما با شرکت زمزم یا این ورزشکار محبوب نیست؛ بلکه وزارت ورزش و بهداشت، سازمان المپیک و پارالمپیک است که با این تشکیلات عریض ‌و طویل وظیفه تأمین سلامت جامعه را دارند؛ که انتظار می رود بر اینگونه تبلیغات نقش نظارتی داشته باشند، نه اینکه در این‌گونه مراسمات حضور یابند و اجازه دهند اقداماتی برخلاف ترویج سبک زندگی سالم در جامعه صورت بگیرد.

حسن یزدانی” پهلوانی از جنس مردم، که باید برای مردم بماند

و چه زیبا و بهتر بود ورزشکارانی همچون حسن یزدانی که دغدغه سلامت جامعه را دارند با برندهایی که دارای محصولات سلامت‌ محورند همکاری کنند. برندهای لبنیات، برندهایی که میان‌وعده‌های غلات محور عرضه می‌کنند و یا هر برندی که برای سلامتی جامعه در تلاش است.

در یک تبلیغ خارجی دیده بودم؛ فوتبالیست‌های معروف کودکان را به خوردن کلم‌بروکلی یا صبحانه تشویق می‌کنند. به نظرتان چقدر این کار تبلیغاتی زیبا و اثرگذار است؟ آیا کودکانی که عاشق رونالدو، مسی، یزدانی، دایی و یا… هستند اگر ببینند ورزشکار محبوبشان در حال خوردن کلم‌بروکلی و یا محصولات سودمند برای سلامت هستند عاشق آن نمی‌شوند؟ هرچند طعمش را دوست نداشته باشند.