ایران با ترامپ به توافق می‌رسد/ موازنه قوای منطقه به ضرر ایران و به نفع اسرائیل و کشور‌های سنی به هم خورد

«شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا معتقد است مهم‌ترین اتفاق – چه خوب یا بد – برای ایران این است که آیا با آمریکا به توافق برسد یا نه. در غیر این صورت، ایران با فشار‌ها و چالش‌های بیشتری مواجه می‌شود و موقعیت منطقه‌ای‌اش بیش از پیش تضعیف می‌شود

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، جهان در سال ۲۰۲۴ شاهد تحولات و اتفاقات مهمی در سطح بین المللی و منطقه‌ای بوده است.

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی دونالد ترامپ یکی از مهمترین تحولات در سطح بین المللی بود. به ویژه اینکه سابقه ریاست جمهوری او در دور اول نگرانی‌هایی را برای کشور‌های اروپایی، متحدان آسیایی و حتی متحدان آمریکا در خلیج فارس ایجاد کرده بود و آنها انتخابات آمریکا را با دقت رصد می‌کردند.

در سطح منطقه‌ای شاید هیچ منطقه‌ای، چون خاورمیانه شاهد تحولات مهم و البته سریع نبود. جنگ غزه؛ درگیری اسرائیل با حزب الله لبنان؛ درگیری مستقیم اسرائیل با ایران و سقوط دولت بشار اسد مهمترین تحولات منطقه خاورمیانه بوده است.

تداوم جنگ اوکراین نیز از موضوعات مهم حوزه اوراسیا بود. در منطقه ایندوپاسیفیک نیز شاهد تصمیم برای ایجاد کریدور آیمک (هند-خلیج فارس و اروپا) بودیم که ترسیم کننده نظم آینده بین المللی خواهد بود.

در خصوص این موضوع، خبرنگار تابناک گفت‌و‌گو‌هایی با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا؛ «طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی و پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.

«شیرین هانتر» متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ در ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت کرد. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست. کتاب «روابط ایرانی – عربی، فرایند‌های تنش و سازگاری» از جمله کتاب‌های متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.

«طارق رئوف» مشاور پیشین هسته‌ای هیات کانادا و در حال حاضر رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم (سیپری) است.

«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.

مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحد‌های تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.

پل پپلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد و کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه پرینستون است. کتاب‌های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».

*مهمترین تحول جهان در سال ۲۰۲۴ چه بوده است؟

هانتر: مهمترین تحول در سال ۲۰۲۴ انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری بود. بسته به اینکه ترامپ چه سیاست‌هایی را در قبال چین، روسیه، اروپا و خاورمیانه دنبال می‌کند، پویایی‌های ژئوپلیتیکی کل جهان می‌تواند اساساً تغییر کند.

به ویژه، نگرش آمریکا نسبت به جنگ اوکراین می‌تواند پیامد‌های قابل توجهی برای روسیه، اروپا و بقیه جهان داشته باشد. پایان جنگ در اوکراین و بهبود روابط آمریکا و روسیه می‌تواند به طور قابل توجهی بر سیاست جهانی تأثیر بگذارد.

رئوف: شاید مهم‌ترین تحول در سال ۲۰۲۴ انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور با رأی قابل توجه مردمی و همچنین به دست آوردن کنترل سنا و مجلس نمایندگان آمریکا توسط حزب جمهوری خواه بود. 

همچنین وعده‌های کمپین انتخاباتی ترامپ برای کاهش اندازه ارتش آمریکا و پایان دادن به جنگ در غزه و اوکراین از مهمترین اتفاقات سال ۲۰۲۴ بوده است.

پیلار: انتخاب دونالد ترامپ در ایالات متحده، به دلیل پیامد‌های بد متعدد نه تنها برای ایالات متحده، بلکه برای سایر نقاط جهان. در درازمدت، من شکست شدیدی را که در تلاش‌ها برای مبارزه با تغییرات فاجعه‌بار آب و هوا نشان می‌دهد، در بالای فهرست قرار می‌دهم.

اگر ترامپ حتی بخشی از آنچه را که در رابطه با تعرفه‌ها و جنگ‌های تجاری وعده داده است، انجام دهد، اقتصاد جهانی در کوتاه مدت آسیب خواهد دید. بازگشت ترامپ به قدرت همچنین به طرق مختلف نشان دهنده پیشرفت در سراسر جهان برای اقتدارگرایی و یک عقب گرد برای دموکراسی است.

*مهمترین تحول در خاورمیانه در سال ۲۰۲۴ چه بوده است؟

هانتر: مهمترین تحول در خاورمیانه، جنگ غزه پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲ بود. این حمله به تلافی اسرائیل در فلسطین و لبنان انجامید و به سقوط بشار اسد کمک کرد. جنگ غزه و لبنان و تغییرات سیاسی در سوریه موازنه قوا را در خاورمیانه در برابر جبهه مقاومت و به نفع اسرائیل و ترکیه و همچنین کشور‌های عربی سنی تغییر داد.

رئوف: بمباران و نسل کشی بی امان اسرائیل در غزه و جنوب لبنان، مخرب‌ترین تحول در خاورمیانه در سال ۲۰۲۴ بوده است. فراموش نکنیم که اسرائیل تحت تعقیب دیوان کیفری بین المللی است و نتانیاهو نیز به عنوان جنایتکار جنگی تحت تعقیب همین دادگاه است.

از سوی دیگر هدف قرار دادن موفقیت آمیز پایگاه‌های هوایی اسرائیل توسط موشک‌های بالستیک ایران از اتفاقات مهم خاورمیانه در سال ۲۰۲۴ بود.

پیلار: گسترش عمده در استفاده اسرائیل از نیروی نظامی، به ویژه در ادامه حملات ویرانگر به ساکنان نوار غزه و همچنین در سایر نقاط فلسطین و لبنان، سوریه و یمن. مقیاس درد و رنج انسانی درگیر، تلاش‌ها را برای مقابله با آن برای سال‌های آینده تقویت می‌کند. نظامی گری اسرائیل ضربه‌ای به امید‌ها برای افزایش صلح و امنیت در منطقه بوده است.

*پیش بینی شما از مهم‌ترین تحول در سال ۲۰۲۵ در رابطه با ایران و منطقه چیست؟

هانتر: مهم‌ترین اتفاق – چه خوب یا بد – برای ایران این است که آیا با آمریکا به توافق برسد یا نه. در غیر این صورت، ایران با فشار‌ها و چالش‌های بیشتری مواجه می‌شود و موقعیت منطقه‌ای‌اش بیش از پیش تضعیف می‌شود، در حالی که جایگاه رقبای خود مانند اسرائیل، ترکیه و برخی کشور‌های عربی بهبود می‌یابد.

با این حال، اگر ایران موفق شود با آمریکا به توافق برسد و در نتیجه تحریم‌ها لغو شود، وضعیت داخلی آن بهبود می‌یابد و از وخامت بیشتر وضعیت ژئوپلیتیکی آن جلوگیری می‌شود. با این حال، برای امکان‌پذیر شدن این امر، ایران باید جنبه‌های مهم سیاست خارجی خود به‌ویژه در مورد خاورمیانه را مورد بازنگری قرار دهد.

رئوف: در سال ۲۰۲۵، رسیدن ایران به نوعی تفاهم با اتحادیه اروپا/E۳+۳ در مورد فعالیت‌های هسته‌ای خود و با عربستان سعودی و کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس، عراق و مصر در مورد امنیت در منطقه بسیار مهم است.

پیلار: سیاست ایالات متحده در قبال ایران هر چه که معلوم شود، باید دید. تمایل اصلی ترامپ فقط ادامه دادن به «فشار حداکثری» است که با نوعی زبان تهدید آمیز تقویت می‌شود که صدا‌ها را در تهران برای ساخت سلاح هسته‌ای تقویت می‌کند.

اما ترامپ همچنین علاقه‌مند است از هر فرصتی برای دستیابی به آنچه که می‌تواند ادعا کند «توافق بهتری» با ایران نسبت به اسلاف دموکراتش به دست آورد، استفاده کند.