از سوپ مرغ تا آب پرتقال؛ کدام درمان‌ سرماخوردگی واقعاً موثر است؟!

به گزارش سرویس علم و فناوری تابناک، تجربه سرماخوردگی یکی از تجربیات مشترک و جهانی است. در حالی که حدود ۲۰۰ ویروس باعث سرماخوردگی می‌شوند، به نظر می‌رسد که تقریباً به همان اندازه درمان‌های خانگی برای مقابله با آن وجود دارد. اما آیا هیچ‌یک از آنها مؤثر هستند؟

اساس هر درمان خانگی این است که سیستم ایمنی بدن ما را تقویت می‌کند. هنگامی که ویروسی وارد بدن ما می‌شود، با دو سیستم دفاعی مواجه می‌شود: سیستم ایمنی ذاتی تلاش می‌کند سلول‌های مهاجم را از بدن خارج کند، در حالی که سیستم ایمنی تطبیقی هدفش شناسایی عوامل بیماری‌زایی است که بدن قبلاً با آن‌ها تماس داشته است. سیستم تطبیقی همچنین هنگام برخورد با عوامل بیماری‌زای جدید، سلول‌های حافظه‌ای ایجاد می‌کند که به بدن کمک می‌کنند در صورت بازگشت این عوامل، با آن‌ها مبارزه کند. به همین دلیل، معمولاً آبله‌مرغان را فقط یک بار می‌گیریم، در حالی که سرماخوردگی – که با انتقال از یک فرد به فرد دیگر ظاهر خود را تغییر می‌دهد و سلول‌های حافظه ایمنی ما را گیج می‌کند – ممکن است چندین بار در سال تجربه شود.

سبک زندگی و رژیم غذایی بر قدرت سیستم ایمنی ما تأثیر می‌گذارند. اما کدام درمان‌های خانگی ارزش امتحان کردن را دارند تا در تلاش برای مقابله با سرماخوردگی یا ویروس مؤثر باشند؟

آیا مکمل‌هایی مانند سیر می‌توانند ویروس را شکست دهند؟ 

چون سیستم ایمنی فقط در افرادی که دچار کمبود ویتامین یا مواد معدنی هستند، آسیب‌پذیر است، افزودن غذا‌های معروف به “ضد سرماخوردگی” به رژیم غذایی ما تأثیر چندانی نخواهد داشت اگر قبلاً رژیم غذایی نسبتاً خوبی داشته باشیم. چارلز بنگهام، رئیس بخش بیماری‌های عفونی در کالج امپریال لندن می‌گوید: “تنها زمانی که شما کمبود یک ماده مغذی حیاتی مانند ویتامین، زینک یا آهن دارید، افزودن آن ماده خاص بسیار مفید خواهد بود. ” او ادامه می‌دهد: “اما اگر رژیم غذایی متعادل داشته باشید، افزودن بیشتر این مواد تأثیری بر کارایی سیستم ایمنی نخواهد داشت. “

در ادامه گزارش بی بی سی امده است: تحقیقات قابل اعتمادی درباره اینکه آیا درمان محبوبی مانند سوپ مرغ واقعاً تفاوتی ایجاد می‌کند یا نه انجام نشده است. با این حال، مطالعاتی که به بررسی درمان‌های سرماخوردگی پرداخته‌اند نشان داده‌اند که مکمل‌ها (به جای غذا) ممکن است مؤثر باشند.

یک مطالعه که در زمستان‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ انجام شد نشان داد که مصرف یک مولتی‌ویتامین حاوی ویتامین‌های A، D، C، E، B۶، B۱۲، اسید فولیک، زینک، سلنیوم، مس و آهن فراوانی و مدت زمان علائم سرماخوردگی را کاهش می‌دهد.

یکی از درمان‌های خانگی خاص که ممکن است کمک کند سیر است. در یک مطالعه کوچک، ۱۴۶ بزرگسال سالم یا دارونما یا مکمل سیر روزانه برای ۱۲ هفته در طول زمستان دریافت کردند. گروه دارونما ۶۵ سرماخوردگی گرفتند و ۳۶۶ روز بیماری را تجربه کردند – در حالی که افرادی که مکمل سیر داشتند تنها ۲۴ سرماخوردگی گرفتند و مجموعاً ۱۱۱ روز بیماری داشتند.

آیا ویتامین C به سرماخوردگی کمک می‌کند؟ 

مکمل دیگری که بسیاری از افراد هنگام احساس علائم سرماخوردگی به آن روی می‌آورند ویتامین C است. یک بررسی از شواهد در سال ۲۰۲۳ نشان داد که مکمل‌های ویتامین C می‌توانند شدت علائم خفیف سرماخوردگی معمولی را کاهش دهند. همچنین نتیجه‌گیری کردند که شواهد نشان می‌دهد مکمل‌های ویتامین C تأثیر بیشتری بر علائم شدیدتر سرماخوردگی دارند.

پژوهشگران مطالعه دیگری درباره مکمل‌های ویتامین C نتیجه‌گیری کردند که، چون این مکمل‌ها خطر پایینی دارند، ممکن است ارزش امتحان کردن آنها برای دیدن اینکه آیا کمک می‌کنند وجود داشته باشد.

آب پرتقال ممکن است کمتر مفید باشد

هری هِمیلا، پژوهشگر سلامت عمومی در دانشگاه هلسینکی و نویسنده بررسی مکمل‌های ویتامین C می‌گوید: هیچ شواهد قوی وجود ندارد که نشان دهد آب پرتقال به پیشگیری از سرماخوردگی کمک کند، علائم را کاهش دهد یا مدت زمان سرماخوردگی را کوتاه کند. این به این دلیل است که دوز‌های کافی از ویتامین C را برای داشتن تأثیر مشابه با مکمل‌های روزانه ندارد. 

یک بطری کوچک استاندارد آب پرتقال تازه حدود ۷۲ میلی‌گرم ویتامین C دارد – این بیشتر از حداقل روزانه توصیه شده ۴۰ میلی‌گرم است، اما هنوز کمتر از بسیاری از مکمل‌هاست.

آیا زینک به درمان سرماخوردگی کمک می‌کند؟

سپس نوبت به زینک می‌رسد. یک بررسی که به تأثیر قرص‌های زینک استات روزانه با دوز ۸۰-۹۲ میلی‌گرم بر سرماخوردگی معمولی پرداخته، نشان داد که این قرص‌ها مدت زمان گرفتگی و آبریزش بینی را حدود یک سوم کاهش می‌دهند و همچنین باعث کاهش ۲۲ درصدی عطسه و تقریباً نیمی از سرفه‌ها می‌شوند.

این مطالعه نتیجه‌گیری کرد که اگر درمان با قرص‌های زینک استات ۸۰ میلی‌گرمی روزانه در عرض ۲۴ ساعت پس از ظهور اولین علائم آغاز شود، ممکن است در درمان سرماخوردگی کمک کند.

اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد دوز و مدت زمان درمان اهمیت دارد. یک آزمایش در سال ۲۰۲۰ که از شرکت‌کنندگان خواسته شد به مدت پنج روز قرص‌های زینک با دوز ۷۲ میلی‌گرم یا دارونما مصرف کنند و سپس به مدت ۱۰ روز دیگر پیگیری شوند، نتیجه‌گیری کرد که مکمل زینک تأثیری بر سرعت بهبودی افراد از سرماخوردگی نداشت. در واقع، در دو روز پس از این پنج روز، افرادی که دارونما مصرف کرده بودند سریع‌تر بهبود یافتند. پژوهشگران می‌گویند نتایج آنها ممکن است عدم اثربخشی را نشان ندهد و نیاز به تحقیقات بیشتری برای درک اینکه آیا طول درمان یا دوز بالاتر ممکن است تفاوتی ایجاد کند، وجود دارد.

به طور کلی، دانشمندان می‌گویند که ویتامین‌ها و مواد معدنی بهتر است از طریق غذا‌ها مصرف شوند تا مکمل‌ها – هرچند که اشاره می‌کنند برای دریافت دوز‌های بالا از یک ویتامین، معمولاً آسان‌تر است که از مکمل‌ها استفاده شود.

با این حال، در مورد زینک، عکس این موضوع صادق است. برای مؤثر بودن در برابر سرماخوردگی، زینک باید از قرص‌ها دریافت شود و نه از قرص‌های زینک معمولی یا غذا‌های غنی از زینک. هِمیلا می‌گوید: “قرص‌های زینک به آرامی در ناحیه گلو حل می‌شوند و اثر زینک محلی است. ” او می‌افزاید: “ما نمی‌دانیم مکانیزم بیوشیمیایی این اثر چیست. اما مطالعاتی که تأثیر قرص‌های زینک را مؤثر دانسته‌اند، از قرص‌های بزرگ استفاده کرده‌اند که تا ۳۰ دقیقه در دهان حل شده‌اند. “

اثر دارونما و سرماخوردگی

با این حال، یک پیچیدگی این است که پژوهشگران معمولاً بررسی نکرده‌اند که آیا افراد قبل از شروع رژیم غذایی خود دچار کمبود چیزی مانند ویتامین C یا زینک بوده‌اند یا خیر. بنابراین، هر فایده‌ای در مبارزه با سرماخوردگی ممکن است به این دلیل باشد که برخی از شرکت‌کنندگان با مصرف مکمل، کمبود خود را جبران کرده‌اند، نه اینکه مکمل برای افرادی که قبلاً سالم بوده‌اند تفاوتی ایجاد کند.

پیچیدگی دیگری نیز وجود دارد: قدرت دارونماست. البته بسیاری از مطالعات مانند آنهایی که بر روی مکمل‌های سیر انجام شده‌اند، گروه کنترل فقط دارونما را دارند – بنابراین اثر برای آنها تنها ناشی از دارونما نیست.

اما اگر ما قسم بخوریم که چیزی که شواهد علمی محدودی دارد، مانند سوپ مرغ یا آب پرتقال، واقعاً ما را درمان می‌کند، ممکن است به خاطر دارونما باشد. دارونما‌ها در تسکین بسیاری از علائم مؤثر شناخته شده‌اند، از درد گرفته تا سندرم روده تحریک‌پذیر، هرچند دلایل آن هنوز کاملاً فهمیده نشده‌اند. چه برای ویتامین C باشد یا سوپ مرغ، اثر دارونما به تنهایی ممکن است به ما کمک کند تا بر سرماخوردگی غلبه کنیم.

یک مطالعه نشان داد افرادی که به خواص ضد سرماخوردگی گیاه اکی‌ناسه (سرخارگل) اعتقاد داشتند، وقتی روزانه دوز‌هایی مصرف کردند، سرماخوردگی‌های کمتری را تجربه کردند نسبت به کسانی که به آن اعتقادی نداشتند. مطالعات قبلی که در آن شرکت‌کنندگان نمی‌دانستند اکی‌ناسه دریافت می‌کنند، نشان ندادند که علائم سرماخوردگی بهبود یافته باشد. اینکه آیا این کافی است تا توضیح دهد چرا شرکت‌کنندگانی که دارونما مصرف کردند سریع‌تر از کسانی که زینک مصرف کردند بهبود یافتند یا خیر، ما نمی‌دانیم.

این موضوع همچنین دو طرفه عمل می‌کند. مدت‌هاست تصور می‌شد شیر تولید مخاط را بدتر می‌کند زمانی که ما سرماخورده‌ایم، هرچند اکنون این موضوع رد شده است. اما یک مطالعه نشان داد افرادی که اعتقاد داشتند شیر باعث تولید مخاط می‌شود بعد از نوشیدن آن علائم تنفسی بیشتری گزارش کردند.

در حالی که دارونما‌ها معمولاً توسط پزشکان در آزمایشات بالینی تجویز می‌شوند، قدرت دارونمای درمان‌های خانگی ممکن است ناشی از زندگی روزمره ما باشد. فیلیسیتی بیشاپ، استاد روانشناسی سلامت در دانشگاه ساوتهمپتون می‌گوید: “مطالعات نشان داده‌اند قدرت قرص دارونما ناشی از رابطه اعتماد بین بیماران و متخصصان مراقبت سلامت است. “

خبر خوب؟ دانستن اینکه درمان‌های خانگی دارونما هستند لزوماً آنها را از تسکین علائم ما متوقف نمی‌کند.اثر دیگری ممکن است راحتی ناشی از چنین غذا‌هایی باشد. تغذیه‌شناس سارا شِنکر می‌گوید راحتی ناشی از خوردن سوپ مرغ مثلاً ممکن است به کسی با سرماخوردگی کمک کند تا احساس بهتری داشته باشد.

به جای اینکه چقدر ویتامین C جمع‌آوری کنیم، احتمال اینکه بتوانیم در زمستان بیماری‌ها را دور کنیم بیشتر بستگی به فرد دارد – شامل اینکه چقدر به دارونما‌ها اعتقاد داریم و همچنین ژن‌های ما.

برخی ژن‌ها افراد را نسبت به برخی بیماری‌ها مستعدتر می‌کنند. بسیار مهم‌تر است که متوجه شویم همه ما ژنتیکی متفاوت هستیم – وقتی برخی افراد آنفولانزا دارند، متوجه نمی‌شوند، اما دیگران بیماری جدی‌تری را تجربه می‌کنند. این موضوع تا حد زیادی تحت تأثیر ژن‌های شماست.

برای اکثر ما با سیستم ایمنی سالم، کاری بیشتر از اتکا بر قدرت دارونما‌ها برای غلبه بر بیماری‌های زمستان نمی‌توان کرد… هرچند مصرف برخی مکمل‌های زینک یا سیر نیز ممکن است کمک کند.