به گزارش سرویس سیاسی زیرنویس، تحولات اخیر در سوریه که منجر به سقوط سریع دولت بشار اسد و حزب بعث در سوریه شد، مراحل مختلفی داشت که به طور خلاصه می‌توان به شرح زیر توضیح داد:
مرحله اول: آغاز حمله به حلب/ ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴
یک ائتلاف از گروه‌های مخالف سوری به رهبری هیئت تحریر الشام (HTS) حمله‌ای گسترده علیه نیروهای دولتی در حومه حلب آغاز کردند. این حمله به عنوان پاسخی به افزایش حملات هوایی علیه غیرنظامیان در مناطق تحت کنترل مخالفان در ادلب در نظر گرفته شد، اما با عقب نشینی و و بی انگیزگی شدید نیروهای ارتش اسد این حمله به سرعت گسترش پیدا کرد.
مرحله دوم: تصرف حلب/ ۲۹ نوامبر ۲۰۲۴
دو روز بعد مخالفان مسلح سوری به رهبری گروه تحریر الشام توانستند حلب را تصرف کنند. این شهر که دومین شهر بزرگ سوریه است، پس از نبرد‌های شدید به کنترل مخالفان درآمد. تصرف حلب به عنوان نقطه عطفی در این جنگ شناخته شد، زیرا اولین بار پس از چندین سال بود که مخالفان توانستند چنین شهر مهمی را به دست بگیرند.
مرحله سوم: پیشروی به سمت حما و حمص/ اوایل دسامبر ۲۰۲۴
سه روز بعد از پس از تصرف حلب، مخالفان به سرعت به سمت شهرهای حما و حمص پیشروی کردند و شاهراه اصلی سوریه را به تصرف درآوردند، این دو شهر به دلیل موقعیت استراتژیک خود در مسیر دمشق از اهمیت بالایی برخوردار بودند. تصرف این شهرها نشان‌دهنده توانایی مخالفان در گسترش سریع کنترل خود بود و روحیه ارتش بشار اسد را باز هم تضعیف کرد.
مرحله چهارم: حمله به دمشق/ ۸ دسامبر ۲۰۲۴
با تصرف حمص، مخالفان به دمشق، پایتخت سوریه، نزدیک شدند. نبرد‌های شدیدی در اطراف دمشق درگرفت و با ورود نیروهای مخالف به شهر، سقوط دمشق تنها ۱۱ روز پس از آغاز حمله به حلب رقم خورد. این امر منجر به سقوط رسمی دولت بشار اسد شد.
بر اساس آخرین تخمین‌ها و گزارش‌ها، تعداد نیروهای هیئت تحریر الشام (HTS) در سال ۲۰۲۲ بین ۶,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ نفر ارزیابی شده بود این در حالی است که فقط گارد ریاست جمهوری و نیروهای ویژه ارتش سوریه قریب به بیست و پنج هزار نفر بودند.
اما تاکتیک های مخالفان مسلح سوری در جنگ اخیر چه بود؟
مخالفان مسلح سوری در جنگ اخیر از تاکتیک‌های مختلفی برای مقابله با نیروهای دولتی سوریه و متحدانش استفاده کرده‌اند. بر اساس گزارش‌ها و تحلیل‌های موجود، برخی از این تاکتیک‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
حملات غافلگیرانه: مخالفان سوری از حملات غافلگیرانه برای تصرف شهرها و مناطق مهم استفاده کرده‌اند. این حملات شامل نفوذ سریع و ناگهانی به مناطق تحت کنترل دولتی بوده است.
استفاده از وسایل نقلیه زره‌پوش: تاکتیک دیگر استفاده از وسایل نقلیه مانند تویوتاهای زره‌پوش شده بوده که امکان حمله و عقب‌نشینی سریع را به شورشیان داده است.
استفاده از پهپادها: مخالفان به پهپادهای نظارتی و شاید حتی تهاجمی دسترسی پیدا کرده‌اند که به آنها امکان شناسایی و هدف‌گیری دقیق‌تر داده است. این امر به آنها کمک کرده تا موقعیت تهاجمی خود را حفظ کنند.
اجرای دقیق تاکتیک‌های جنگ شهری: شورشیان در شهرهای بزرگ مانند حلب و حما از تاکتیک‌های جنگ شهری برای به‌دست گرفتن کنترل استفاده کرده‌اند. این شامل حمله به نقاط استراتژیک، زندان‌ها و مراکز فرماندهی می‌شود.
تصرف مناطق کلیدی در پشت جبهه: یکی از تاکتیک‌های کلیدی فتح شهرها و قلعه‌های کوچک در پشت خطوط دشمن بوده که باعث ایجاد آشفتگی در نیروهای مقابل و فروپاشی خطوط دفاعی آنها شده است.
این تاکتیک‌ها نشان می‌دهد که مخالفان مسلح سوری به ترکیبی از روش‌های سنتی و مدرن روی آورده‌اند تا بتوانند در برابر نیروهای دولتی که از پشتیبانی روسیه و ایران برخوردار بودند، موفقیت کسب کنند.
برخی گزارش ها حاکی از این بود که در عرصه جنگ روانی هم مخالفان مسلح با پشتیبانی و کمک ترکیه عملیات موفق علیه فرماندهان رده بالای ارتش بشار اسد به کار گرفتند، به این صورت که یک پیامک حاوی تهدید و ترغیب آنها به تسلیم برای همه آنان ارسال شد : یا تسلیم شوید یا کشته می شوید،یکی از دلایلی که ارتش سوریه روحیه خود را باخت ، همین عملیات روانی دقیق بود.
مخالفان مسلح سوری در جنگ شهری تاکتیک های پیچیده ای را انجام دادند، آنها به دلیل تجربه گذشته این بار اشتباهات سابق را تکرار نکردند، برخی از تاکتیک های جنگ شهری بدین شرح بود:
پاکسازی ساختمان به ساختمان: این تاکتیک شامل پاکسازی پله به پله و اتاق به اتاق ساختمان‌ها برای اطمینان از اینکه دشمن در آنها مستقر نیست، می‌شود. نیروها معمولاً از تجهیزاتی مثل نارنجک‌های دودزا برای محدود کردن دید دشمن استفاده می‌کنند.
استفاده از عناصر شهری: ساختمان‌ها، کوچه‌ها، و فضاهای زیرزمینی می‌توانند به عنوان پوشش، نقاط کمین یا مسیرهای امن برای حرکت نیروها استفاده شوند. این تاکتیک به شناخت دقیق از محیط شهری نیاز دارد، مخالفان مسلح به دلیل حمایت برخی اقشار مردم سوریه توانستند به سرعت این تاکتیک را اجرایی کنند.
حملات غافلگیرانه و کمین: شهرها با توجه به ساختار پیچیده خود، مکان‌های مناسبی برای کمین و حملات غافلگیرانه هستند. نیروها می‌توانند از گوشه‌های خیابان‌ها، بالکن‌ها، و سایر نقاط کور برای حمله به نیروهای دشمن استفاده کنند.
استفاده از تک‌تیراندازان: در جنگ شهری، تک‌تیراندازان نقش حیاتی دارند زیرا می‌توانند از ساختمان‌های بلند برای کنترل مناطق وسیع استفاده کنند.
کنترل میادین و چهارراه‌ها: کنترل نقاط استراتژیک مانند میادین و چهارراه‌های اصلی می‌تواند به نیروها اجازه دهد که جریان ترافیک و حرکات دشمن را مدیریت کنند.
استفاده از تکنولوژی: دوربین‌های مداربسته شهری، پهپادهای نظارتی، و تجهیزات ارتباطی می‌توانند برای شناسایی و هماهنگی حملات به کار روند.مخالفان مسلح سوری از اصل غافلگیری هم در ابتدای عملیات خود استفاده کردند و هم در طول عملیات خود برای فتح دمشق، در واقع سرعت بالای آنها در پیشروی، مدام ارتش سوریه را غافلگیر می کرد و آنان را مجبور می کرد خطوط پشتیبانی و عقبه خود را عقب بکشند، اتفاقی که در حما به صورت واضح افتاد.
مخالفان مسلح سوری در این جنگ اخیر بر خلاف درگیری های سابق با ارتش سوریه در ۲۰۱۱ مجهز به تجهیزات دید در شب بودند، تجهیزاتی که ارتش سوریه فاقد آن بود، آنها با استفاده از تجهیزات دید در شب (Night Vision Devices, NVDs) توانسته‌اند تاکتیک‌های خود را تغییر داده و بهبود بخشند. این تجهیزات شامل دوربین‌ها، عینک‌ها و دیگر ابزارهایی است که امکان دیدن در تاریکی را فراهم می‌کنند.
بر خلاف گذشته، جنگ فقط در روز شکل نمی گرفت، مخالفان مسلح سوری در شب مدام به ارتش بشار اسد حمله می کردند، حملات شبانه با استفاده از دید در شب به مخالفان اجازه می‌داد تا حملات خود را در تاریکی شب انجام دهند، جایی که دشمن به سختی می‌تواند آنها را شناسایی کند. این می‌تواند شامل حملات به پایگاه‌ها، کمین‌ها، یا نفوذ به مناطق دشمن باشد.
استفاده از تجهیزات دید در شب با همراهی پهپادهای پشتیبانی، ستون فقرات عقبه ارتش بشار را شکست، مخالفان مسلح توانستد جنگ را سریع و قاطع به پیش ببرند و بدلی به شیوه رزم سنتی و قدیمی ارتش سوریه بزنند.
