بشار اسد به چالشی در محور مقاومت تبدیل شده بود/ روسیه با سقوط اسد به ایران نزدیک‌تر می‌شود/ اردوغان کارت برنده مقابل آمریکا به دست آورد

«پل پیلار» عضو پیشین شورای اطلاعات ملی آمریکا معتقد است: دولت اردوغان با یک رژیم جدید در دمشق اهرم فشار خواهد داشت و این ممکن است به ترکیه اهرم فشاری با ایالات متحده در هر چیزی که شامل حضور نظامی ایالات متحده، کرد‌های سوریه که با ایالات متحده آمریکا متحد بوده اند و کنترل مناطق در سراسر شمال سوریه را بدهد.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، فرماندهی ارتش سوریه در بیانیه ای، سقوط حکومت بشار اسد را اعلام کرد.

بیانیه فرماندهی ارتش سوریه بامداد یکشنبه و پس از تصرف دمشق توسط گروه‌های مسلح و نیز خبر خروج بشار اسد از سوریه انتشار یافت.

رسانه‌های غربی و عربی بامداد یکشنبه با انتشار گزارش‌هایی، خبر‌های در مورد خروج بشار اسد از سوریه و نیز ورود گروه‌های مسلح به دمشق پایتخت این کشور مطرح کردند.

شبکه العربیه بامداد یکشنبه در گزارشی ادعا کرد، گروه‌های مسلح مخالف بشار اسد ساعاتی قبل وارد دمشق شدند و کنترل پایتخت سوریه را به دست گرفتند.

شبکه المیادین نیز به نقل از رویترز گزارش داد که گروه‌های مسلح بدون وجود هیچ نشانه‌ای از ارتش سوریه وارد دمشق شدند.
بنا به گزارش این شبکه از رویترز همچنین به نقل از مقامات بلند پایه سوریه اضافه کرد که بشار اسد رئیس جمهور سوریه دمشق را به مقصد نامعلومی ترک کرده است.

به ادعای رسانه‌های عربی و نیز غربی از جمله سی ان ان و رویترز خروج اسد از دمشق به مقصد نامعلومی که می‌تواند خارج سوریه و یا داخل سوریه (شهر‌های علوی نشین ساحل مدیترانه لاذقیه و طرطوس) باشد، صورت گرفته است.

رسانه‌های وابسته به گروه‌های مسلح گفتند که آنها وارد ساختمان رادیو و تلویزیون سوریه شده اند و کنترل این رسانه را به دست گرفتند.

پایگاه خبری العربی الجدید نیز از کنترل زندان «صیدنایا» بزرگترین زندان دمشق به دست گروه‌های مسلح و آزادی زندانیان آن خبر داد.

معارضان مسلح در سوریه از بامداد هفتم آذر ۱۴۰۳ برابر با ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ با حمایت برخی از کشور‌ها و ورود نیرو‌های تازه نفس خارجی، اقدام به حمله گسترده علیه مواضع ارتش سوریه در مناطق شمال غرب، غرب و جنوب غرب حلب کردند.

درباره تحولات سوریه و سقوط دولت سوریه، خبرنگار تابناک گفتگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه می‌آید.

«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.

مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحد‌های تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.

پل پپلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد و کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه پرینستون است. کتاب‌های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».

*نظام بشار اسد سقوط کرد. به نظر شما دلایل این امر چیست؟

رژیم اسد برای مدتی در داخل ضعیف شده بود. حکومت او از سوی روسیه، ایران و حزب الله حمایت شده بود. شورشیان مخالف اسد از کاهش این حمایت به دلیل اولویت دادن روسیه به جنگ اوکراین، آسیبی که حزب الله در جنگ اخیر خود با اسرائیل متحمل شد، و اشتغال ایران به تهدید‌های بیشتر از سوی اسرائیل، بهره برد.

* گروه‌های مخالف نظام بشار اسد به سرعت در سوریه پیشرفت کردند و توانستند به سرعت دمشق را تصرف کنند. دلایل پیشرفت سریع این نیرو‌ها چه بود؟

همانطور که با جنگ‌های داخلی و تغییرات انقلابی که در برخی از کشور‌های دیگر اتفاق افتاده است، هنگامی که یک نیروی شورشی شتاب بیشتری به دست آورد، تمایل به تداوم آن شتاب دارد. بسیاری از حامیان رژیم به چالش کشیده شده، از جمله اعضای نیرو‌های نظامی آن، از شکست هراس دارند. آنها نمی‌خواهند در یک هدف بازنده بمیرند و دیگر نمی‌خواهند با رژیمی که در شرف پایان است مرتبط باشند؛ بنابراین بسیاری از سربازان دولت به سادگی از نبرد دور می‌شوند.

* چرا روسیه از نظام بشار اسد حمایت نکرد؟ آیا روس‌ها توان جلوگیری از سقوط نظام او را داشتند؟

دولت روسیه حداقل به همان اندازه از نقاط ضعف نظام اسد آگاه بود. روس‌ها احتمالاً یک محاسبه هزینه و فایده انجام داده‌اند که بر اساس آن ممکن بود نظام را حداقل برای مدتی نجات داد، اما تنها با تلاش گسترده و مستمر که می‌توانست منابع زیادی را از جنگ در اوکراین و دیگر اولویت‌ها خارج کند.

*برخی معتقدند که ظهور گروه‌های سنی به منافع آمریکا در سوریه آسیب می‌زند و رجب طیب اردوغان از آن به عنوان اهرمی در برابر آمریکا برای کاهش حمایت کرد‌های سوریه استفاده خواهد کرد. نظر شما چیست؟

دولت ایالات متحده پس از چندین سال عدم توجه به سوریه، مجبور خواهد شد تصمیمات جدیدی در مورد سوریه اتخاذ کند. در بحبوحه بی ثباتی و عدم اطمینان جدید در داخل سوریه، وضعیت نیرو‌های کوچک نظامی ایالات متحده در شمال شرق سوریه به ویژه دردسرساز خواهد شد، و ممکن است دلایل جدیدی ببینیم که چرا زودتر آن گروه‌ها را خارج نکردیم. 

موضع ترکیه قطعاً برای آمریکا پیچیدگی خواهد داشت. دولت اردوغان با قدرت گرفتن یک رژیم جدید در دمشق اهرم فشار خواهد داشت و این ممکن است به ترکیه اهرم فشاری با ایالات متحده در هر چیزی که شامل حضور نظامی ایالات متحده، کرد‌های سوریه که با ایالات متحده آمریکا متحد بوده اند و کنترل مناطق در سراسر شمال سوریه را بدهد.

*آیا فکر می‌کنید روسیه می‌تواند پایگاه‌های خود را در سوریه در سواحل مدیترانه حفظ کند؟ اگر نتواند چه عواقبی برای آن خواهد داشت؟

یک رژیم جدید در دمشق به دنبال دوستان و حمایت خارجی خواهد بود و ممکن است با وجود سابقه تلخ حمایت روسیه از اسد، امکان دستیابی به توافق با روسیه را داشته باشد. روسیه قطعاً مایل به انجام معاملات برای حفظ حضور خود بدون توجه به ایدئولوژی رژیم جدید است. اگر چنین توافقی صورت نگیرد و پایگاه‌های روسیه بسته شود، تأثیر عمده‌ای بر وضعیت ژئوپلیتیکی در آن بخش از دریای مدیترانه نخواهد داشت. 

تأثیر بزرگ‌تر، ضرر سیاسی برای روسیه خواهد بود، زیرا دیگر جایگاهی که برای دهه‌ها در جهان عرب داشت را نخواهد داشت. یکی از تأثیرات احتمالی چنین ضرری ممکن است این باشد که روسیه بر آنچه که به اتحاد عملی آن با ایران تبدیل شده است تأکید بیشتری کند.

*سقوط نظام بشار اسد چه تأثیری بر ایران و «محور مقاومت» خواهد داشت؟

عاملی که بار‌ها به آن اشاره می‌شود، نقش خاک سوریه به عنوان بخشی از خط ارتباطی ایران به متحدش حزب الله لبنان است. بدون شک چالش‌هایی برای ایران و حزب‌الله در این زمینه اضافه خواهد شد، اما چنین خط اتصالی تنها یکی از عوامل مؤثر در روابط ایران با متحدان منطقه‌ای‌اش است. مدتی بود که نظام اسد به‌جای اینکه در محور مقاومت مشارکت کننده و کمک کننده باشد به یک تضعیف کننده تبدیل شده بود. در واقع به چالش در جبهه مقاومت تبدیل شد.