در حالی که بسیاری از خانواده‌ها با هزینه‌های بالای زندگی دست‌وپنجه نرم میکنند، اما در گوشه ای دیگر از کلانشهرها و به ویژه تهران، پرداخت شهریه‌های چند ده‌میلیونی و حتی صد میلیونی برای تحصیل در مدارس خاص، یک ضرورت است.
به گزارش خبرنگار سرویس اجتماعی زیرنویس، خبرهای متعددی از شهریه‌های بالاتر از نرخ‌های مصوب در برخی محافل و رسانه‌ها منتشر می‌شود، از جمله گزارش یک مخاطب که اعلام کرده به مدرسه‌ای در محدوده اتوبان آبشناسان، برای ثبت‌نام دانش‌آموز پسر کلاس دوم، مبلغی معادل ۱۲۵ میلیون تومان پرداخت کرده است.
عدد و رقم شهریه‌ها در مدارس غیردولتی
طبق آمار رسمی، بیش از ۷۵ درصد مدارس غیردولتی در تهران شهریه‌هایی کمتر از ۳۰ میلیون تومان دارند، اما حدود ۲ درصد از مدارس، به‌ویژه در مناطق خاص و مرفه، شهریه‌هایی بین ۸۴ تا ۹۸ میلیون تومان دریافت میکنند. برخی مدارس خاص نیز با ارائه خدمات فوق‌برنامه و تبلیغات گسترده، شهریه‌هایی بالاتر از این مبالغ مطالبه میکنند. این شهریه‌ها معمولاً به بهانه امکانات ویژه، کلاس‌های تقویتی، یا برنامه‌های تربیتی خاص توجیه می‌شود.
در برخی موارد، مدارس از خانواده‌ها مبالغی غیررسمی تحت عناوینی مانند هزینه ناهار، لباس فرم، یا سرویس رفت‌وآمد دریافت میکنند که این هزینه‌ها در شهریه مصوب لحاظ نمی‌شود و عملاً نظارت بر آن دشوار است که این موضوع نیز موجب افزایش نارضایتی در میان خانواده‌ها شده است.
مدارس غیردولتی در مناطق مرفه تلاش میکنند خود را متمایز جلوه دهند، با ارائه خدماتی مانند آموزش زبان‌های خارجی، برنامه‌های روباتیک، و مشاوره‌های تخصصی برای کنکور. این خدمات، هرچند برای برخی دانش‌آموزان مفید است، بهانه‌ای برای افزایش نجومی شهریه شده است.
به اعتراف مسئولان اجاره بالای املاک در تهران، هزینه‌های جاری و حقوق معلمان و کادر آموزشی از عوامل موثر بر افزایش شهریه‌هاست.
محمودزاده، رئیس سازمان مدارس غیردولتی، تأکید کرده است که اجاره ملک در برخی مناطق تهران مستقیماً بر نرخ شهریه تأثیر می‌گذارد.
با وجود قوانین مشخص درباره تعیین سقف شهریه، به نظر می‌رسد نظارت کافی بر عملکرد مدارس غیردولتی وجود ندارد. برخی مدارس اطلاعات شهریه خود را در سامانه‌های رسمی ثبت نمی‌کنند و این موضوع باعث می‌شود میزان واقعی دریافتی آنها از والدین پنهان بماند.
واکنش مسئولین به شهریه‌های نجومی
مسئولین وزارت آموزش و پرورش بار‌ها اعلام کرده‌اند که هرگونه دریافت شهریه اضافی غیرقانونی است و با متخلفان برخورد خواهد شد. احمد محمودزاده در این خصوص اظهار داشته است: “در صورتی که مدرسه‌ای بیش از نرخ مصوب شهریه دریافت کند، موظف به بازگرداندن مبلغ اضافی و پرداخت جریمه نقدی خواهد بود. ” او همچنین تأکید کرده است که تاکنون هیچ گزارش رسمی درباره دریافت شهریه‌های بالای ۱۰۰ میلیون تومان ثبت نشده است و این موارد بیشتر شایعات رسانه‌ای است.
با این حال، واقعیت نشان می‌دهد که ضعف در نظارت و نبود شفافیت در اعلام شهریه‌ها، زمینه‌ساز سوءاستفاده برخی مدارس شده است. سامانه ثبت شهریه‌ها که قرار بود ابزاری برای نظارت و شفاف‌سازی باشد، هنوز نتوانسته است تمام مدارس را پوشش دهد. به گفته محمودزاده، حدود ۸ درصد از مدارس هنوز شهریه‌های خود را در سامانه ثبت نکرده‌اند، و این موضوع نظارت را دشوارتر کرده است.
والدین دانش‌آموزان از فشار‌های اقتصادی و ضعف نظارت‌ها به شدت ناراضی هستند. گواه این موضوع اظهارنظر‌های یکی از والدین است که در گفتگو با تابناک گفت: برای ثبت‌نام فرزندم در یک مدرسه در غرب تهران، مبلغ ۱۲۵ میلیون تومان درخواست کردند. حتی برای خدماتی که ارائه نمی‌دهند، هزینه جداگانه می‌گیرند. چرا کسی جلوی این تخلفات را نمی‌گیرد؟ ” این تجربه، تنها یکی از صد‌ها مورد مشابه است که نشان‌دهنده بی‌عدالتی در سیستم آموزشی غیردولتی است.
به نظر می‌رسد دولت هر چه سریعتر باید با استفاده از ابزار‌های دیجیتال و نظارت دقیق‌تر، عملکرد مدارس غیردولتی را بررسی کرده و جلوی تخلفات مالی را بگیرد چرا که انتشار عمومی شهریه‌ها و خدمات ارائه‌شده توسط مدارس به والدین کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
شهریه‌های بسیار بالا در مدارس غیردولتی، به‌ویژه در تهران، بازتابی از عدم توازن در نظام آموزشی کشور است. در حالی که مسئولین بر ضرورت نظارت و رعایت سقف شهریه تأکید میکنند، تجربه والدین و گزارش‌های میدانی نشان‌دهنده ضعف جدی در این زمینه است.
قرار است چند دانشمند تحویل جامعه بدهید؟
اگرچه خدمات ارائه‌شده در برخی مدارس ممتاز است، اما این موضوع نباید به بهانه‌ای برای فشار اقتصادی بر خانواده‌ها تبدیل شود. نظارت، ضرورتی انکارناپذیر است. در این میان همچنان یک سئوال همچنان ذهن را به خود مشغول کند؛ در این مدارس، چه علما و دانشمندانی درس می دهند و قرار است برای آینده، چند دانشمند و حکیم تحویل جامعه دهند؟ با این همه شهریه و هزینه، مبادا از آن طرف دیوار، و در حیات دیگری بیفتند که خود، ویرانه ای باشد و ویرانی های نو به بار آورد.
