درختی که با دستور رضا شاه ریشه‌کن شد

همشهری آنلاین نوشت: چنار مشهور اوین یکی از نمادهای اصلی این محله به حساب می‌آید و قدیمی‌های محله با این درخت خاطره‌انگیز خاطرات مشترکی دارند. از چنار قدیمی اوین جز تنه‌ای خشکیده هیچ اثر دیگری باقی نمانده، اما هنوز به‌عنوان بخشی از هویت این محله به حساب می‌آید.

سید مهدی اعرابی استاد دانشگاه و شمیران‌پژوه، می‌گوید: «این درخت آنقدر بزرگ و تنومند بوده که داخل آن برخی مشاغل مثل یخ‌فروشی و پینه‌دوزی انجام می‌شده و بسیاری از اهالی اوین برای تصمیم‌گیری در باره حوادث و اتفاقات مهم پای همین درخت جمع می‌شدند که به همین خاطر محدوده‌ای که این درخت در آن واقع شده بود به «پاچنار» معروف شد. بر اساس برخی یافته‌های محققان، عمر این درخت بالغ بر ۱۲۰۰ سال تخمین زده می‌شود و پژوهشگران بر این باورند که چنار قدیمی اوین به نوعی پایگاه اجتماعی این قریه بوده، اما به واسطه اختلاف کشاورزان اوینی و درباری‌ها در دوره پهلوی اول قطع می‌شود و داغ پنهانی بر دل مردم اوین گذاشته می‌شود.»

قدمت درخت چناری که در سال ۱۳۰۸ به دستور رضاشاه قطع شد از «۱۳چنار» اوین که دست بر قضا آن هم شهرت و آوازه‌ای زیادی دارد بیشتر است و انس و الفتی که بین اهالی اوین با این درخت چنار وجود دارد ناگسستنی به نظر می‌رسد. اعرابی می‌گوید: «اوینی‌ها هنوز این درخت را نماد مقاومت در برابر جور و ظلم حکومت پهلوی اول می‌دانند و با همین رویکرد نام آن را حفظ کرده‌اند. این روزها اهالی اوین از مرکز اوین به‌عنوان پاچنار نام می‌برند، اما هرچه نگاه کنید اثری از چنار در این محدوده پیدا نخواهید کرد. حدود یک قرن از قطع چنار ۱۲۰۰ ساله اوین گذشته، اما مردم روی حفظ نام این درخت اصرار می‌ورزند و بسیاری از اسناد قدیمی با کلمه پاچنار عجین است.»